Ўзбекистон алоқа ва ахборотлаштириш агентлиги тошкент ахборот технологиялари университети

ЎЗБЕКИСТОН АЛОҚА ВА АХБОРОТЛАШТИРИШ АГЕНТЛИГИ ТОШКЕНТ АХБОРОТ ТЕХНОЛОГИЯЛАРИ УНИВЕРСИТЕТИ

• Алоқа қурилмаларининг электр таъминоти кафедраси

• «Алоқа қурилмаларининг электр таъминоти»
• фанидан презентацион материаллар

Кириш. Электр энергияси манбалари. Анъанавий ва ноанъанавий энергия манбалари.

• Кириш. Электр энергияси манбалари. Анъанавий ва ноанъанавий энергия манбалари.

• № 1 - Маруза

Электр энергияси манбалари

• Электр энергияси манбалари

• Электр энергияси манбалари

• Бирламчи

• Иккиламчи

• Турли турдаги энергияни электр энергиясига ўзгартириб беради

• Бир параметрдаги электр энергиясини бошқа турдаги ёки бошқа параметрдаги электр энергиясига ўзгартириб беради.

• Генераторлар, аккумуляторлар ва бошқалар

• Трансформаторлар, тўғрилагичлар ва бошқалар

Ноанъанавий энергия манбалари

• Ноанъанавий энергия манбалари

• Қайта тикланувчан энергия манбалари

• қуёш энергияси

• ер қобиғидан келадиган иссиқлик геотермал энергияси

• оқим қуйилишдан фойдаланиладиган гидравлик энергия

• ер, ой ва қуёшнинг ўзаро гравитацион таъсирланиши натижасида вужудга келадиган шамол энергияси

Ернинг тузилиши

• Маълум вақтларда маълум жойларда маълум тарзда қуёш қурилмасига бериладиган энергия сифатида қуёш нурланиши энергиясидан фойдаланиш мумкинлигини кенгроқ кўрсатиш учун ер ва қуёш геометриясини тасаввур қилиш фойдали бўлади.

•  кенглик ва  узунликни аниқлаш схемаси, 1-экваториал текислик, 2- меридионал текислик

• Қуёш энергиясини ўзгартириш усуллари

• Қуёш энергиясини электр энергиясига тўғридан-тўғри ўзгартириш (фотоўзгартиргичлар ёрдамида)

• Қуёш нурланишини иссиқлик энергиясига ўзгартириш (қуёш коллекторлари ёрдамида)

• Қуёш нурланишини тўғридан-тўғри ўзгартириш учун ярим ўтказгичли материаллардан фойдаланилади

p-n ўтишнинг схемаси

• ρ= 0,02….100 ом٠см, d=2-3 мкм

Шамол энергияси

• Турли ҳудудларда шамолнинг йўналиши ва кучи Ер сиртидан баландликка боғлиқ равишда турлича ўзгаради.

• F кўндаланг кесимли ҳаво оқимининг энергияси қуйидагига тенг:

• F орқали тезликда оқиб ўтувчи ҳавонинг секунддаги массаси m мос равишда қуйидагига тенг бўлади:

• у ҳолда

• бу ерда p – ҳавонинг зичлиги, нормал шароитларда 1,23 кгм3 га (t15 градус, р1,3 кПа ёки 760 мм.сим.уст.)

Шамол тезлиги ва оқими қуввати

• Шамол ғилдираги фақат шамол энергияси фойдаланиш коэффициенти орқали баҳоланадиган энергияни маълум қисмини фойдали ишга ўзгартириши мумкин. Замонавий шамол двигателлари (ШД) нормал иш режимида шамол орқали кинетик энергиясининг 45-48% дан ортиқ бўлмаган қисмини механик энергияга ўзгартиради.

• 1 м2 кўндаланг кесим оқимда t15 0С ва р1,3 кПа бўлганида солиштирма қувват (секунд энергия) қуйидагини ташкил қилади:

Шамол тезлиги, мс	4	6	8	10	14	18	22
Оқим қуввати, кВтм2	0,04	0,13	0,31	0,61	1,67	3,6	6,25

Шамол қурилмалари

• Шамол ғилдираги ҳосил қиладиган секундли иши ёки қувват қуйидаги формула орқали аниқланади:

• Шамол энергиясини ўзгартириш

• Шамол энергияси

• Механик энергия ижрочи механизмлари

• электр, иссиқлик, механик, шунингдек, сиқилган ҳаво энергияси