Ózbekistan respublikasí joqarí bilimlendiriw, PÁn hám innovaciyalar ministrligi

Orta toparlarda qurılıs hám konstrukciyalawǵa úyretıwdıń waziypaları

Orta toparda balalarǵa tanıs bolǵan bólimlerdi (kubik, gerbishshe, plastilin) ataw menen birge, olardı bir-birinen parıqlawǵa da úyretiledi. Balalar qurılmalardı
ǵárezsiz analiz qılıwdı úyrenedi; onin tiykargı bólimlerin ajıratıw, úlken-kishiligi, dúzilisin parıqlaw, zatlardıń qanday jaylasqanlıǵın úyrenedi. Balalar kishi toparda tárbiyashınıń úlgisi tiykarında kórgen bolsalar, orta toparda bolsa temanın
atalıwına qaray, ózleri oylaǵanları boyınsha quradı. Sol sebepli balalar dıqqatı qurılmanı aldınan joybarlastırıp, oǵan kerekli bolǵan sırtqı kórinislerdi tańlawǵa qaratıladı. Orta toparda qurıw-jasaw predmetlerin parıqlaw, olardıń ózgesheligi menen tanısıw, sol ózgeshelikine tiykarlanıp, predmetlerdi toparlarǵa ajıratıwdı úyrenedi. Qurılmalardı qurıw jumıstın izbe-izligin joybarlawǵa balalardı aldınan
detallardıń formasına, úlken-kishilıǵıne hám bekkemlıǵıne qaray tańlawǵa úyretilip barıldı. Bulardıń qurıw processinde balalar cilindr atının tuwrı aytıwǵa, odan óz orninda tuwrı paydalanıwǵa úyrenedi.
Balalardıń hár bir konstruksiyanı ózlestirip alıwları ushın bir neshe shınıǵıw ótkeriledi. Birinshisinde, balalar úlgine qaray qurıwǵa úyrenedi, keyingi shınıǵıwlarda bolsa, bul úlgin ózleri ǵárezsiz sheshiwge, yaǵnıy konstruktiv máseleni sheshiwge úyrenedi. Mısalı, balalar úlgi tiykarında kóbirek qurıwdı (kópirdiń tayanish bólegin, kópir qurılmaların hám mashinalar ushın plastik bólim, yaǵnıy túsiwshi bólekti bilip aliwi menen, onı qurıw ushın qanday detallardan paydalanıw kerekligin) úyrenip, balalarǵa sol usılda kópir, biraq biyik yamasa keń kópir qurıw usınıs etiledi. Keyinirek balalar ózlerinde bar bolǵan qurılıs materiallarınan keń paydalanıp, ózleri jana kópir konstrukciyasın oylap tabadı. Tárbiyashınıń basshılıǵında balalar bir konstrukciyanı bir neshe quramalilasqan kórinislerde qurıwǵa úyrenedi. Bul bolsa balalarda qurıwdıń túrli jolları haqqındaǵı qıyalların qáliplestiredi, pikirlew qábiletlerin óstiredi. Jldıń ekinshi yarıminan baslap balalarǵa joqarıdaǵı waziypalardan tısqarı, balalarǵa óz qálewi boyınsha qurıw-jasawlar beriledi. Bul qálegen qurıw shinıgıwları dawamında balalar qurıw boyınsha alǵan bilim ilmiy tájriybeleri rawajlanadı. ǵárezsizlik hám baslamashılqları ósedi. Oz, maqsetlerin hám qurıw-jasaw jummslarında ámelge asıriw uqıpları qáliplesedi. Shınıǵıwlardı shólkemlestirgende, hár túrli mayda oyınshıqlardan (adamlar, haywanlar, ósimlikler, transport) paydalanadı. Bul bolsa balalar qurılıs oyınların jáne de boyıtadı, onı maqset tárepke yónaltiradi hám oyın xizmetleriniń jáne de
rawajlanıwına alıp keledi. Qurılhs materialları bólek-bólek bólekshelerge yamasa bólimlerge ajıratılǵan kiyim shkafilarda saqlanıwi múmkin. Hár bir qurlis materialınıń túri dúzilisine, yaǵnıy formasına qaray, bir-birinen bólek-bólek saqlanadı, sebebi balalar ózlerine kerek qurılıs materialların tez hám añsat ajiratip aladı hám hár bir formanı tezirek ózlestirip alhwlarına járdem beredi.