Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги Самарқанд иқтисодиѐт ва сервис институти

ИНВЕСТИЦИЯЛАР ХУДУДИЙ ТУЗИЛМАСИДАГИ ЎЗГАРИШЛАР (%) 
№ 
Худудлар 
Йиллар 
2005 
2006 
2007 
2008 
Республика бўйича жами 
100 
100 
100 
100 
1. Қорақалпоғистон 
Республикаси 
4,7 
5,5 
12,8 
9,8 
2. Андижон вилояти 
4,1 
3,3 
3,2 
3,5 
3. Бухоров вилояти 
8,2 
8,4 
7,6 
10,1 
4. Жиззах вилояти 
2,4 
2,2 
2,1 
2,1 
5. Қашқадарѐ вилояти 
14,4 
18,2 
18,7 
18,0 
6. Навоий вилояти 
7,2 
7,8 
7,6 
5,5 
7. Наманган вилояти 
3,4 
3,3 
3,0 
4,0 
8. Самарқанд вилояти 
6,4 
6,1 
5,5 
5,4 
9. Сурхондарѐ вилояти 
5,4 
5,0 
6,6 
6,0 
10. Сирдарѐ вилояти 
1,7 
2,0 
2,0 
1,7 
11. Тошкент вилояти 
2,6 
3,0 
7,7 
8,7 
12. Фарғона вилояти 
5,1 
4,4 
4,2 
5,1 
13. Хоразм вилояти 
2,7 
2,0 
2,4 
2,5 
14. Тошкент шаҳри 
23,4 
19,3 
16,6 
17,9 
Тақсимланмаган маблағлар 
8,3 
9,5 
1,3 
-0,3 
Манба: Ўзбекистон Республикаси Молия вазирлиги ҳисоботлари 
Шу билан бирга, инвестицион фаолиятни амалга ошириш шарт-
шароитларини ифодаловчи инвестицион муҳитнинг қуйидаги ташкил 
этувчиларнинг тавсифини келтирамиз (7 – чизма). Унинг асосий ташкил 
этувчилари сифатида инвестицион фаоллик ва ўз ичига инвестицион 
салоҳият ва инвестицион риск даражасини олувчи инвестицион жозибадорлик 
тушунчалари кўрсатиб ўтилади. 
21
Каримов И.А. Жаҳон молиявий-иқтисодий инқирози, Ўзбекистон шароитида уни бартараф 
этишнинг йўллари ва чоралари. – Т.: Ўзбекистон, 2009, 18 б. 

---

89 
Инвестицион жозибадорлик - мамлакат, тармоқ ѐки алоҳида олинган 
бирор бир корхона инвестицияларининг даромадлилиги, ривожланиш 
истиқболлари ва инвестицион риск даражаси нуктаи назаридан баҳоланишидир. 
Инвестицион жозибадорлик инвестицион салоҳият ва инвестицион риск 
даражасини шакллантирадиган икки гуруҳ омилларнинг бир вақтда таъсир 
этиши орқали аниқланади. Бу каби кўрсаткичларга баҳо бериш орқали 
инвестицияларнинг 
мақсадга 
мувофиқлилиги 
ҳамда 
жозибадорлиги, 
инвестицион риск даражасини аниқлаш мумкин. Инвестицион риск даражаси 
инвестицион муҳитга бевосита, яъни тўғридан - тўгри боглиқдир. 
5.1-чизма. Инвестицион муҳитни белгиловчи омиллар. 
Инвестиция муҳитни макроиқтисодиѐт даражасида икки томонлама, яъни 
инвестор ва аниқ давлат органлари, хўжалик субъектлари ўртасидаги 
муносабатларда ўз аксини топади. Инвестиция муҳити ҳар қандай аниқ вақт 
учун объектив ҳолат бўлиб, капитал қўйиш учун мавжуд шароитларнинг 
мажмуасини ўзида қамраб олади. Лекин инвестиция муҳити давлат 
органларининг бошқариш фаолияти таъсирида шаклланади. Шунинг учун 
давлатнинг инвестиция сиѐсати энг асосий омиллардандир. Шу маънода ҳар бир 
давлат капитал импорт қилишда ўзининг аниқ капитал қабул қилиш тизимига 
-Иктисодиѐтнинг умумий 
холати (ривожланиш ѐки 
инкироз) 
-Инфлаятсия даражаси, 
валюта курси 
баркарорлиги
-Турлича солик, бож 
туловларидаги имтийзлар
-Ишчи кучикиймати ва 
ишчи кучидан 
фойдаланиш тартиби 
-Аник туловларга булган 
талаб ва таклиф 
-Хом- ашѐ билан 
таминланганлик 
-Кридит бахоси 
-Бошкалар 
-Хорижий 
инвестицяларга нисбатан 
давлат сийсати 
-Халкора шартномаларга
амал килиш 
-Давлатнинг 
иктисодийтга аралашиш 
даражаси 
-Халкоро шарномаларга 
иштирок етиш тизими 
-Давлат аппарати 
ишларинингсомарадорли
ги 
-Сиѐсий барқарорлик 
-Бошқалар 
-Хорижий 
капиталга ва 
хусусий мулкка 
жамият 
азоларининг 
мунособати 
-Жамиятнинг 
мафкурафий 
билим даражаси 
-Ишчи синфининг 
тақчиллиги
-Бошқалар 
Инвестиция мухитиги тасир этувчи 
омиллар 
сиѐйсий
Иктисодий 
ижтимоий

---

90 
эга бўлади. Капитал қабул қилиш тизими, бу хорижий капиталга нисбатан давлат 
сиѐсатининг ва қонунларининг, меъѐрий ҳужжатларининг мажмуасидир. 
Ўзбекистонда ҳам ишлаб чиқаришга капитал қабул қилиш тизими йилдан-йилга 
такомиллашиб бормоқда. Ҳозирда, хорижий инвестицияларга бўлган 
муносабатда замонавий халқаро хўжалик алоқалари қоидаларига асосланган 
ҳолда қонун ва қарорлар ишлаб чиқилмоқда, шунингдек, хорижий 
инвестицияларнинг инфратузилмалари яратилмоқда. 
5.2-чизма. Инвестицион муҳитни шакллантириш.