Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги ўрта махсус, касб

ш
 
Ж
ам
и
 
Н
аз
ар
и
й
 
м
аш
ғ
ул
от
 
А
м
ал
и
й
 
м
аш
ғ
ул
от
 
Л
абор
ат
о
 
р
и
я
 
С
ем
и
н
ар
 
 
К
ур
с 
и
ш
и
 
 
КИРИШ
 
2 
2 
 
1 
1-бўлим.Ўлчовшунослик 
асослари.Ўлчаш воситалари
 
22 
12 
10 
1.1 
Ўлчовшуносликда асосий таъриф ва 
атамалар. Ўлчов бирликлари. 
4 
2 
2 
1.2 Эталонлар. Метрология хизмати. 
4 
2 
2 
1.3 
Аналогли ўлчаш асбоблари 
6 
4 
2 
1.4 Рақамли ўлчаш асбоблари. Электрон 
ўлчаш асбоблари 
8 
4 
4 
2 
2-бўлим. 
Электр 
ва 
ноэлектр 
қийматларини ўлчаш
 
16 
6 
10 
 
 
 
2.1 Ўзгармас ток ва кучланишни ўлчаш 
Ўзгарувчан ток ва кучланишни ўлчаш 
6 
4 
2 
2.2 
Электр энергияси қувватини ўлчаш 
4 
2 
2 
2.3 
Тиббиётда 
ишлатиладиган 
ўлчаш 
воситалари 
6 
2 
4 
Фан бўйича жами:
 
40 
22 
18 
 
 
17 
Эслатма: Мустақил ишлар мавзусини ишчи ўқув режада фан ўқитувчиси кафедра мудири 
билан келишилган ҳолда белгилайди ва семестр бўйича тақсимлайди. 
 
2. Дастур мазмуни
Кириш
 
Фаннинг мақсади, вазифаси, бошқа фанлар билан алоқаси. Ҳозирги фан ва техника 
соҳасида ўлчашларнинг роли. Ўлчовшунослик бўйича тушунча. Стандартлаш ва ўлчов 
бирликлари. 
 
1-бўлим.Ўлчовшунослик асослари.Ўлчаш воситалари. 
1.1 Мавзу. Ўлчовшуносликда асосий таъриф ва атамалар. Ўлчов бирликлари.
1.2 Мавзу. 
Эталонлар ўлчовшунослик терминлари ва аниқликлари. Ўлчаш ўзгартгичлари, 
электр ўлчаш қурилмалари. Ахборот ўлчаш систмалари. Ўлчаш турлари. Ўлчаш 
дастгохида аниқлик класси ва хатоликлар классификацияси. Электр қийматларнинг 
асосий чегаралари. Чегара классификацияси. Ўлчов бирликларини давлат системасида 
белгиланиши. Ўлчов бирликлари. СИ нинг асосий бирликлари. Бирликларнинг усуллари 
ва карралари. Метрология хизмати. 

---

54 
1.3 Мавзу.
Аналогли ўлчаш асбоблари.Магнитоэлектриқ электромагнитли, электростатиқ 
электродинамиқ ферродинамик ва индукцион системали асбоблар тузилиши ва ишлаш 
принципи, қўлланиш сохаси. Резистор асбоблар (қайд қилувчи), вазифаси ва 
классификацияси. 
1.4 Мавзу. 
Рақамли ўлчаш асбоблари. Электрон ўлчаш асбоблари. Рақамли вольтметр, 
частотометр, мультиметрлар, генраторларнинг қўлланилиш соҳаси ва характеристикаси 
Ночизиқли резистив элемент ВАХси 
2-бўлим. Электр ва ноэлектр қийматларини ўлчаш 
2.1 Мавзу. Ўзгармас ток ва кучланишни ўлчаш.
2.2 Мавзу. Электр энергияси қувватини ўлчаш. Электр занжир параметрларини ўлчаш. 
Қувват ва энергия ўлчаш. Частоталар ва фаза силжиш бурчаги, қувват коэффициентини 
ўлчаш. Магнит қийматларини ўлчаш. 
2.3 Мавзу. Тиббиётда ишлатиладиган ўлчаш воситалари.Температурани ,босим, суюқлик 
ва газсарфини ўлчаш.Ҳарорат ўзгарткичлари.