Ўзбекистон республикаси халқ

 
Tavsiyalar 
Shunday qilib, deviant xulqli o‘quvchi shaxsi, ularning individual psixologik va 
yosh xususiyatlari hamda voyaga yetmaganlar jinoyatchiligining ijtimoiy-psixologik 
omillarini o‘rganish natijalaridan olingan xulosalar deviant xulq-atvorni oldini 
olishda turli soha xodimlari faoliyatida qo‘llanilishi mumkin bo‘lgan quyidagi 
tavsiyalarning yaratilishiga asos bo‘ldi.
Fuqarolar yig‘ini mahalla faollariga tavsiyalar: 

Deviant xulqli o‘quvchilarning ko‘pincha o‘zi yashayotgan yoki yashash joyidan 
unchalik uzoq bo‘lmagan joylarda nojo‘ya xatti-harakat sodir etilayotganligi holati 
eng avvalo mahallalarda sog‘lom muhitni yuzaga keltirish tadbirlarini olib borishni 
taqoza qiladi;

voyaga yetmagan bolalar va o‘smirlarning tarbiyasiga salbiy ta’sir ko‘rsatuvchi 
ota-onalarni aniqlab, mahalla yig‘inlarida muhokama qilish, ularga jamoatchilik 
ta’sirini o‘tkazish, lozim hollarda ushbu ota-onalar bilan tegishli profilaktik 
tadbirlarni o‘tkazish va mahalla faollaridan birini unga biriktirish; 

huquqbuzarlik, jinoyat qilishga moyil va tarbiyasi og‘ir bo‘lgan voyaga 
yetmaganlarni aniqlab, ularning qiziqishlari, iqtidorlariga qarab har xil tugaraklarga 
jalb qilishga yordam berish; 

---

168

mahalla faollarining voyaga yetmaganlar jinoyatchiligini oldini olish ishlarida 
mahalla, maktab, oila hamkorligini ta’minlashda faol ishtirok etish; 

mahalla faollari har bir voyaga yetmaganlar oilasining ijtimoiy-psixologik 
muhitidan xabardor bo‘lish; 

voyaga yetmaganlarni mahalla jamoatchilik ishlariga, turli xil o‘tkaziladigan 
tadbirlarga, mahalla ijtimoiy hayotiga keng ravishda jalb etish; 

yoshlarni tibbiy, psixologik, tarbiyaviy, huquqiy, ma’naviy – ma’rifiy sohalardagi 
ma’lumotlar bilan qurollantirish maqsadida maxsus tadbirlarni uyushtirish; 

sinf rahbari, oila va mahalla o‘rtasida voyaga yetmaganlar xususida o‘zaro 
axborot almashinuvni yo‘lga qo‘yish; 

maktab va “Voyaga yetmaganlar ishlari bo‘yicha komissiyaning” ro‘yxatida 
turuvchi tarbiyasi “og‘ir”, huquqbuzarlikka moyil voyaga yetmaganlarning ota-
onalarini maktab-mahalla va voyaga yetmaganlar komissiyalari bilan o‘zaro 
hamkorlikdagi faoliyatini tashkillashtirish; 

mahallaning yoshlar bilan ishlash komissiyalari faoliyatini oila, ta’lim tizimi 
muassasalari va boshqa ijtimoiy institutlar bilan hamkorligini yo‘lga qo‘yish; 

o‘smirlarning qiziqishi, qobiliyati va aql-zakovatini hisobga olgan holda ijtimoiy 
faoliyatga tortish, ularning o‘smirlar guruhlari va jamoatchilik orasida o‘z o‘rinlarini 
topa olishga ko‘maklashish; 

mahallada istiqomat qilayotgan voyaga yetmaganlarning bo‘sh vaqtlarini qanday 
o‘tkazayotganliklarini maktab, ota-onalar bilan hamkorlikda nazorat qilish; 

mahalla oilalari hayotida sog‘lom turmush tarzini targ‘ib qilish; 

Moddiy-ma’ishiy sharoitning yetarli emasligi voyaga yetmaganlarda jinoyatchilik 
xulqining kelib chiqishiga ta’sir etishligini hisobga olib, bunday oilalarga mahalliy 
hokimiyat, ijtimoiy ta’minot va xayriya jamg‘armalari tomonidan moddiy yordamlar 
berib turishni tashkil etish. 

voyaga yetmaganlar bilan ishlashda ularning yosh va individual-psixologik 
xususiyatlariga e’tibor berish.