Ўзбекистон республикaси олий тaълим, фан ва инновациялар вaзирлиги
BEDANALARNING BIOLOGIK XUSUSIYATI VA MAHSULDORLIK
Download 2.39 Mb. Pdf ko'rish
|
ТЕЗИС конференция тўплами 2023й (2)
- Bu sahifa navigatsiya:
- Kalit so’zlar
|
BEDANALARNING BIOLOGIK XUSUSIYATI VA MAHSULDORLIK KO’RSATGICHLARI. Mamarizayeva N.Z. Sharof Rashidov nomidagi Samarqand Davlat Universiteti, Samarqand. mnznargiza02.07@gmail.com Annotatsiya: Hozirgi kunda parrandachilik mahsulotlari turlarini 90 kengaytirishga alohida e’tibor qaratilmoqda. Parrandachilik sanoatida an’anaviy bo’lmagan parranda turlarining ulushi keskin ortdi.Bu borada bedanachilik yetakchi o’rinni egallagan. Bedanalar boshqa qishloq xo’jaligi qushlariga qaraganda o’ziga xos iqtisodiy va mahsuldorlik afzalliklariga ega- yuqori tana harorati, organizmda intensiv metabolizm, kichik hajm, erta tug’ilish, yuqori tuxum mahsuldorligi. Kalit so’zlar: parrandachilik,bedana tuxumi, parxezbop go’sht, vitaminlar, mikroelementlar. Parrandachilikda ancha istiqbolli va nisbatan yosh yo’nalish bedanachilikdir (G.Bogdanov, 1990; V. Agafonychev, 2011). Bedanalar deyarli yuqumli kasalliklardan aziyat chekmaydi. Germaniya, Yugaslaviya, Fransiya, Angliya, Italiya, Kanadada bedana mahsulotlari shunchalik qadrlanadiki u yerda o’z mahsulotlarini yetishtirish uchun maxsus fermer xo’jaliklari tashkil etilgan [1]. O’zbekistonda ham bedana mahsulotlariga talab ortib bormoqda va parrandaning ushbu turini yetishtirish bo’yicha fermer xo’jaliklari soni sezilarli darajada oshgan. Bedanalarning intinsiv o’sishi maydon birligidan ko’p miqdorda mahsulot olish imkonini beradi, bu esa tovuqlar bilan raqobatlashishga, shuningdek ulardan yuqori to’yimli, parxezbop go’sht va tuxum olishda foydalanish imkonini beradi. Insonning ovqatlanishida eng muhim ozuqa komponenti hayvonlarga oid bo‘lgan oqsil moddasi hisoblanadi. Bedana go‘shti va tuxumida nafaqat organizm uchun zarur bo‘lgan qimmatli oqsil moddasi, balki inson uchun foydali bo‘lgan muvozanatlashgan boshqa kerakli moddalar ham mavjud. Tarixda inson bedanani to‘liq qo‘lga o‘rgatishning uddasidan chiqa olmagan, shuning uchun bedanalar yarim yovvoyi hisoblanadi.Insonning to'g'ri ovqatlanishi uning salomatligi garovidir. Afsuski, barcha oziq-ovqatlar mahsulotlati ham tanamizni zarur ozuqa moddalari bilan ta'minlay olmaydi va biz bu yetishmovchilikni turli dori vositalari yordamida qoplashimiz mumkin. Bedana tuxumi organizm o’sib-rivojlanishi uchun zarur bo’lgan ko’plab oziq moddalarni o’z ichiga oladi (1-jadval). Tarkibidagi vitaminlar va minerallar miqdoriga ko'ra tovuqnikidan kam emas, aksincha, 2-3 barobar ko'proq mis, ko'plab aminokislotalar, temir, kobalt, A, P, K, B guruhlari vitaminlari mavjud. Bedana tuxumi kattalar va bolalarda uchraydigan turli kasalliklarini oldini olish va davolash uchun ishlatiladigan qimmatli oziq-ovqat mahsuloti. Ularda antibakterial, antitumor va immunomodulyator xususiyatlari bor.[1]. Bedana yetishtirish juda foydali parrandachilik tarmog’idir, chunki bedana tuxumini ishlab chiqarish tovuq tuxumiga qaraganda arzonroqdir ( Bezuglaya, Ponomarev va boshqalar, 1988). Tuxum ishlab chiqarishdan tashqari, bedanalar yaxshi go’sht mahsuldorligiga ega. Bedana go’shti tarkibidagi inson uchun zarur bo’lgan konsentrlangan biologik oziq moddalar to’plami kiradi. Shu 91 sababli u shifobaxsh va parxezlik xususiyatiga ega. Bedana go’shti ishlab chiqarishning iqtisodiy samaradorligi ko’p jihatdan parrandalarni boqishning optimal davri bilan belgilanadi. Agar o’stirish va oziqlantirishning aniq texnologik jarayonlariga rioya qilinsa, bedana bir oydan keyin tuxum qo’yishni boshlaydi va har biri yiliga 280-300 dan ortiq tuxum beradi. Urg'ochi bedanalarning vazni o'rtacha 175 gr keladi va yiliga 2,5 kg tuxum massasini beradi. Bu o'z vaznidan 24 marta ko'p degani [2]. Download 2.39 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|