Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги андижон давлат

2	4
11	8	3	9
14	8	6	36
			114
		Дисперсия	= 114 / 5 = 22,8

Д- тақсимот қатори дисперсиясини топиш.

элементлар	ўртача	айирма	Айирма квадрати
2	8	-6	36
5	8	-3	9
8	8	0	0
12	8	4	16
13	8	5	25
			86
		Дисперсия	= 86 / 5 = 17,2

С-тақсимот қатори дисперсияси каттароқ экани, демакки, унинг элементлари вариацияси кучлироқ экани кўриниб турибди.

Дисперсия - деб тақси-мот қатори элемент-лари билан уларнинг ўртача кўрсаткичи айирмалари квадратининг ўртачасига айтилади.
Дисперсияни топишнинг бундан-да оқилона услуби ҳам мавжуд (ушбу услуб шу бўлим охирроғида батафсил ёритилади). Бироқ, биз ҳозир фойдаланган дисперсияни топиш усули ушбу кўрсаткич мазмунини тўлароқ очиб бериши билан аҳамиятлидир⁶.
Дисперсия кўрсаткичи ёрдамида бизлар берилган тақсимот қаторлари вариацияларининг қайси бири катталигини аниқлашимиз мумкин. Бироқ, яна бир стандарт оғиш дея аталадиган вариация ўлчами ҳам мавжуд.


Стандарт оғиш деб илдиз остидан чиқарилган дисперсия кўрсаткичига айтилади.
Стандарт оғиш дисперсияга хос барча хусусиятларга эга. Дисперсия кўрсаткичи ҳисоблаб чиқилган барча босқичлар стандарт оғишни топишда ҳам ўтилади.
Тақсимот қаторлари вариацияларини қиёслашда стандарт оғиш кўрсаткичидан ҳам фойдаланиш мумкин. Бизнинг хулосаларимиз дисперсияларни қиёслаш орқали қилинган хулосалар каби тўғри бўлади. Чунки қайси тақсимот қатори дисперсияси катта бўлса унинг стандарт оғиши ҳам катта бўлиши тайин.
Стандарт оғиш тавсифидан ушбу кўрсаткични ҳисоблаб чиқиш учун дисперсия ҳисоб-китобидагидан кўра битта амални кўп бажаришимиз зарурлиги кўриниб турибди.
Стандарт оғишни топиш учун қўйидаги тўрт босқични босиб ўтиш керак:

1. 
   тақсимот қатори элементларининг ҳар биридан ўртачани айриб ташлаб янги айирмалар қаторини ҳосил қиламиз;
   
2. 
   ҳар бир айирмани квадратга ошириб ҳосилаларини қўшиб чиқамиз;
   
3. 
   айирмалар квадратлари йиғиндисини тақсимот қаториташкил топган элементлари сонига бўламиз;
   
4. 
   олинган натижани илдиз остидан чиқарамиз.
   
5. 
   

Энди стандарт оғишни маълум узунликдаги тўғри чизиқ сифатида тасаввур қилиб кўринг. Агар тақсимот қатори элементлари бир-бирига яқин жойлашган бўлса бизнинг чизиғимиз нисбатан қисқа бўлади.
Стандарт оғиш 0,94