Œзбекистон алоšа ва ахборотлаштириш агентлиги тошкент ахборот технологиялари университети урганч филиали информацион тизимлар


FOXBASE+ тилига умумий характеристика


Download 1.28 Mb.
bet63/95
Sana10.03.2023
Hajmi1.28 Mb.
#1256845
1   ...   59   60   61   62   63   64   65   66   ...   95
Bog'liq
information tizimlar maruza

FOXBASE+ тилига умумий характеристика.

FOXBASE+ ни асосий вазифаси - бу катта амалий информацион тизимларни яратишдир. Шу сабабли унинг тили нафаšат маълумотлар билан ишлашнинг šулай воситалари, балки дастурлар ёзишнинг ривожланган воситаларига эгадир.


FOXBASE+ тили дастурлашнинг GЌTЌ буйруђисиз дастурлар тузиш услубини šœллайди. Унинг бошšарувчи конструкциялари структурали дастурлаш принцпига мос келади.
FOXBASE+ тилида šабул šилинган œзгарувчилар турини олдиндан эќлон šилмаслик дастурлаш нуšтаи назаридан анча ноšулайликларга олиб келади. Бундан ташšари унинг берилганлар турлари ниќоятда кам бœлиб улар маълумотлар базаси элементлари турларига мос келади, булар сонли, сатрли, санали, мантиšий турлардир. DBASE дан фарšли FOXBASE+ да элементларни турли хил турдаги šийматлар šабул šиладиган массив тушунчаси киритилган.
Дастурни ишлатиш ваšтида айни бир œзгарувчи турли турга мансуб бœлиши мумкин, бунинг учун уни šайта таърифлаш шарт эмас фаšат янги тур šийматини œзлаштириш етарли. Бу эса дастурчидан ишлатилаётган œзгарувчиларни турларини эќтиётлик билан назорат šилишни талаб šилади.
Тилнинг бошšарувчи структуралари кам:фаšат битта цикл (DЌ WHILE ... ENDDЌ) ва иккита тармоšланувчи оператор (IF ... ENDIF ва DЌ CASE ... ENDCASE) ишлатилади холос. Шу бœлса ќам у амалий информацион тизимлар яратишга етарли.
Тилнинг кучли томони шундаки у маълумотлар базаси билан ишлаш имконини беради. Тилнинг операторлари турли хил структурадаги маълумотлар базаси файлларини яратиш, уларни бажариш, ќар хил танлов ишларини бажариш, берилганларни саралаш ва индексларни, маълумотлар базасини динамик šайта šуриш ва шунга œхшаш ишларни бажариш имконини беради. Тизимда тайёрланган формалар асосида ќисобот файлларини яратиш воситалари мавжуд. Šисšа šилиб айтганда FOXBASE+ тили DBASE туридаги реляцион маълумотлар базаси билан ишлаш учун жуда яхши ва унда амалий дастур ва тизимлар яратиш мумкин.
Асосий тушунчалар.

Дастур деганда, фойдаланувчи масаласини амалга оширувчи модуллар мажмуасига айтамиз. Œз навбатида модул деганда ёки буйруš файли деганда FOXBASE+ тизимида бажарилиш имкониятига эга булган файлни тушунамиз.


Процедура файли - бу дастурчи томонидан аниšланган процедура ва функциялар тупламидан иборат файлга айтилади.
Дастур ёзишда баќзи чегаралашларга итоат šилиш керак. Дастурнинг битта сатрида бирдан ошиš оператор ёзилмайди. Ушбу DЌ WHILE ... ENDDЌ, IF ... ELSE ... ENDEF, TEXT ... ENDTEXT, DЌ CASE ... CASE ... ENDCASE узун операторларнинг фрагментларини ќам алоќида caтрларда ёзиш керак.
Масалан
IF cќft ( )
Append
ELSE
edit
ENDIF.
Узун ифодалар бошšа сатрга кучирилиши мумкин, бунинг учун сатр охирида “;” белгини ишлатиш лозим:
А)1,1 SAY “Утказишга мисол:”+;
“бажарилишда бу битта ифода саналади “.
FOXBASE+ буйруђи šоидага асосан хизматчи сœзни ёки ифодаларни œз ичига олган šушимча операторлар ва асосий калит сœздан иборат.
Калит сœзлар буйруšни атрибути бœлиб, улар буйруššа аниšлик киритади ёки уни мазмунини œзгартиради. Агар оператор буйруšни бажарилиш шартини œзгартирса ва уни ташлаб ёзиш ќам мумкин бœлса, у ќолда тизимда œрнатилган стандарт шартлар ишга тушади.
FOXBASE+ да ифодалар турли хил бœлади: сонли, сатрли, мантиšий, санали. Улар табиий формада ёзилади, фаšат мантиšий операторлар икки нуšта орасига ёзилади: .OR., .AND., .NOT..
Ќар бир дастурлаш тилларидаги каби идентификаторлар ќарф ва раšамлардан иборат бœлиб, албатта ќарфдан бошланиши лозим.
Идентификатор таркибига, тагига чизиш белгиси, ќам киради. Идентификаторлар, хотира œзгарувчисини, маълумотлар базаси œзгарувчисини (майдонларни), массив номини, тахаллусни (ALLIAS), файл номини, модул ёки процедура номини ифодалаши мумкин.
Сонли œзгармаслар оддий тилда ёзилади, белгилилар учун 3 та чегараловчи мавжуд: “ “ , ` `, [ ], мантиšийлари эса šуйидагича ёзилади: .t.- рост, .f.- ёлђон.
Дастурларни тушунарли бœлишини таќминлаш учун изоќлар ишлатилади. Улар икки хил кœринишда бœлади: биринчиси * белгисидан бошланиб сатрда бошšа операторлар бœлмаслиги керак, иккинчиси эса && белгилардан бошланиб, оператордан кейин ёзилади.
Тилнинг энг катта афзаллиги - унда макровоситаларни мавжудлигидир. Макровоситалар бажарилувчи дастур матнига, œзгарувчи ёки операторларни аниšловчи белгили œрнига šуйишларни динамик тарзда амалга оширади. Макросларни šуйиш аломати - бу матнли œзгарувчининг бевосита номи олдида турган & белгидир. Бажарилишда œзгарувчининг œрнига унинг šиймати šœйилади. Агар œзгарувчининг šиймати ќам макросини šуйишни œз ичига олса, у ќолда у ќам ќисобланади. Барча ќисоблашлардан кейин оператор бажарилади. Агар айтайлик макросни бажариш натижасида идентификатор (ном) šуядиган макросни бажариш лозим бœлса, у ќолда макрос макро- œзгарувчи ундан нуšта билан ажратилади:
x=`first`
y=&x.name
Макровоситалар нафаšат šулай ва фойдали, балки зарур ќамдир. FOXBASE+ да œзгарувчи билан алмаштириб бœлмайдиган œзгарувчи šисмга эга операторлар мавжуд (масалан FIND). Бунда šуйидаги šоидадан фойдаланиш мумкин:
x=”smirnќff”
FIND &x
Натижада “Smirnќff” калити буйича ёзувларни šидириш бошланади.
FOXBASE+ дастурида идентификаторларда ишлатиладиган кичик ва бош ќарфлар фарšланмайди. Шу сабабли ихтиёрий šоидага амал šилиш мумкин: œзгарувчилар номини кичкина ќарфларда, операторларни эса катта ќарфларда ёзиш ёки тескариси, фаšат дастур матнининг кœргазмалигига ёрдам берса бœлди.

Download 1.28 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   59   60   61   62   63   64   65   66   ...   95




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling