Œзбекистон алоšа ва ахборотлаштириш агентлиги тошкент ахборот технологиялари университети урганч филиали информацион тизимлар


Download 1.28 Mb.
bet77/95
Sana10.03.2023
Hajmi1.28 Mb.
#1256845
1   ...   73   74   75   76   77   78   79   80   ...   95
Bog'liq
information tizimlar maruza

Эксперт тизимлар (ЭТ)
Иктисодий ва ижтимоий сохада ахборотни кайта ишлаш воситаларига доимий усиб борувчи талаблар мантик ва мутахассислар тажрибасига асосланган “нима булади, агар” турдаги эвристик (ноформалашган) вазифа-ларни хал этиш жараёнларни компьютерлаштиришни рагбатлантиради. Бундай асосий гоя кандай хал этиш керак деган вазифани берувчи эски формаллашган алгоритмлардан предметли соха мутахассислари томонидан жамланган билимлар базасида нимани хал этиш керак деган курсатилган мантикий дастурлаштиришга утишдир.
Эксперт тизимлар асосини предмет сохаси маълумотлари хакидаги ахборот киритилган билимлар базаси ташкил этади. Билимларни ЭТга такдим этишнинг икки асосий шакли: далиллар ва коидалар бор. Далиллар ходиса ва жараёнларнинг микдорий ва сифат курсаткичларини кайд этади. Коидалар одатда сабаб ва окибатларни богловчи мантикий шароитлар куринишидаги далиллараро нисбатларни баён этади.
Бундай синфдаги вазифаларни хал этиш учун эксперт тизимлардан фойдаланилади.

Эксперт тизим бу малакали экспертлар даражасида фойдаланувчилар карорларини тайёрлашнинг тор ихтисослаштирилган сохасида билимларни кайта ишлаш тизимларидир.

Эксперт тизимлари куйидаги максадлар учун фойдаланилади:
 тизимлар холатининг интерпретацияси;
 тизимлардаги вазиятларни олдиндан билиш;
 тизимлар холатининг диагностикаси;
 максадли режалаштириш;
 тизимлар ишлашидаги бузилишларни бартараф этиш;
 функциялаш жараёнларини бошкариш ва хоказолар.
ЭХМда эксперт тизимларни амалга ошириш воситалари сифатида эксперт тизимлар кобиклари деган нарсадан фойдаланилади. Иктисодиётда кулланиладиган эксперт тизимлар кобикларига Шэдл (Диалог), Expert-Ease ва бошкалар мисол була олади.

Услубий йуналтирилган АДП


Услубий йуналтирилган АДП алгоритм асосида вазифаларни хал этишнинг бирор-бир иктисодий математик услуби амалга ошиши билан фаркланади.
Уларга куйидаги АДПлар оиддир:
 математик дастурлаштириш (чизикли, динамик, статистик ва бошкалар);
 тармокли режалаштириш ва бошкалар;
 оммавий хизмат курсатиш назариялари;
 математик статистика.

Download 1.28 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   73   74   75   76   77   78   79   80   ...   95




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling