9. Спирантизация — айрим портловчи ундошларнинг икки унли орасида (интервокал позицияда) сирғалувчи ундошга ўтиши: бора бер > боравер (б > в), кабоб > кавоб (б > в), пўстлоқ > пўстлоғи (қ > ғ), тароқ > тароғи (қ > ғ) каби. Бу ҳодисада позицион омил (интервокал ҳолат) билан бирга комбинатор омил (унлиларнинг ундошга таъсири) ҳам иштирок этган.
Назорат учун савол ва топшириқлар
Фонетик ҳодисалар қайси омиллар маҳсули сифатида намоён бўлади?
Фонетик ҳодисалар асосан неча хил бўлади?
Ассимиляциянинг қандай турлари бор?
Аккомодациянинг турларини санаб беринг.
Диссимиляция деб нимага айтилади?
Назализация ҳақида гапиринг.
Редукция нима?
Протеза нима?
Эпентеза нима?
Эпитеза нима?
Товуш тушишининг қандай турлари бор?
Элизия ҳақида нималарни биласиз?
Сандхи ҳодисаси ҳақида гапиринг.
Аферезис нима?
Гаплология нима?
Метатезанинг турларини санаб беринг.
Геминация ва дегеминация ҳақида гапириб беринг.
Синерезис нима?
Спирантизация нима?
9-мавзу. СУПЕРСЕГМЕНТ БИРЛИКЛАР
Режа:
Бўғин (силлабема), унинг тузилиши
Бўғин маркази ва типлари
Бўғин кўчириш қоидалари
Урғу (аксентуация) ва унинг типлари
Интонация (интонема), унинг просодик элементлари (узвлари)
Таянч тушунчалар: очиқ бўғин, ёпиқ бўғин, беркитилган бўғин, беркитилмаган бўғин, силлиқ бўғин, кучаювчи бўғин, пасаювчи бўғин, кучаювчи-пасаювчи бўғин, сегмент бирликлар, устсегмент бирликлар, тўхтам (пауза), нутқнинг эмоционал бўёғи (дарак, сўроқ, буйруқ, ҳис-ҳаяжон), маъно (гап) урғуси, сўз урғуси, динамик урғу (зарб урғуси), квантитатив урғу, типик оттенкали урғу (сифат урғуси), тоник (мусиқий) урғу, кўчадиган урғу, кўчмайдиган урғу, синтагма урғуси, интонация, интонема, интеллектуал инонемалар, эркин интонемалар, эмотив интонемалар, тасвирий интонемалар.
Do'stlaringiz bilan baham: |
