Ўзбекистон республикаси олий таълим, фан ва инновациялар вазирлиги

2-масала

Дастлабки автоном инвестициялaр натижасида ялпи ички маҳсулот 10 млрд. пул бирлигига ошди (∆Y). Жамғаришга чегараланган мойиллик (МPS) 0,2 га тенг бўлса, бу инвестициялaр миқдорини топинг.

Ечиш:

Инвестициялaр миқдорини автоном харажатлар мультипликaтoри (m) ѐрдамида топиш мумкин, у жамғармага чегараланган мойиллик асосида ҳисобланади.

т =	1	=	__1	= 5.
	MPS		0,2

ЯИМнинг ортиши ( ∆Y ) = ∆Ɩ * т, бунда инвестициялaр ўзгаришини Аниқлаш мумкин: 10 = ∆Ɩ х 5, ∆ Ɩ = 2.
Бинобарин, дастлабки инвестициялaрнинг 2 млрд. пул бирлигига ортиши ЯИМнинг 10 млрд. пул бирлигига ортишига сабаб бўлди.

Мустақил ишлаш учун масалалар

1. 
   Ўтган йили ЯММ 1000 ташкил қилди, давлат харажатлари 100 ташкил қилди. Харажатларни 50 га ошириб ҳукумат ЯММни 200 га оширишга эришди. Бу ҳолатда, давлат бюджети тақчиллиги 2 йил давомида
   0 га тенг бўлди. МРС (истеьмолга бўлган чегараланган мойиллик) нечага тенг?
   
2. 
   Истеъмолга чегараланган мойиллик 0,75 га тенг. Ишлаб чиқаришнинг ҳақиқий ҳажми 2000. Иқтисодиѐтни барқарорлаштириш учун ҳукумат давлат харажатларини 50 га камайтирди ва солиқларни 20 га оширди. . Потенциал ЯИМ ҳажмини топинг.
   
3. 
   Агар солиқлар 100 бирликка кўтарилса, фоиз ставкаси ўзгармасдан қолса, истеъмолга чегаравий мойиллик 0,6 га тенг бўлса кейнс хочини қўллаган ҳолда ҳисобланган ишлаб чиқариш ҳажмини аниқланг.
   
4. 
   Иқтисодиѐт қуйидаги маълумотлар билан тасвирланган:
   
   
   

Y=C+I+G+Xn
C=400+0,9 Yd	I=200+0,25Y
Xn=200-0,1Y	G=200	t= 0,333

Даромаднинг мувозанатли даражаси ва автоном харажатлар мультипликаторини топинг.
Жорий йилда мувозанатли ЯИМ ҳажми 1500 ш.б.ни, истеъмол ҳажми эса 1200 ш.б.ни ташкил этди. Жорий йилда истъмол ўтган йилга нисбатан 20 %га кўпайган. Ўтган йилги шахсий тасарруфдаги даромад ҳажми 1100 ш.б. Жамғаришга чегараланган мойиллик 20%.
Топилсин:
а) ўтган йилги истеъмол ва жамғариш ҳажмларини;
б) жорий йилдаги шахсий тасарруфдаги даромад ҳамда жамғариш ҳажмларини;
в) истеъмолга чегараланган мойиллик ҳажмини.
г) автаном харажатлар мультипликаторини;
д) истеъмол харажатлари 10 ш.б.ка кўпайган ҳолатдаги мувозанатли ЯИМнинг янги ҳажмини.

5. 
   Истеъмол ҳажми 350 ни, режалаштирилган инвестициялар 100 ни, давлат харажатлари 150 ни ташкил этади. Инвестициялар 10 га кўпайди ва Даромадларнинг янги мувозанатли даражаси 640 ни ташкил этди. Истеъмолга чегараланган мойиллик миқдорини топинг.
   
6. 
   Мамлакат аҳолиси мавжуд даромадларнинг 20% ини жамғармада сақлайди, автоном истеъмол a = 200. Нархлар даражаси ва иш ҳақининг номинал ставкаси ўзгармасдир. Инвестиция талаби I = 200, давлат харидлари G = 800, реал миллий даромад Y = 3000. Солиқлар даражаси даромад даражасига боғлиқ эмас.
   

Агар ўзгармас солиқларда давлат харажатлари 50 бирликка ошган бўлса, реал миллий даромад қандай ўзгаради?