Ózbekistan respublikasí joqari bilimlendiriw, PÁn hám innovaciyalar ministrligi samarqand mámleketlik veterinariya medicinasi, sharwashiliq hám biotexnologiyalar universiteti nókis filiali veterinariya hám zooinjeneriya fakulteti

Paldıń klassifikaciyası (klassifikatsiyasi)hám ximiyalıq quramı
Hárreler tárepinen tuplanatuǵın hám qayta islengen sherbet yamasa qara pal (yaǵnıy, awıl xojalıq zıyankessi shiraniń shıyrınsimon shıǵındı suyıqlıǵı) pal hárreleri ushın uglevod azıq esaplanadı. Mumketek uyalı romlardan paldı arnawlı pal alatuǵın úskene, yaǵnıy myodogonka járdeminde alınadı. Bunday pal oraydan qashıw kúshi tásirinde alınǵan pal dep ataladı.
Ayırım payıtlarda paldı press járdeminde sikib alınadı hám bunday pal sikib alınǵan pal dep ataladı. Bunnan tısqarı, taǵı kishi-kishi romlarda sektsiyali mumketek uyalı pal hám boladı.
Ósimlik gúllerinen toplanǵan pal gúl palı dep ataladı hám monoflyor (yaǵnıy birdey udimlik gúlinen toplanǵan) hám poliflyor (yaǵnıy bir neshe qıylı ósimlik gúlinen) toplanǵan pal dep ataladı. Monoflyor paldı hárreler birdey ósimlik gúlinen, yaǵnıy grechka, juka, ayǵabaǵar, paxta, jońıshqa sıyaqlı ayrıqsha ósimliklerden toplaydı.
Poliflyor pal bolsa hárreler tárepinen bir waqıtniń ózinde bir neshe qıylı ósimliklerdi gúlinen, yaǵnıy toǵay zonalarında, tawlı orınlarda, shól zonalarında, oypatlıqlarda ósetuǵın hár qıylıı ósimlik gúllerinen tplanadı. Bulardan tısqarı, taǵı qara pal hám boladı. Bul qara pal hám ignajapıraqli tereklarniń japiraǵıdan, juka tereki japiraǵıdan, dub tereki japiraǵıden hám basqa qıylı ósimliklerden tplanadı.
Pal qanday ekenligin anıq biliw ushın sol jay sharayatındaǵı sherbet beretuǵın ósimliklerga hárrelerdiń ushıwın gúzetip, anıq qaysı ósimlik gúlinen toplanıwıni biliw múmkin, qashan sol pal hárreniń uyası jaylasqan paydali radiusda sherbet beretuǵın ósimliklerdiń birdey túri ústirilsa. Egerde sol hárreler uchatuǵın radiusda sherbet beretuǵın hár qıylıı ósimlik ósetuǵın bolsa, ol halda palǵa anıq baha beriw kiyin boladı.
Palǵa baha beriw yamasa sapasın biliw ushın hámme sharayatlardı esapqa alıw kerek, biraq bunday sharayattı jaratıs yamasa esapqa alıwdı ılajı bolmaydı. Sonday-aq pal quramın anıqlawda onıń reńi, mazalı, iyisi esapqa olinishiga qaramastan baribir qátelikke jol qoyıw múmkin.
Paldıń sapası hám quramın anıqlawda odaǵı gúlshań bólekshelerin mikroskopda tekseriw arqalı paldıń qaysı tur palǵa tiyisli ekenligin biliwge háreket qılınadı.
Paldıń tazalıǵı hám qaysı tur palǵa tiyisliligin biliw máqsetinde paldıń ximiyalıq hám fizikalıq quramın anıqlaw arqalı palǵa baha beriw mólsherlengen.
Pal quramı qanday bulishligi hárrelerdiń nasline hám baylanıslı bolıp, pallardıń quramında ushraytuǵın gúlshań bóleksheleri hám hár qıylıı gullerge tiyisli boladı. Mısalı : bir maydanda ósetuǵın sherbet ajıratıwshı ósimliklerden qońır Kavkaz taw hárresi násili toplaǵan pal quramında grechixa gúliniń shańınan 21%, sobıqli ósimlikni gúlshańiden 40^-50% tuwrı kelse, tap sol maydanda orta orıs násilli hárreler toplaǵan palda grechixa gúlshańidan 50%, sobıqli ósimlikler gúlshańidan 13% ga tuwrı kelgen. Sol sebepli hám egerde pal quramındaǵı esapqa alınıp atırǵan gúlshań bóleksheleri kópshilik sannı payda qılsa, ústin tursa bunday pal monoflyor pal esaplanadı. Endi poliflyor paldıń quramına kelsek sherbet ajıratıwshı ósimliklerdi esapqa alıp, baha beriw múmkin emes.