Ўзбекистон республикаси олий таълим, фан ва инновациялар вазирлиги самарқанд иқтисодиёт ва сервис институти

3.2.2. Хорижий мамлакатлар меҳнат бозорлари ва уларнинг амал этиш хусусиятлари.


Замонавий Россия иқтисодиёти жаҳон иқтисодий ҳамжамиятининг ривожланишидаги ўзига хос ҳодиса бўлиб, уни ўзгартиришнинг кўплаб муаммолари, шу жумладан, меҳнат бозорида ҳам тушуниш ва моделлаштириш босқичида. Бундан ташқари, замонавий динамик ва самарали иқтисодиёт йўлларини белгилашда, ривожланишнинг тўғри векторларини танлаш, бизнинг давримизнинг қийинчиликларига мос келадиган чораларни кўриш муҳим. Меҳнат бозорининг замонавий муаммоларини ўрганишнинг аҳамияти. меҳнат бозорининг моҳияти ва мазмуни, ташқи таъсир етувчи омилларнинг таъсири илмий адабиётларда етарли даражада акс етмаганига, унинг ривожланиш динамикасига (иқтисодий ва демографик жиҳати, меҳнат миграцияси).Меҳнат бозорини давлат томонидан тартибга солишнинг самарали тизимини яратиш долзарб масала. Белгиланган вазифаларни ҳал қилиш, бу илмий билим соҳасида жиддий изланишларни талаб қилади. Вазифалар. Меҳнат бозорини услубий, тизимли-динамик ва башоратли мазмун нуқтаи назаридан тавсифловчи категорик тизимни аниқлаштириш, зарурият туфайли меҳнат бозорини давлат томонидан тартибга солишнинг яхлит механизмини яратишга таклиф қилиш. меҳнат бозорини ишчи кучи билан таъминлаш. Методология. Ишда илгари сурилган муаммоларнинг услубий асосини хорижий ва маҳаллий олимларнинг ушбу муаммо бўйича олиб борган тадқиқотлари ташкил етади. Табиийки, битта меҳнатда замонавий меҳнат бозорининг мураккаб ва баъзи ҳолларда етарлича ўрганилмаган масалаларини кўриб чиқиш мумкин емас. Натижада, тадқиқот муайян муаммолар доираси билан чегараланади. Хусусан, иш меҳнат бозори фаолиятининг енг типик, умумий қонуниятларини ўрганади, ташқи омилларнинг (демография, меҳнат миграцияси) унинг ривожланиш динамикасига таъсирини баҳолайди, меҳнат бозорини тартибга солиш бўйича хорижий тажрибани ўрганади. Умумий қонунларга асосланиб, иш йўналишларни оқлайдимеҳнат бозорини тартибга солиш самарадорлигини ошириш . Ушбу тадқиқот усули - умумийдан ўзига хосгача - муаллифнинг фикрига кўра, Россиянинг замонавий ривожланишининг ўзига хос шароитида меҳнат бозорининг ишлаш қонуниятларини юқори даражада ишонч билан кузатишга имкон беради. Статистик ва факторли таҳлил усуллари, иқтисодий ва математик усуллар, експерт баҳолари ҳам тадқиқотнинг услубий таъминланишида муҳим рол ўйнайди. Натижалар. Замонавий иқтисодиётда содир бўлаётган трансформацион жараёнлар шароитида меҳнат бозорининг шаклланиши ва ривожланишининг назарий ва услубий асослари ишлаб чиқилган, меҳнат бозорини тартибга солишнинг ажралмас концепциясини амалга ошириш бўйича амалий тавсиялар асосланади. Россияда мавжуд тенденциялар ва уни самарали амалга ошириш чекловларини ҳар томонлама таҳлил қилиш. Қўллаш соҳаси. Асосий назарий ва услубий қоидалар ва тадқиқот натижаларидан федерал ва минтақавий даражадаги давлат ҳокимияти органлари фаолиятида, илмий ва амалий тадқиқотларни ривожлантиришда, шунингдек маърузалар ва семинарлар ўтказишда, ўқув ва услубий воситаларни тайёрлашда фойдаланиш мумкин. Талабалар, аспирантлар ва иш қидирувчилар билан маслаҳатлашиш. Аҳамияти. Таҳлиллар натижасида замонавий меҳнат бозорининг ижтимоий-иқтисодий моҳияти аниқланди, унинг ривожланиш тенденциялари ва хусусиятлари аниқланди, топилмаларга мувофиқ уни давлат томонидан тартибга солиш механизмини такомиллаштириш бўйича таклифлар ишлаб чиқилди. Таъкидлаш жоизки, Ғарб адабиётида меҳнат бозори муаммолари узоқ вақтдан бери олимларнинг анъанавий илмий қизиқиши мавзуси бўлиб келган. Меҳнат бозорини назарий ўрганишнинг асоси А.Смит, Д.Рикардо, Ж.Кейнс, К.Маркс, А.Маршалл, В.Ойкен, А.Пигу, М. Фридман, Ф.нинг фундаментал тадқиқотларида ётади. Ҳаек [3]. Бу соҳада улар чиқарган хулосалар муҳим назарий қоидалар бўлиб, меҳнат бозорининг ишлаши муаммосини тушуниш имкониятига ега . Меҳнат бозори муаммосининг сезиларли ривожланиши В. Бек, Р. Боер, Р. Гордон, М. Кастеллс, Ж. Корнай, М. Пиоре, Ж. Сакс, П. Самуелсон, Р. Смит асарларида ҳам кузатилган. , Ж. Стиглитз, Г. Стандинг, Ҳ. Ландерт, Р. Лаярд, О. Тоффлер, Р. Еренберг ва бошқалар [4–12]. Ички иқтисодий адабиётларда, меҳнат бозори узоқ вақт давомида тадқиқотчиларнинг диққат марказида бўлмаган, чунки 30 -йилларда. мамлакатимизда ишсизликни бартараф етиш расман еълон қилинди. Шунинг учун иқтисодчиларнинг диққат марказида меҳнат ресурслари, ишчи кучи такрор ишлаб чиқариш, бандлик, кадрлар алмашинуви муаммолари бор еди. Шу билан бирга, бу даврда, аниқ сабабларга кўра, иқтисодий инқирознинг Ғарб мамлакатлари меҳнат бозори, ишчилари ва бутун аҳолиси учун салбий оқибатларига асосий еътибор қаратилди. Бу даврнинг енг батафсил ва қизиқарли асарлари орасида Е.Г. Антосенкова, Б.В. Беляева, И.В. Бушмарина, Б.Д. Бреева, Ю.А. Василчук, В.А. Виноградов, А.А. Галкина, Н.Д. Гауснер, В.А. Дергунова, С.С. Дзарасов, Г.Г. Дилигенский, В. Я. Елмеева, Л.Г. Емохонова, С.А. Ершова, Н.П. Иванова, Н.Д. Колесова, Л. А. Костина, П.О. Косякова, В.Г. Костакова, И.С. Маслова, И.М. Осадчей, И.М. Петранович, М.Д. Плинер, Т.П. Подорова, Г.М. Романенкова, Н.Ф. Рйдванова, О. В. Салковский, С.Г. Струмилина, В.Б. Супян, О.К. Тимашкова, А.А. Фалеева, В. Шчербакова, Е.В. Юферова. Ўтказилган тадқиқотлар нафақат ички иқтисодий назариянинг ривожланишига маълум ҳисса қўшди, балки кўриб чиқилаётган даврда меҳнат ва бандлик соҳасида методология ва ташкилий -амалий ишларни шакллантиришга катта ёрдам берди. Кейинчалик, умумий вазиятнинг ўзгариши (Россия иқтисодиётининг жаҳон бозори тизимининг ажралмас қисмига айланиши) туфайли россиялик тадқиқотчилар диққатини меҳнат бозори ва глобал иқтисодий ривожланиш билан боғлиқ турли муаммоларни ўрганишга қаратдилар. Шу билан бирга, 90 -йилларда нашрларнинг кескин ўсиш тенденциясига еътибор қаратилади. Бу мавзуга қизиқишнинг ортиши, маълум бўлган назарий ва мунозарали позицияларнинг ривожланиши табиий равишда ижтимоий-иқтисодий жараёнларнинг еволюцияси натижасида вужудга келди. Барча бу ўз-ўзидан меҳнат бозори муаммолар кенг кўламли, муҳокама қилиш учун туртки берди кўрсатилган ҳақиқат фикрларнинг тўқнашувда туғилган бўлса, меҳнат бозорида янги тенденцияларни баҳолаш учун еҳтиёж, ва бундай муҳокамалар фойда, ҳам. Муҳокама давомида илгари шаклланган бир қанча стереотиплардан воз кечишга тайёрлик кўрсатилди , келажакдаги тадқиқотларнинг янги ёндашувлари ва услубий тамойиллари баён қилинди. Ўша п е т Ҳ га ва ким билан Ли томонидан ўрганилмоқда замонавий меҳнат бозорини шакллантириш ва ривожлантириш бўйича C А м С л е н у н Д бор, Абалкина, Р.Л. Агабекян, А.Г. Аганбегян, А.Н. Ананева, Е.В. Белкина, В.Н. Бобкова, В.С. Буланова, А.С. Булатов,И.В. Бушмарина, Е. Я. Варшавская, М.А. Винокурова, Н.Г. Вишневская, Н.А. Волгина, В.В. Громико, И.В. Гускова, А.З. Дадашева, С.С. Дзарасов, И.Е. Заславский, Б.Г. Збйшко, А.В. Золотова, Р.И. Капелюшникова, А.В. Кашепова, Р.П. Колосова, Л.А. Костина, А.Е. Котляр, В.В. Кулакова, В.В. Куликова, Г.М. Куманина , А.Л. Мазина, И.Д. Мацкуляк, Г.Г. Меликян, К.И. Микулский, Р.М. Низҳегородцева, Л.М. Низовой, А.А. Никифорова, Ю.Г. Одегова, В.А. Павленкова, Я.А. Певзнер, В.И. Cрйбабй, Ф.Т. Прокопова, Т.О. Разумова, В.Д. Ракоти, Г.А. Резник, В.Д. Роика, С.Ю. Рошчина, А.И. Рофе, Г.Г. Руденко, Е.Р. Саруханов , В.В. Котиби, Л.Н. Сосновская, Л.В. Суворова, С.С. Утинова, В.В. Чембровский, Л.С. Чижова, Р.А. Яковлев [13-19]. Меҳнат бозорининг амалий жиҳатларини тавсифловчи қимматли фактик материаллар Д.Ж. Агеева, М.Х. Гарсия-Исер, В.Е. Гимпелсон, Т.Л. Горбачева, Н.А. Дунаева, Е.Д. Катулский, В.И. Кузнецова, Т.И. Курносова, Л.Ф. Лебедева, О. В. Лйлова, О.И. Меншикова, А.А. Московская, А.А. Нешчадина, Л.Н. Овчарова, Р.В. Рйвкина, К.З. Собирянова, А.А. Семенова, Ю.А. Симагина, Е.Н. Синдяшкина, С.Н.Смирнова, Г.В. Спиридонова, Т. Я. Четвернина, Г.А. Цветкова. Меҳнат миграциясининг сиёсий ва иқтисодий жиҳатларини кўриб чиқиш ва унинг меҳнат бозори ва бандликка таъсирини баҳолашга бағишланган асарларни алоҳида қайд етиш лозим. Меҳнат миграцияси ҳеч қачон ҳозиргидек катта ва аҳамиятли бўлмаган. Айнан шу янги хусусиятлар уни яқинда диққат марказига айлантирди. Бундан ташқари, меҳнат миграцияси муаммоларининг аҳамияти нафақат миллий характерга ега. Ҳозир у жаҳон миқёсидаги меҳнат бозорининг шаклланиши ва ривожланишида муҳим рол ўйнаб , халқаро миқёсда овоз олди [20-22]. Шуни таъкидлаш керакки, маҳаллий фанда бу муаммо, биринчи навбатда, совет инглизшунослиги ва америкашуносликда ривожлана бошлади . Бу даврда маҳаллий тадқиқотчилар халқаро меҳнат миграцияси жараёнлари билан боғлиқ кўплаб масалаларни синчковлик билан ўрганиб чиқдилар, капиталистик тизим ривожланишининг турли босқичларида ишчи кучи ва унинг ижтимоий фаоллигини шакллантириш муаммоларини ишлаб чиқдилар. Р.М. каби олимларнинг машҳур асарларини еслатиб ўтиш кифоя. Аваков, Н.Н. Болховитинов, В.В. Гаврилюк, Н.А. Ерофеев, Ш.А. Богина, И.А. Мелников, В.В. Любимова, Е.М. Михайлов, М.Д. Панов, Е.П. Плетнев, Л.А. Смирнова, Л.В. Смирнягин, В.П. Федоров, С.В. Филиппов, Н.М. Фролкин, Б.С. Хорев, В.Н. Чапек, А.Н.Шлепаков. Замонавий меҳнат миграциясига келсак, у билан боғлиқ кенг кўламли масалалар, жумладан, меҳнат бозори муаммоси Г.С.нинг асарларида батафсил муҳокама қилинган. Вечканова, Г.С. Витковская, О.Д. Воробиева, Е.М. Жидкова, Ж. А. Заёчковская, Т.И. Заславская, В.М. Кулакова, И.В. Ивахнюк, В.А. Ионцева, Т.М. Исаченко, И. Я. Киселева, Г.М. Костюнина, А.М. Лушникова, С.Е. Метелева, Н.В. Охлопкова, О.А. Парфенцева, В.И. Переведенцева, Т.М. Регент, Н.Ф. Рйдванова, А.В. Рижова, С.В. Рязанцева, М.Ф. Ткаченко, А.В. Топилина, Е.В. Тюрюканова, Р.И. Хасбулатова, И.П. Цапенко, Р.И. Цвйлева, Д.К. Шелестов [23-27]. Бу борада жуда кенг назарий ва аниқ материалларни ўз ичига олган асарлар, шунингдек, В. Бонинг, Ж. Бҳагвати, И. Ваҳлерштейн, М. Годфрей, каби чет ел муаллифларининг умумлаштирувчи табиати ҳақидаги қизиқарли тадқиқотларни алоҳида таъкидлаш лозим. Х. Жером, Ж. Жонстон, А. Заҳлберг, Х. Кларк, Е. Ли, М. Паёр, А. Портес, Е. Равенштейн, С. Сассен, Л. Шаастад, Д. Солоу, О. Старк, Е. Тейлор, М. Тодаро, Ж. Харрис. Сўнгги йилларда олимларнинг Россиянинг ижтимоий-иқтисодий ривожланишидаги демографик омилни ўрганишга қизиқиши ортди. Меҳнат бозорининг демографик жараёнлар билан узвий алоқада ривожланиши муаммосининг айрим жиҳатлари А.Г. Вишневский, В.Е. Гимпелсон, М.Б. Денисенко, В.В. Елизарова, А. Я. Кваши, А.Г. Иванова, В. Я. Митрофанова, С.Г. Микнева, В.В. Радаева, Л.С. Ржаницина, Л.Л. Рибаковский, Р.В. Рйбкина. Меҳнат бозорининг барча шахсий нашрлари , шунингдек, Вопросй Еcономики, Тҳе Еcономист, Россия иқтисодий журнали, Жаҳон иқтисодиёти ва халқаро муносабатлар, Инсон ва меҳнат "журналларида чоп етилган рус мутахассисларининг журнал маҳсулотларининг кенг доирасига бағишланган. "Миллий манфаатлар: устуворликлар ва хавфсизлик" [31, 32, 44, 48, 49]. Шу билан бирга, ички иқтисодий назария ҳали иқтисодий бозорни ҳақиқий самарали назарияси ҳақидаги илмий билимлар билан тўлиқ қуролланмаган. Бу ижтимоий-иқтисодий сиёсатнинг асосий мақсадлари доирасини сезиларли даражада торайтиради ва амалда меҳнат бозори ривожланишининг объектив қонуниятларини еътиборсиз қолдиришга ва пировардида унинг етук етишмаслигига олиб келади. • ва н т е н а ва н с т ва с о: Бу вазият бир неча сабабларга кўра бир ва Н С е а н н сўнгги йилларда тҳ муаммолар (ўтган ўн йилликлар фарқли ўлароқ) о литр бирликлари емас фақат ошди, лекин ҳатто бироз камайиб кетди; • амалда, кўпинча меҳнат бозорини тартибга солиш муаммоси кўпинча ишсизлик даражасини минималлаштириш муаммосига тушади, бу расмий маълумотларга кўра, бугунги кунда унчалик юқори емас. Бу ўринли емас, чунки улар бир хил емас, бу муаммонинг сунъий равишда соддалашишига олиб келади; • нашрларнинг аксарияти ўзига хос иқтисодий йўналишга ега, шу билан бирга иқтисодий-назарий томони кам ривожланган. Кўпинча, махсус тадқиқотлар уларни тартибга солиш усулларини ишлаб чиқмасдан, фақат емпирик фактларни баён қилиш ва тушунтириш билан чекланади. Бинобарин, иқтисодий амалиётнинг еҳтиёжлари ва юқорида айтиб ўтилган муаммолар бўйича иқтисодиёт фанининг таклифлари сўнгги йилларда худди қарама-қарши йўналишда кетмоқда: биринчиси тобора ортиб бормоқда, иккинчиси аксинча камаймоқда. Бу қарама -қаршиликни бартараф етиш учун меҳнат бозори назариясини янада такомиллаштиришга қаратилган саъй -ҳаракатларни сезиларли даражада ошириш керак. Ҳозиргача илмий адабиётларда меҳнат бозорининг моҳияти ва мазмуни, ташқи омилларнинг унинг ривожланиш динамикасига таъсири (иқтисодий ва демографик жиҳати, меҳнат миграцияси), меҳнат бозорини тартибга солиш муаммолари, давлат фаолияти етарлича ўрганилмаган. бу соҳада турли босқичларда, унинг самарадорлигини белгиловчи омилларни таҳлил қилиш. Меҳнат бозорини давлат томонидан тартибга солишнинг самарали тизимини яратиш ва миграция сиёсатини такомиллаштириш долзарб масала. Меҳнат бозори муаммосини ташкил етувчи кўплаб аниқ масалалар ҳалигача ҳал қилинмаган. Уларнинг кўплари ҳали тушунтирилмаган ва назарий тушунишни кутишмоқда. Қўйилган муаммоларни ҳал қилиш, бу илмий билимлар соҳасида жиддий изланишларни талаб қилади. Албатта, Россия меҳнат бозорининг ривожланиши 2014-2015 йиллардаги трансформацион инқирозда жиддий из қолдириши мумкин емас еди, унинг натижалари ҳозирги вақтда ўзларини янада аниқроқ кўрсатмоқда. Шундай қилиб, 2015 йилда вазиятни барқарорлаштириш мақсадида Россия Федерацияси ҳукумати Россия Федерацияси ҳукуматининг 2015 йил 27 январдаги қарори билан тасдиқланган иқтисодиётнинг барқарор ривожланишини ва ижтимоий барқарорликни таъминлаш бўйича устувор чора -тадбирлар режасини қабул қилди. 98-р рақами . Бу режа, жумладан, меҳнат бозоридаги кескинликни пасайтириш ва самарали бандликни қўллаб -қувватлаш чораларини ўз ичига олади (расмга қаранг). Инқироз иқтисодиётда меҳнат бозорида содир бўлаётган чуқур жараёнларни тушунишда сезиларли кечикиш кўрсатди. Шу муносабат билан 2015 йилда барқарор иқтисодий ривожланиш ва ижтимоий барқарорликни таъминлаш бўйича устувор чора-тадбирлар режаси тўғрисида янги тенденцияларни кўриб чиқиш : Россия Федерацияси Ҳукуматининг 2015 йил 27 январдаги 98-р-сонли қарори. 2015 йилда Россияда барқарор иқтисодий ривожланиш ва ижтимоий барқарорликни таъминлаш бўйича устувор чора -тадбирлар. Изоҳ: муаллиф томонидан ишлаб чиқилган. 32 ҳттп://www.фин-издат.ру/жоурнал/натионал/ 25 (2015) Миллий манфаатлар: миллий манфаатлар устуворлиги ва хавфсизлиги: 28-49 устуворликлар ва меҳнат бозоридаги хавфсизлик муаллифни анча кенг доирага олиб чиқди. муаммолар ва енг муҳими, унинг ҳозирги ҳолатини таҳлил қилиш учун мавжуд ёндашувларнинг етишмаслигини кўрсатди . Бу Россияда меҳнат бозорининг замонавий ривожланиши шароитида давом етаётган жараёнларга чуқурроқ қарашга ёрдам берадиган янги назарий қоидаларни асослаш имконини беради. Шу билан бирга , аниқ, бир етарли батафсил ушбу соҳада уларнинг ишланмалар қайд қилган ҳамкасблари ишини такрорламаслиги керак. Масала назарияси учун муҳим бўлган тадқиқотнинг фақат асосий босқичлари ва натижалари тақдим етилиши мумкин. Ҳозирги вазиятда, муаллифнинг фикрича, хулосаларни тизимлаштириш ва кейинчалик конкретлаштиришни назарда тутувчи тизимли нуқтаи назардан олинган натижаларни тақдим етишга яқинлашиш уриниши ўзини оқлайди. Умуман, мақола муаммоли-назарий тамойилга мувофиқ тузилган ва унинг елементлари концептуал жиҳатдан бир-бири билан чамбарчас боғлиқ бўлган мантиқий тузилишга ега. Бу ерда, меҳнат бозорига таъсир қилишнинг ички ва ташқи омилларини ҳисобга олган ҳолда, давлат томонидан тартибга солишнинг мавжуд имкониятлари ва чегаралари нуқтаи назаридан мақолада кўтарилган муаммоларни бир -бирига боғлашга уриниш амалга оширилмоқда. Муаллиф томонидан қўлланилган, тадқиқотнинг назарий тузилишини бойитган бу ёндашув замонавий меҳнат бозорида рўй бераётган реал иқтисодий жараёнларнинг илмий такрорланишининг ўзига хослик даражасини ошириш имконини беради . Асосий ва асосий бинолардан бошлайлик. Меҳнат бозори назариясида, ҳар қандай бошқа каби, категорик-концептуал аппарат катта аҳамиятга ега. Шунинг учун, меҳнат бозори муаммоларини ўрганиш муҳим масаланинг олдиндан ҳал қилинишини талаб қилади: илмий асосланган тадқиқот методологиясини танлаш. Карл Маркс тўғри айтганидек, "меҳнат қуёши атрофида айланмагунча, жамият мувозанатга кела олмайди" [28, п. 551-552]. Шу билан бирга, замонавий тадқиқотчилар таъкидлаганидек, "миллий иқтисодиётни тиклашда енг самаралиси илмий, амалий ва ташкилий ишларни талаб қиладиган кадрлардир" [29, с. 92]. Бу баёнотлар бугунги жамиятимизнинг ҳолатини аниқ акс еттиради ва бу муаммога бағишланган илмий мунозара муҳитига мос келади. Мавжуд ишланмалар таҳлили меҳнат бозорини ўрганишда янги, ноанъанавий ёндашувларни излаш зарурлигига яна бир бор ишонч ҳосил қилади. Бу масала атрофида қанча интеллектуал нусхалар бузилган! "Меҳнат бозори" атамаси илмий доираларда ва амалий фаолиятда доимий равишда рўйхатдан ўтган пайтдан бери чорак асрдан кўпроқ вақт ўтганга ўхшайди. Бир қарашда, бу тушунча ортида нима борлигини назарий тушуниш учун етарли вақт. Бироқ, иқтисодий адабиётларда меҳнат бозорига оид қатъий илмий тизим ҳали ишлаб чиқилмаган: кўп атамалар ҳар хил талқин қилинади, кўпинча тўғридан -тўғри қарама -қарши ҳукмлар ифодаланади. Хусусан, илмий адабиётларда "меҳнат бозори" тоифасининг моҳияти ва мазмуни муҳокама қилиниши давом етмоқда . Баҳс турли нуқталарда: меҳнат бозорида сотиш ва сотиб олиш объекти нима - ишчи кучи, ишчи кучи, меҳнат хизмати; тоифаларнинг қайси бири кенгроқ - "меҳнат бозори", "меҳнат бозори", "меҳнат хизматлари бозори", "ишчи кучи бозори" ва қайси бири торроқ; тоифаларнинг қайси бири асосий ҳисобланади; Уларни умуман ажратиш керакми ва ҳоказо. Бундан ташқари, ҳар бир тоифанинг хусусиятларида ҳукмлар ўртасидаги тафовутлар кузатилади, бу еса улар орасидаги муносабатларни аниқлашда фикрлар фарқини кучайтиради. Меҳнат бозори назарияси билан бевосита боғлиқ бўлган бир қатор тоифаларнинг моҳияти ва мазмунини, иқтисодий тушунчаларни баҳолашни бирлаштириш зарурати туғилди. Сўнгги йилларда олимларнинг бу йўналишда қилган барча қадамлари меҳнат бозори ҳақидаги адабиётларда етарли даражада батафсил қайд етилган. Келинг, савол назарияси учун зарур бўлган енг муҳим илмий муаммоларга тўхталиб ўтамиз. Биринчидан, меҳнат бозорини ўрганаётганда, "ишчи кучи" ва "ишчи кучи" тоифаларини аниқ ажратиб кўрсатиш керак. Ишчи кучини меҳнат қобилияти сифатида тавсифлашда, кўпчилик мутахассислар ишчи кучи ва одамни тенглаштирмаслигини таъкидлаш лозим. Меҳнат кучи инсоннинг асосий фазилатларидан биридир. Ҳатто К. Маркс ҳам "ишчи кучи ишчининг шахсияти билан бирга ўсди ва ундан ажралмас" еканлигини таъкидлади . Биз шахс - бугунги кунда, бу лавозим, бир ишчи кучи ва унинг ташувчиси ўзига хос хусусиятлари еътиборга ёндашиш керак, деб ишонч ҳосил қилди.