Ўзбекистон республикаси адлия вазирлиги тошкент давлат юридик университети

 
 
 
 
 
1. Сўзни том маънода шарҳлаш – деганда муайян ижтимоий 
муносабатга татбиқ этилаётган ҳуқуқий норманинг мазмунини 
ёзилган матнига қараб, унга ҳеч нарса қўшмасдан қўллаш 
тушунилади. Бунга мисол сифатида, Ўзбекистон Республикаси 
Конституциясининг 4-моддасини кўрсатиш мумкин. Унда шундай 
дейилган: “Ўзбекистон Республикасининг давлат тили ўзбек 
тилидир”. Шунингдек, ҳуқуқий нормаларни сўзнинг том маъносида 
шарҳлашга 
мисол 
сифатида 
Ўзбекистон 
Республикаси 
Конституциясининг 
8-моддасини 
келтириш 
мумкин: 
яъни 
“Ўзбекистон халқини миллатидан қатьи назар, Ўзбекистон 
Республикасининг фуқаролари ташкил этади”
1
. 
2. Чекланган шарҳлашда татбиқ этилаётган ҳуқуқий 
норманинг ўз матнида чекланганлиги белгилаб қўйилади. 
Масалан, Ўзбекистон Республикаси Конституциясининг 10-
моддасида: “Ўзбекистон халқи номидан фақат у сайлаган республика 
Олий Мажлиси ва Президенти иш олиб бориши мумкин. Жамиятнинг 
бирон-бир қисми, сиёсий партия, жамоат бирлашмаси, ижтимоий 
ҳаракат ёки алоҳида шахс Ўзбекистон халқи номидан иш олиб 
боришга ҳақли эмас” дейилган
2
. Бу ерда Ўзбекистон халқи номидан 
фақат у сайлаб қўйган Республика Олий Мажлиси ва Президенти иш 
олиб бориши мумкин, деб чеклаб қўйилган. Бошқа бирор-бир давлат 
органи ёки мансабдор шахс Ўзбекистон халқи номидан иш олиб 
бориши мумкин эмас. 
1
Ўзбекистон Республикасининг Конституцияси. – Тошкент: Ўзбекистон, 2017. – 80 б. 
2
Ўзбекистон Республикасининг Конституцияси. – Тошкент: Ўзбекистон, 2017. – 80 б. 
Том маънода (айнан) шарҳлаш 
Чекланган шарҳлаш 
Кенгайтирилган шарҳлаш 

---

111
3. Кенгайтирилган шарҳлашда ҳуқуқ қўлловчи субъект