қилишлари керак. Шу боис руҳлар шарафига диний маросим
лар уюштирилади, байрамлар ўгказиб, қурбонлик кдлинади.
Руҳ нафас, буғ ёки соя кўринишига эга. Унинг кўриниши-
дан қайси шахсга тегишли эканлигини аниқлаш мумкин. Руҳ
одам вафот этиши сабабли «қобиғини» тарк этганидан кейин
инсонларга турлича муносабатда бўлади. Дастлабки одамлар
га зарар етказиши мумкин, чунки унда ўзидан омадлироқ
- 40 -
бўлган бошқа кишиларга нисбатан ғаразгўйлик ҳисси уйғона-
ди. Лекин, вақг ўтиши билан унинг одамларга муносабати
ўзгаради. Ўлганига кўп вақг бўлган одамларнинг руҳлари ўз
қонунлари билан яшайдиган жамоани ташкил этадилар. Бун
дай руҳлар одатда инсонларга ёрдам берадилар, фақат одам
ларнинг айби билангина уларга ёмонлик қилишлари мумкин.
Нариги дунёда руҳ фаолиятининг давом эттирилиши тўғри-
сидаги ғоя таъсирида вафот этган кишини ҳаётлигида тўпла-
ган бойликларининг бир қисми билан қўшиб кўмиш мароси-
ми вужудга келган. Кейинчалик марҳумга нафақат бойликла
рининг бир қисми, балки хизматкорлари, яқин кишилари
ҳам қўшиб кўмилган. Одатда марҳумга қўшиб кўмиладиган
хизматкорлар бегона кишилар бўлган. Бундай тартиб қабила
бошлиқлари ва ҳатго оддий кишиларнинг \ам нариги дунёга
хизматкори билан кетишларига имконият деб \исобланган.
Катга миқдордаги бойликларнинг марҳум билан қўшиб
кўмиб юборилиши ва одамларни қурбонлик қилиш қабила
ичидаги ўзаро муносабатларга салбий таъсир этган, қўшни
қабилалар билан алоқаларни издан чиқарган. Шу боис руҳ-
нинг нариги дунёдаги саргузаштлари тўғрисидаги ғоя тако-
миллаштирилган ва фазилатли яшаш тириклар учун муҳим-
Do'stlaringiz bilan baham: |
