Ўзбекистон республикаси олий таълим, фан ва инновациялар вазирлиги тошкент давлат иқтисодиёт университети “фундаментал иқтисодиёт ” кафедраси

ЎЗБЕКИСТОН РЕСПУБЛИКАСИ ОЛИЙ ТАЪЛИМ, ФАН ВА ИННОВАЦИЯЛАР ВАЗИРЛИГИ
ТОШКЕНТ ДАВЛАТ ИҚТИСОДИЁТ УНИВЕРСИТЕТИ
 
“ФУНДАМЕНТАЛ ИҚТИСОДИЁТ ” КАФЕДРАСИ
ИҚТИСОДИЙ ЎСИШ” фанидан
МУСТАҚИЛ ИШ
Мавзу: Урбанизатсия
Бажарди: Маматсоилов Мирвохид
МЭК – 81 гурух талабаси (сиртқи)
Текширди: Доц. Яхшиева М.Т.
ТОШКЕНТ – 2023

URBANIZATSIYA

• Mek 81 Mamatsoilov Mirvohid

REJA:
Urbanizatsiyaning shakllanishi
Urbanizatsiya jarayonining iqtisodiyotdagi o’rni
Urbanizatsiya bilan bog'liq ekologik muammolar
Xulosa.
Urbanizatsiya
Urbanizatsiya(lot. urbanos — shahar) — shaharlar va shahar aholisining oʻsish jarayonini, shuningdek, ularning jamiyat ijtimoiy-iqtisodiy va madaniy hayotidagi rolining ortib borishini anglatadi. Insoniyat tarixida shaharlarning paydo bo'lish yo'llari har xil bo'lgan. Shaharlar hunarmandlarning qoʻshma aholi punktlari sifatida vujudga kelgan, bu ularning ishlab chiqarish faoliyatini osonlashtirgan, savdo markazlari, harbiy istehkomlar (qal'alar) sifatida vujudga kelgan.
Jahon urbanizatsiya jarayoni Yevropada boshlandi, u yerda ishlab chiqarish vositalari, yirik sanoatning kontsentratsiyasi tufayli birinchi marta shaharlar shakllana boshladi. Urbanizatsiyaning shakllanishi 18-19-asrlar boshlarida, G'arbiy Evropadagi shaharlar eng muhim ishlab chiqarish vositalarini jamlagan va jahon xo'jaligida asosiy o'rinlarni egallagan paytdan boshlandi.
Hozirgi kunda dunyoning ko'plab mamlakatlarida, ayniqsa iqtisodiy rivojlangan mamlakatlarda shahar aholisining ulushi 85-90% ni tashkil qiladi. BMTning Aholi bo'yicha komissiyasining prognozlariga ko'ra, XXI asr boshlarida. dunyo aholisining kamida 51% shaharlarda istiqomat qiladi, 1970 yilda shahar aholisining ulushi atigi 38,6% edi. Ko'p millionli shaharlar paydo bo'ladi va o'sib boradi - megapolislar (Nyu-York, London, Tokio, Moskva va boshqalar), ularning soni, hajmi va muammolari ko'payadi.
Urbanizatsiyani ijtimoiy ishlab chiqarish, xususan, og'ir sanoat, energetika, kimyo sanoati rivojlanishi bilan o'zaro bog'liq holda ko'rib bo'lmaydi. Sanoat salohiyatini yuksaltirish, yirik shaharlarda yangi sanoat korxonalarini barpo etish bilan birga aholi soni ortib bormoqda.