Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги ўрта махсус, касб

15-мавзу: КТЭЗМдан муҳофазаланиш ва ундан заҳарланганда 
биринчи тиббий ёрдам кўрсатиш.
 
 
 
Амалий:
КТЭЗМдан муҳофазаланиш усуллари ва воситаларидан фойдаланиш. 
Муҳофаза воситаларини тайёрлаш ва улардан фойдаланишни машқ қилиш. КТЭЗМ 
таъсири оқибатларини камайтириш учун қўшимча чора–тадбирлар мажмуини ўтказиш.
КТЭЗМдан зарарланганларга биринчи тиббий ёрдам бериш. Шикастланганларни 

---

91 
зарарланиш ўчоғидан олиб чиқишни машқ қилиш. Заҳарланишга қарши тиббий ва табиий 
антидот воситалар бериш. Кўрсатмаларга амал қилиш. Руҳий қўзғалишда ёрдам бериш.
16-мавзу: Фавқулодда вазиятларда аҳолини муҳандислик муҳофазасини ташкил 
этиш. Бинолар ва қурилиш ашёларининг ўзига хос хусусиятлари.
 
 
Назарий: Таълим муассасаси, яшаш жойларининг географик ўрни, рельефи, бино 
ва иншоотлар жойлашувининг ўзига хос хусусиятлари. Зилзила, вулқонлар, ер кўчишлари, 
ер чўкишлари, ёнғин, портлаш ҳамда сув тошқинларининг бино ва иншоотларга вайрон 
қилувчи таъсири. Ҳудудга хос бўлган локал турдаги фавқулодда вазиятлар ҳақида 
хабардор бўлиш ва шундай фавқулодда вазиятлар хавфини аниқлаш. Бино ва 
иншоотларни фавқулодда вазиятлар хавфидан суғурталашнинг аҳамияти. 
Бино ва иншоотларнинг сейсмик бардошлилиги. Биноларнинг таснифи, типлари ва 
турлари. Бино ва иншоотларни лойиҳалаштириш, қуриш ва фойдаланишда ҳудуднинг 
географик ўрни, рельефи, сейсмик ҳолати, ўзига хос хусусиятларини эътиборга олишнинг 
аҳамияти. Қурилиш ашёлари ва жиҳозларидан фойдаланишда уларнинг сифатига эътибор 
бериш ва қабул қилинган меъёрларга амал қилишнинг зарурияти. Қурилиш ашёлари ва 
жиҳозларининг ҳимоявий хусусиятлари. 
17-мавзу: Экологик муҳит бузилишининг инсон ҳаётий фаолиятига зарарли таъсири