Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги коракалпак давлат университети “технология” кафедраси

1 1 1 6
2. ÒÏ



1 1 1 3 М

Расм 49.

параметрларини белгиланган қийматлардан чет ёрдамида аниқланиб, ЭХМ тилига ўзгартириш мосл
Маълумки БТО чиқиш лашишини

бирламчи ўлчов асбоблари (БЎА)

111 4 Бошқарувчи ЭВМ

амаларида

(ЎМ) ўзгартирилиб, параметрларнинг Хар бир вақтдаги қийматлари бошқарувчи ЭХМга бериб борилади. Бошқарувчи ЭХМда ахборот маълум алгоритм бўйича қайта ишланиб, технологик параметрларни бошқариш таъсир сигналлари ишлаб чиқилади ва у маълумотни қайта ишлаш мосламасида (МқИМ) ЭХМ тилидан аналог сигнал кўринишига айлантирувчи мослама ёрдамида технологик параметрлар операторига (ТПО) узатилади. Сўнгра бу сигнал бошқариш органларига (БО) берилиб, бошқариш таъсир каналлари (u₁, u₂, u₃) орқали, БТОга таъсир кўрсатади.
Технологик жараёнларни автоматлаштиришнинг энг юқори босқичи бўлиб, бошқариш тизимида ЭХМ оператори бошқариш контурига уланган тизим Хисобланади (расм- 50). Бу тизимларда бошқарувчи машиналар маслаХат ва маълумот берувчи ЭХМ гина бўлмасдан бошқа қўшимча вазифаларни Хам бажарадилар, яъни ЭХМга киритилган оптимал бошқариш критерийси ва бошқариш алгоритми ёрдамида ижрочи қурилмаларни бошқараоладиган сигналларни ишлаб чиқариш, олинаётган натижаларни тўғрилигини ва оптимал қийматларга мослигини назорат қилиш ва хатто ЭХМни ва бутун ахборот йиғиш тизимини тўғри ишлаётганлигини Хам назорат

қилиб боради. Бунда операторнинг вазифаси технологик жараённи ва бошқарувчи ЭХМни ишлашини назорат қилиб боришга ва керак бўлганда улар ишини коррекция қилишдан иборатдир.

У₁
У₂ У₃
Х₁
Х₂ Х₃

2 1 1 1 1 4
ТПО

2 1 1 1 1 3


ОБК




Расм 50.
аларини технологик жараёнларни автом
0-йилларига тўғри келади. Аввал Англия,

бошқариш ика ва бир

Бошқарувчи ЭХМ.



2 1 1 1 1 5
Бошқарувчи Хисоблаш машин атик
тизимларида қўлланиши асримизнинг 6 Амер
неча йилдан сўнг Японияда ТЖАБТ ишлаб чиқилиб, аста-секин хаётга тадбиқ қилина бошланди. Бунда ТЖАБТ ривожланиши янги ишлаб чиқарила бошланган микро-ЭХМ ва микропроцессорларга боғлиқ бўлиб, уларни хаётга тадбиқини технологик объектларни математик моделларини тузмасдан, ва бошқариш алгоритмлари ва дастурларисиз тасаввур қилиб бўлмайди.