Ўзбекистон Республикаси Марказий банки пул-кредит сиёсатининг 2022 йил ва 2023-2024 йиллар даврига мўлжалланган асосий йўналишлари

ДАВРИГА МЎЛЖАЛЛАНГАН АСОСИЙ ЙЎНАЛИШЛАРИ
40
 
банкларнинг кутилмалари ва бошқа операцион харажатлардан иборат 
бўлади (16-расм).
2021 йилда шаклланган пул-кредит шароитлари умуман олганда 
инфляция даражасини мақбуллаштирувчи таъсирга эга бўлди. 
17-
расм. Инфляция даражаси ва прогнози 
 
Бунда, ўтган йилги пандемия таъсирларининг босқичма-босқич чиқиб 
кетиши натижасида йил бошидан йиллик инфляция даражаси пасайиш 
динамикасига эга бўлган бўлса, короновируснинг навбатдаги 
тўлқинларининг жонланиши ҳамда жаҳон бозорларидаги асосий озиқ-
овқат маҳсулотлари ва энергия ресурслари нархининг ошиши таъсирида 
май ойидан бошлаб йиллик инфляция ўсувчи динамикани намоён эта 
бошлади.
Сентябрь ойидан эса ушбу динамика яна пасайиш трендига ўтиб, 
йиллик 10,8 фоизни ташкил этди. 2021 йил якуни бўйича инфляция 
даражаси шаклланишига ўтган йилдаги юқори база эффекти, асосий озиқ-
овқат маҳсулотлари билан бозорларни тўлдириш бўйича кўрилаётган 
чоралар ва жорий пул-кредит шароитларининг сақланиб қолиши ҳисобига 
9,9 фоизгача пасайиши кутилмоқда (17-расм).

---

Ўзбекистон Республикаси Марказий банки
 
ПУЛ-КРЕДИТ СИЁСАТИНИНГ 2022 ЙИЛ ВА 2023-2024 ЙИЛЛАР
ДАВРИГА МЎЛЖАЛЛАНГАН АСОСИЙ ЙЎНАЛИШЛАРИ
41
 
2.3. 
Пул-кредит инструментлари ва ички валюта бозоридаги 
ўзгаришлар
2021 йилда Марказий банкнинг операцион механизми ва пул-
кредит сиёсати инструментларини такомиллаштириш ва инфляцион 
таргетлаш режими стандартларига мувофиқлаштириш бўйича ишлар 
фаоллаштирилди. 
Хусусан, йил бошидан Марказий банк ва Молия вазирлиги томонидан 
муомалага чиқариладиган облигациялар бўйича чораклик графикни 
олдиндан эълон қилиш амалиёти йўлга қўйилди ва эндиликда тижорат 
банклари муомалага чиқарилиши режалаштирилган давлат қимматли 
қоғозлари ҳажмини, муддатини ва турини олдиндан билишлари ҳамда 
ликвидликни бошқаришда эътиборга олишлари мумкин бўлди. 
Шунингдек, пул-кредит операциялари ўтказилиш вақтига ҳам 
тегишли ўзгартиришлар киритилди, хусусан, аукционларни кун бошида 
ўтказиш ва овернайт операцияларни кун давомида (соат 10:00 дан
16:00 
гача) амалга ошириш йўлга қўйилди. Бунда, овернайт 
операцияларнинг кун давомида очиқ бўлиши банкларнинг ликвидлик 
бўйича кутилмаларини мувозанатлаштириб, пул бозори фоиз 
ставкаларига ижобий таъсир кўрсатди. 
Шу ўринда, овернайт операциялар бўйича фоиз ставкаларининг иш 
куни эмас балки календарь куни бўйича ҳисоблаш амалиёти жорий 
этилди. Бунга қадар жума ёки байрам олди куни амалга оширилган 
(3-
4 кун давомида фойдаланилган) овернайт операциялар бўйича ҳам 
1 кунлик фоиз ставкаси ҳисобланган бўлиб, пул бозоридаги ҳолатдан 
фарқ қилган. Бу эса, арбитраж ҳолатини юзага келтириб пул бозори 
фаолиятига маълум даражада таъсирга эга бўлган. Мазкур ўзгартириш 
билан Марказий банкнинг қисқа муддатли пул-кредит операциялари ва 
пул бозоридаги депозит амалиётлари бўйича фоиз ҳисоблаш жараёнлари 
бирхиллаштирилди. 
Банк тизими умумий ликвидлиги прогнозидан келиб чиқиб, 2 кундан 
13 кунгача бўлган тўғрилаш (“fine-tuning”) операциялари жорий этилди ва 
бунда мажбурий захиралаш ҳисоблаш даври давомида (одатда унинг 
сўнгги 10 кунлигида) банкларнинг ўртачалаш меъёрини бажариш 
ҳолатидан келиб чиқиб маълум ҳажмдаги РЕПО, СВОП ва депозит