Ўзбекистон Республикаси Марказий банки
ПУЛ-КРЕДИТ СИЁСАТИНИНГ 2022 ЙИЛ ВА 2023-2024 ЙИЛЛАР
ДАВРИГА МЎЛЖАЛЛАНГАН АСОСИЙ ЙЎНАЛИШЛАРИ
72
Мисол учун, n та эрксиз (эндоген), d та эркли (экзоген)
ўзгарувчилардан иборат бўлган ва лаглар сони p га тенг бўлган VAR
модели қуйидаги умумий шаклда ифодаланади:
Y
t
= c + A
1
Y
t−1
+··· + A
p
Y
t−p
+ Dz
t
+
ε
t
,
t = p + 1,...,S.
(1)
Бунда:
Y
t
– ўлчами n×1 бўлган эрксиз ўзгарувчиларнинг t-даврдаги
қийматлари вектори,
Y
t−i
шаклидаги ўзгарувчилар Y
t
нинг i давр олдинги қийматлари ва
“i-лаг” деб аталади (i = 1,...,p),
z
t
– ўлчами d×1 бўлган эркли ўзгарувчиларнинг t-даврдаги қийматлари
вектори,
A
i
ва D матрицалар ўлчамлари мос равишда n×n ва n×d бўлган
параметрлар матрицаси,
S – маълумот бўйича кузатувлар сони.
Қулайлик учун T = S − p каби белгилаш киритамиз.
(1) тенглама янада ихчам кўринишда ёзилса:
Y
t
= X
t
β + ε
t
(2)
бу ерда:
X
t
= W
t−1
⊗ I
n
ва унинг ўлчами n × [n(np + d + 1)],
ва унинг ўлчами 1×[np+d+1],
β = vec(c, A
1
, A
2
, ···, A
p
, D) ва унинг ўлчами [n(np + d + 1)] × 1.
Моделнинг номаълум параметрлари β — коэффицентлар вектори ва
Σ — Y
t
нинг ковариация матрицаси.
Ушбу
модель
Кристофер
Симс
томонидан
тенгламалар
системаларига муқобил равишда таклиф қилинган.
Доимий эркли ўзгарувчиси мавжуд бўлган стандарт регрессия
моделидан фарқли ўлароқ, VAR моделида барча ўзгарувчилар бир-
бирига боғлиқ ҳисобланади. VARнинг устунлик жиҳати унинг оддийлиги ва
маълумотларни бошқаришдаги мослашувчанлигидадир.
VAR модели параметрларини классик усулларда баҳолаш модель
кўп сонли ўзгарувчилардан ташкил топганлиги учунгина маълумотга жуда
яхши мос келадиган, аммо “оверфиттинг” (ортиқча параметрлаштириш)
муаммоси сабабли аниқлиги паст бўлган параметр баҳоларини келтириб
чиқариши мумкин.
Do'stlaringiz bilan baham: |