Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги андижон давлат

Квартиллар	Кўрсаткичлар
	Min		160
	Q1		163
	Q2		168
	Q3		172,5
	Max		182
	ΔQ=Q3-Q1		8,5
	Q3+1,5ΔQ		185,25
	Q3+3ΔQ		198
	Q1-3ΔQ		147
	Q1-1,5ΔQ		159,75

Юқорида келтирилган ҳолатлардан қуйидаги хулосаларга келиш мумкин:

1. 
   Кўпгина ҳолларда психологик тадқиқотлар нормал тақсимланишга яқин кўрсаткичларга эга бўлиши мумкин.
   
2. 
   Нормал тақсимланиш кўпгина ҳолларда тўлиқ симметрик бўлмайди (ўнг тамонлама ёки чап томонлама ассиметрия бўлиши мумкин).
   

Мисол тариқасида машҳурликни аниқлаш саволномаси бўйича олинган маълумотларнинг частотали таҳлилини келтириш мумкин.

Разрядларнинг номери	Синфлар орасидаги интерваллар	Тестдан ўтганларнинг сони
1	2,5 - 2,9	2
2	3 - 3,4	0
3	3,5 - 3,9	2
4	4 - 4,4	2
5	4,5 - 4,9	3
6	5 - 5,4	3
7	5,5 - 5,9	7
8	6 - 6,4	7
9	6,5 - 6,9	8
10	7 - 7,4	17
11	7,5 - 7,9	22
12	8 - 8,4	17
13	8,5 - 8,9	22
14	9 - 9,4	13
15	9,5 - 9,9	8
16	10 - 10,4	13

Чизиқли графикларнинг афзаллиги шундаки, улар исталган иккита нуқта орасидаги «эгри чизиқ остидаги майдон» тўғрисида фикр юритишга имкон беради. Бунда:
майдон Х маълумотлар сони Х маълумотлар сони (фоизи)= эҳтимол.
Ушбу малоҳазалардан қуйидаги хулосаларга келиш мумкин:

1. 
   Психологик ўлчовлар аксарият ҳолда қисман нормал тақсимланишга эга бўладилар.
   
2. 
   Нормал тақсимланган маълумотлар аксарият ҳолларда тўлиқ симметрик шаклни ҳосил қилмайди (ўнг тамонлама, чап тамонлама ассиметрия ҳолатлари кузатилади).
   
3. 
   Амалда ихтиёрий равишда танланган ҳар қандай майдон ёки тақсимланишда мавжуд бўлган иккита қиймат орасидаги масофани аниқлаш мумкин.
   

Стандарт нормал тақсимланиш ва Z қийматлари учун эҳтимоллар жадвали.

Энди биз тест натижаларига кўра 7-9 баллар орасидаги қийматларга эга бўлган талабаларнинг неча фоизга тенглигини ҳисоблашга уриниб кўришимиз мумкин.
Агар биз эгри чизиқ остидаги барча майдон юзаси 1 га тенг деб фараз қилсак, у ҳолда 7 ва 9 қийматлари орасидаги майдон юзаси 7-9 баллга эга бўлган талабаларнинг фоизларидаги нисбий қийматига тенгдир, шу билан бирга бу фоиз янги бир талабанинг 7-9 баллар орасидаги бир қийматга эга бўлиш эҳтимолини ҳам акс эттиради.
Демак, асосий масаламиз 7 ва 9 баллари орасидаги эгри чизиқ остидаги майдоннинг юзасини ҳисоблашдан иборат. Бунинг иккита йўли бор:

• 
  Жуда мураккаб ҳисоблашларни амалга ошириш (яъни интегрални ҳисоблаш) лозим.
  
• 
  Ҳар қандай реал ўзгарувчининг қийматлари билан боғлиқ майдоннинг юзасини ҳисоблашга ёрдам берадиган махсус жадвалдан фойдаланиш.
  

Бундай жадвал ҳақиқатда мавжуд бўлиб ўта мураккаб ҳисоб-китобларни амалга ошириш заруратини йўққа чиқаради. Бу z қийматларининг эҳтимоллари жадвалидир. Бироқ бу жадвалнинг салбий томони шундаки, ундан фойдаланиш учуш:

• 
  Бизнинг ўзгарувчимиз нормал тақсимланишга эга деб қабул қилишга мажбурмиз.
  
• 
  Ушбу ўзгарувчининг ўртача арифметик қиймати ва стандарт оғишидан фойдаланиб, керакли қийматларни z қийматларига айлантиришимиз лозим. Бу ерда гап z ҳарфи билан номланадиган ўртача қиймати 0 га, стандарт оғиши эса 1 тенг бўлган стандарт нормал тақсимланиш ҳақида бораяпти.
  
• 
  

Ўртачадан (0 дан) z қийматигача бўлган оралиқ

«Эгри чизиқ остидаги майдон юзаси»