Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги эргашходжаева Ш. Ж., Қосимова М. С

 
 
13.6. Тўғридан – тўғри маркетингда давлат сиёсати 
Тўғридан – тўғри маркетологлар ва уларнинг ҳаридорлари ўзларининг 
ўрталаридаги ўзаро муносабатдан одатда катта фойда кўришади. Баъзан, 
лекин, бунинг ёмон томони ҳам пайдо бўлиб туради. Баъзи тўғридан-тўғри 
маркетологларинг тажавузкор ва йўлғон режалари исътемолчиларга ёмон 
таъсир қилиши ва бутун саноатга нисбатан исътемолчилар ўртасида ёмон 
фикр уйғотиши мункин. Бундай нўмақулликлар оддийгина исътемолчиларни 
жахлини чиқарувчи қўшимчалардан тортиб ҳар хил ҳоққоний бўлмаган 
келишувар ва алдовларгача бўлганларни ўз ичига олади. Тўғридан – тўғри 
маркетинг саноати шахсийлик масаласида муаммоларга учрашмоқда ва 
онлайн маркетологлар бундай интернет шахсийлик муаммоларига ечим 
топишлари керак.
Тўғридан – тўғри маркетингнинг ўта даражада кўпайиб кетиши 
исътемолчиларнинг жаҳлини чиқаради ё уларни жонига тегади. Мисол учун 
кўпчилигимиз баланд, узун ва фақат ундовчи телевизордаги реекламаларни 
ёмон кўрамиз. Бизнинг почталаримиз ҳар хил кераксиз реклама хатлари билан 
тўлиб кетади ва компютерларимиз экрани ҳар хил рекламаларнинг саҳифалари 
билан тўлади.
Исътемолчиларнинг жаҳлини чиқаришдан ташқари баъзи сотувчилар 
исътемолчига ноҳаққонийлик қилганликда айбланишга. Телевизор орқали 
савдо қиладиган исътемолчиларни ўз мақсади қилган телевизор каналлари ва 
ҳар хил программалар шундай айбланувчиларга киришади. Улар ўзларининг 
яхши гапирип одамни жалб этувчи муҳбирлари орқали ҳар маҳсулотларни 
чегирма билан деб реклама қилишади лекин бундай чегирмалар вақти жуда 
қисқа муддатга чегараланган бўлади ва бу орқали сотиб олиш исътагида 
юрганларни ноҳаққоний равишда ундайди.
Инвеститсия қаллобликлари ва ҳайрия жамғармаси каби йўлғон 
дастурлар ҳозирги кунларда жуда кўпайиб кетди. Шахсийликни ўғирлаш ва 
молиявий қаллоблик каби интернет ёлғонлар ҳам муҳим муаммолардан бирига 
айланмоқда.
Кўплаб исътемолчилар шунингдек онлайн хавфсизлик ҳақида ҳам 
хавотирда бўлишади.Улар ҳарид қилишлари мабайнида ҳар хил фирибгарлар 
уларнинг банк маълумотларни ўғирлашлари мункин қўрқишади.Гарчи онлайн 
шопинг ўсиб бораётган бўлсада бир тажриба шуни кўрсатдики 59 фоиз 
қатнашчилар ҳали бундай пул толовига шубҳа билан қарашар 
экан.Исътемолчилар шунингдек ҳарид қилиш вақтида ҳар хил вирусларни 
ўтказиб олишдан ҳавотирланишади. 
Бошқа интернет маркетинг муаммо бу заиф ва руҳсат этилмаган 
группанинг бундай сайтларнинг ишлатиши.

---

191 
Шахсийликнинг бузулиши ҳозирда дуч келинаётган энг қийин 
муаммолардан бири ҳисобланади.Бундай марктингларда исътемолчилар 
асосан катта фойда кўришади; улар ўзларининг қизиқишларига яқин ва 
керакли таклифларни олишади. Лекин баъзи тадқидчилар маркетологлар 
исътемолчиларнинг ҳаёти тўғрисида кўп нарсани билиб олишади ва бу 
маълумотларни 
исътемолчилар 
устудидан 
ноҳаққоний 
равишда 
имкониятларга эга бўлишлари мункинлигидан ҳавотирдалар. Баъзи 
ҳолатларда уларнинг айтишича исътемолчи хавфсизлиги очилиб кетмоқда. 
Бугунги кунларда ҳар сафар исътемолчи гаровдек ўйинга кирганида; 
кредит картасини ишлатганида; Wеб сайтга кирганизда; ёки электрон хат, 
телефон ёки интернет орқали маҳсулотни буюртма берганда уларнинг 
исмлари компаниянинг маълуотлар базасига киритилиб қўйилади. Замонавий 
компютер технологияларини ишлат ҳолда сотувчилар ўз мўлжаллаган 
исътемолчилар ҳақида маълумотларни қидириб топишлари мункин.Кўплаб 
маркетологлар исътемолчи ҳақида маълумотларни олиш ва тўплашда анча 
қобилиятли бўлиб қолишган. Ҳаттоки мутахисислар ҳам баъзан 
маркетологларни бундай қобилятларига қойил қолишмоқда.
Баъзи исътемолчи ва сиёсат яратувчилар бундай очиқ маълумотларга 
эгалик қилиш исътемолчиларни заиф қилиб қўяди деб ҳавотирланишади. 
 
Кўплаб компаниялар шахсийлик ва хавфсизлик масаларига ўзларининг 
ҳоҳишлари билан ёндашишмоқда. Лекин баъзи компаниялар ҳали ҳам кенг 
саноат усулларини қўллашмоқда.
Тўғридан-тўғри саноат кенг маънода ҳам ижтимоий қонун-қоида 
муаммоларига дуч келмоқда. Мисол учун тўгридан-тўғри сотиб олишдаги 
ишончни ортириш мақсадида ДМА ўзининг “Приваcй Промисе то Америcан 
Cонсумерс” ни ўрнатмоқда. Приваcй Промисе ҳамма ДМА иштирокчиларидан 
ҳозирги шахсий қоидаларига секинлик билан бўлсада ўтишлари кераклиги 
айтилади.Иштирокчилар шахсий маълумотларни кўрсатишмоқчи, бермоқчи 
ёки сотмоқчи бўлишса бу ҳақда исътемолчига биринчи навбатда ҳабар 
беришлари керак бўлади.Улар шунингдек исътемолчиларнинг қандай 
рекламаларни кўришлари ва маълумотларини чиқариш тўғрисидаги 
қарорларини этиборга олишлари керак. Ахири ДМА иштирокчилари 
исмларини олиб ҳеч қандай хат, телефон ёки элетрон хат орқали келадиган 
таклифларни олишни исташмаган ҳолатди бундай рекламаларни жўнатишни 
тўхтатишлари керак.