Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги 3

Маркетингнинг асосий категориялари 
 
4.1.1-расм. 
Талаб – мавжуд, потенциал ҳамда хоҳиш талабга бўлинади. 
Товар – бу эҳтиёжни ёки муҳтожликни қондира оладиган ҳамда 
бозорга эътиборни тортиш, сотиб олиш, ишлатиш ёки истеъмол қилиш 
мақсадида таклиф этилган барча нарсалардир.
Маркетингни моҳияти истеъмолчилар талабига мос, товарни ишлаб 
чиқариш ва хизмат кўрсатиш ва унга талаб, ишлаб чиқариш 
имкониятларини мўлжаллашдан иборат. Бунда фаол маркетингдан 
самарали фойдаланиш муҳим аҳамият касб этади. Бу хусусда 
мамлакатимиз Президенти И.Каримов таъкидлаганидек “...Кейинги вақтда 
жаҳон бозорида нархи кескин тушиб кетган хом ашиё ресурсларини 
экспорт қилиш амалиётида имкон қадар тезроқ қутилиш, тайёр 
рақобатбардош маҳсулотлар экспортини фаол ошириш ва бу маҳсулотлар 
етказиб бериладиган мамлакатлар географиясини янада кенгайтиришимиз 
керак. Бу борада янги бозорлар, янги транспорт йўлакларини топиш, бир 
сўз билан айтганда, фаол маркетинга асосланган ташқи иқтисодий сиёсат 
юритиш зарур”.
1
 
Маркетинг 
фалсафий 
маънода 
фикрлаш 
тарзини 
мужассамлаштиради. 
Умуман олганда, маркетингга қуйидагича таъриф беришимиз 
мумкин: маркетинг - эҳтиёж ва муҳтожликни айрибошлаш орқали 
қондиришга қаратилган инсон фаолиятининг туридир. Маркетинг вужудга 
келишининг асосий сабабларидан бири бу ишлаб чиқариш ҳажмининг 
ортиб бориши, янги тармоқларнинг вужудга келиши, товар турларининг 
кўпайиши ва тадбиркорлар ўртасида маҳсулотни сотиш муаммосининг 
вужудга келишидир. 
Маркетинг 
асосида 
бозорни 
ҳар 
тарафлама 
ўрганиш 
йўналишларининг асосийларидан қуйидагиларни кўрсатиб ўтиш зарур: 
· талабни ўрганиш; 
1
И.А.Каримов. Асосий вазифамиз – ватанимиз тараққиёти ва ҳалқимиз фаровонлигини янада 
юксалтиришдир. Тошкент: Ўзбекистон, 2010.-64 б. 
Бозор 
Эҳтиёж