Ўзбeкистон рeспубликаси халқ таълими вазирлиги ўҚувчиларни касб-ҳунарга йўналтириш ва психологик-педагогик республика ташхис маркази

Учинчи даражали профилактика ёки реабилитация-бу 
касалликнинг бузилиши ва қайталанишининг олдини олишга 
қаратилган ижтимоий, маърифий ва тиббий–психологик чора-
тадбирлар мажмуаси, яъни беморнинг шахсий ва ижтимоий 
мавқеини тиклашга ҳисса қўшиш (гиёҳвандлик, гиёҳванд 
моддаларни истемол қилиш ва алкоголизм) ва унинг оиласига 
қайтиши, касалликнинг олдини олишга қаратилган бўлиб, 
унинг оилага, муассасага, меҳнат жамоасига, ижтимоий 
фойдали фаолиятга қайтишига кўмаклашиш. 
Олдини олиш даражаси: 

Шахсий - ушбу даражада мақсадли гуруҳга таъсир шахснинг 
соғлиғини яхшилашга, шахсий фазилатларни шакллантиришга 
ёрдам берадиган тарзда йўналтирилган. Шахсий даражадаги 
профилактика маслаҳат, даволаш ва шахсий ўсиш бўйича 
тренингларни ўз ичига олиши мумкин. 

Оила даражаси "микросоциум" га - оилага таъсир қилади, чунки 
ўспирин оиласи ва унинг атроф-муҳити асосан ёш одамнинг 
психоактив моддаларни истеъмол қилишга берилиб кетиш 
эҳтимолига таъсир қилиши мумкин. Масалан, бунга ота-
оналарнинг тематик учрашувлари, оилавий консултациялар, ота-
оналарни мактабда жамоат ишларига жалб қилиш киради. 

Олдини олишнинг ижтимоий даражаси, гиёҳванд моддаларни 
истеъмол қилиш билан боғлиқ ижтимоий меъёрларни, шунингдек 
истеъмолчиларга бўлган муносабатни ўзгартиришга ёрдам беради. 
Бу шахсий ва оилавий даражада ишлаш учун қулай шарт-

---

шароитлар яратишга ёрдам беради. 
Келтирилган мисоллардан кўриниб турибдики, ҳар учала таклиф этилаётган 
таснифлар бир вақтнинг ўзида мавжуд. Бу шуни англатадики, профилактика 
турларининг ҳар бири иккала турдаги чораларни ўз ичига олиши ва шу билан 
бирга турли даражаларда ҳаракат қилиши мумкин. 
Ўқитувчилар билимига қўйиладиган талаблар
(синф ўқитувчилари, фан ўқитувчилари) муаммо бўйича 

Психоактивмоддалардан фойдаланишнинг олдини олиш ҳар қандай 
девиант хатти-ҳаракатларнинг шаклланишига тўсқинлик қилади; 

қарамлик воситалари нима; 

психоактив моддалардан фойдаланишнинг сабаблари нимада; 

психоактивмоддалардан 
фойдаланишнинг 
оқибатлари 
қандай 
(биологик, ижтимоий, психологик); 

психоактивмоддалар қарамлигини шакллантириш босқичлари қандай; 

хавф омиллари ва ҳимоя омиллари қандай; 

гиёҳванд моддалар интоксикасияси белгилари, психоактивмоддалардан 
шубҳа қилинган тақдирда ва мактабда психоактивмоддаларни истемол 
қилишда ўқитувчининг хатти-ҳаракатлари тактикаси; 

психоактивмоддалар билан боғлиқ муаммолар юзага келганда ота-
оналар ва болалар ёрдам сўраб мурожаат қилишлари мумкин бўлган 
ташкилотларнинг манзиллари ва телефон рақамлари.