Ózbekistan respublikasí joqarí bilimlendiriw, PÁn hám innovaciyalar ministrligi

Birinshi hám ekinshi kishi toparlarda qurılıs hám konstrukciyalawǵa úyretıwdıń metod hám usılları

Birinshi hám ekinshi kishi toparlarda kubiklar, gerbishsheler, plastilin, prizmalardan paydalanıladı. Jil basında 1 kishi toparda tárbiyashı 4-6 dan ibarat balalar toparın quraydı. Apiwayı toparlar sanı kóbeyip baradı, jıldıń 2-yarımında bolsa shınıǵıwlar pútkil topar menen birgelikte alıp barıldı. Kishi toparda qurılıs hám konstrukciyalawǵa úyretiwde tárbiyashı túrli metodlardan paydalanadı. Tiykargı metodlar informacion-retseptiv hám reproduktivli metodlar bolıp tabıladı. Balalarǵa neni qanday jasaw kerekligi tusintiriledi, tárbiyashı balalarǵa úlgi kórsetip, toliq túsinik beredi. Úyretiwden aldın tárbiyashı súwretlenetuǵın predmettiń pútin ózin, onıń bólimlerin balalarǵa toliqliginsha kórsetip tusintiriledi. Balalar predmetti baqlawları tiykarında óz qurılmaların quradılar. Mısalı, tárbiyashı aylanıw waqtında balalarǵa aldın tekshedan tóbelikke kóterilip, keyin sirpanib túsiw kerekligini aytadı. Shınıǵıwdıń basında úlgi pútinlıǵınshe kórsetiledi. Keyin úlginin bólimleri, onin forması qanday jaylasqanlıgı tusintiriledi (úydiń-diywali, tárepleri, tóbesi hám taǵı basqa). Tárbiyashınıń bunday túsindiriwi balalar jumısın talay ańsatlastıradı. Balalar alǵan bilimleri tiykarında óz qurılmalarının ǵárezsiz tárzde jasay alıwları kerek. Sol sebepli qandayda bir bir qurılmanı hár qıylı variantlarda kórip kórsetiw kerek. Hár bir
shınıǵıw juwmaǵında tárbiyashı balalarǵa bul qurılma menen qanday oynaw múmkinligin kórsetedi (2-3 min). Bul waqıtta balalarda oyın iskerligine qızıǵıwshilıq oyanadı. Bul oyın iskerligi balalardı qurıw-jasaw processinden shalǵıtadı, lekin kishi toparda bunnan tez-tez paydalanıladı. Oyınshıq balalardı qurıwǵa odaydı. Balalarǵa qurılıs materiallardıń bólimleri atınıń jaqsı ózlestiriw ushın tárbiyashı shınıǵıwdan keyin materiallardı stolına birma-bir qoyıp, olardı atının aytadı.
Didaktik oyınlar arqalı da balalarǵa túsinik berip barıldı. Qurıw-jasaw iskerligin jáne de qızıqlı ótiwi ushın tárbiyashı balalar menen islegende ertek úzindi, tabısıw, qosıqlardan keń paydalanıw kerek. Bul tárbiyashınıń uqıpına
baylanıslı. Tárbiyashı qurıw-jasaw processinde balalardıń jumısların tuwrı orınlawların, materialdan tuwrı paydalanıwların gúzetip baradı. Eger tárbiyashı balalardıń qandayda bir qátesininni kórse, ol waqıtta qaytaldan túsintirip, kórsetip beriwi múmkin. Balalardıń jumıs iskerlıǵın analiz etkende tárbiyashı tek ǵana nátiyjelerdi ǵana emes, bálki balalar úlgin qanday baqlaǵanlikları, materialdı tańlap, jumıstı qanday atqara alıwların da esapqa aladı. Shınıǵıw juwmaǵında pedagog balalarǵa qurılıs materialların jiynap, jayına jaylawdı da kórsetip beredi.