Ўзбекистон республикаси ички ишлар вазирлиги а к а д е м и я

сим ва дуоларни аниқ бажарса, белгиланган мақсадига эри­
шади. Тасодиф бўлиши мумкин эмас. Ходисаларнинг кетма- 
кетлигини фақат ундан кучлироқ сеҳргар бузиши мумкин.
Фан каби сеҳргарлик ҳам воқеа ва ҳодисаларнинг умумий 
тартибини ахтариб топишга ва ҳар қандай тасодифларнинг 
олдини олишга интилади. Сеҳргарликнинг ҳозиргача ижти­
моий ҳаётда сақланиб қолишининг муҳим омилларидан бири 
унинг замонавий фан ютукларидан кенг фойдаланиши ёки 
кишиларда шундай ёлғон тасаввурлар ҳосил қилишидир.
Сеҳргарликнинг таъсири ривожланган диний тизимлар- 
да ҳ;'м сақланиб қолган. Исломда пайғамбар, эшон ва мулла- 
ларнинг ғайритабиий мўъжизалари тўғрисидаги ҳикоялар- 
дан кенг фойдаланилади. Дуолар орқали ғайритабиий куч­
ларга таъсир этиш мумкинлиги тан олинади. Масалан. ис­
ломда «кал и май ша.\одат»нинг одамни турли ёвуз кучлардан 
ҳимоя қилиши тўғрисидаги ақида мавжуд.
Биз кундалик турмушимизда сеҳргарликнинг оқ (даво- 
лайдиган) ва қора (зиён-заҳмат етказадиган) сеҳргарлик, 
мунажжимлар башорати, фолбинлик каби турларидан фой- 
даланишимиз мумкин.
- 38

---

Ибтидоий одамлар предметларни \ам ғайритабиий кучга 
эга деб ҳисоблаганлар. Ибтидоий жамиятда пайдо бўлган бун­
дай эътиқод тури 
фетишизм
(португал тилида 
fetiko —
сеҳр- 
ли, мўъжизакор деган маъноларни англатади) деб аталади.
Фетишизм деб ғайритабиий кучга эга мавжудотларга ва 
предметларга сиғинишга айтилади. Фетишизм 
руэугарнинг 
жонзодлар ва предметларга «кўчиб ўтиши», нарсаларда жон 
борлиги ва уларнинг ғайритабиий кучга эга эканлигига ишо-