Ўзбекистон республикаси ички ишлар вазирлиги а к а д е м и я

балки бугун жамоа хавф-хатарга дучор бўлиши мумкин. Демак, 
табу одамларга хавф туғдирувчи мавжуд, лекин кўзга кўринмас 
хавф-хатарларнинг олдини олиш мақсадида жорий цилин ган.
Ибтидоий жамиятнинг диний эътиқод турларидан яна бири 
сеҳргарликдир. Сеҳргарлик деб одам, ҳайвон, предмет ва руҳ- 
ларга ғайритабиий таъсир этиш мақсадида амалга оширилади­
ган дуолар, ҳаракатлар ва маросимлар тизимига айтилади.
У душманга зиён-заҳмат етказиш, ҳарбий, даволаш, меқ- 
нат ва севги сеҳргарликлари каби турларга бўлинади. Сеҳргар- 
ликнинг мақсади \аётий муаммоларни бевосита ҳал қилиш-
- 37

---

дан иборат. Бунда сеҳргар фақат ўз иқгидори ва кучига таяна- 
ди. Сеҳргарлик жуда кенг қамровли воқелик ва ундан ижти­
моий ҳаётнинг барча соҳаларцда фойдаланиш мумкин.
Сеҳргарлик амалиётида дуолар ёхуд ҳаракатларнинг таъ­
сири ва самарадорлиги турли шарт-шароитларга, жумладан 
ташқи таъсирларга ҳам боғлиқ бўлади. Ундаги ташқи таъсир- 
ларга эътибор белгиларга ишонишни вужудга келтирди. Бун­
дай ишонч дастлаб одамларнинг муайян ҳаракатларига таъ­
сир этувчи шарт-шароитдан кейинчалик уларнинг тақдири- 
ни белгилайдиган эътиқодга айланган.
Сеҳргарликнинг муҳим хусусиятларидан бири — фан би­
лан айрим жиҳатларига кўра яқинлиги. Фан табиат ва жами­
ятда юз бераётган воқеа ва ҳодисаларнинг умумий принцип­
лари ва қонуниятларини топишга хизмат қилади. Унда тасо- 
дифларнинг олдини олишга ҳаракат қилинади. Сеҳргарлик ҳам 
воқеа ва ҳодисаларнинг макон ва замонда қатъий белгилан­
ган тартибини ишлаб чиқишга интилади. Бир хил сабаб бир 
хил оқибатни келтириб чиқаради. Сеҳргар белгиланган маро­