Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги Самарқанд иқтисодиѐт ва сервис институти

 
Қурилишда пудрат муносабатлари -  бу пудрат шартномалари асосида 
буюртмачи ва пудратчилар томонидан амалга ошириладиган муносабатлар. 
Қурилиш асосан икки ҳил усулда олиб борилади: 
1. Пудрат усули; 
2. Ҳўжалик усулида. 
Пудрат усули – бу пудрат шартномалари асосида махсус қурилиш 
ташкилотларини жалб қилиш орқали бажариладиган усулдир. Пудрат усулида 
буюртмачи ва пудратчи ташкилотлар иштирок этиб, буюртмачиларга 
вазирликлар, концернлар, ассосациялар, мулкчиликни турли шаклидаги 
корхона ва фирмалар, хусусий тадбиркорлар бўлиши мумкин. Пудратчи 
ташкилотлар эса мулкчиликнинг турли шаклларидаги махсус қурилиш 
ташкилотларидир. Пудрат муносабатлари бугунги кунда кенг тарқалган 
усуллардан бири бўлиб, у қуйидаги йўналишларда такомиллаштирилмоқда: 
-пудрат шартномалари қурилишнинг бутун муддатига тузилади. Бундан 
мақсад қурилиш учун жавобгар шахсни олдиндан белгилаб олишдир. 
-қурилиш маҳсулотлари шартнома баҳо ларида олиб борилади. Бу 
пудратчи ташкилотларни рағбатлантиради. 
-капитал қўйилмаларни кўпроқ корхоналарни техник қайта жиҳозлаш, 
таъмирлаш ишларига йўналтириш ва улардан фойдаланиш самарасини 
оширишдан иборат. 
Қурилишда ҳўжалик усули – деганда қурилишнинг монтаж ишларини 
корхона ва ташкилотларнинг ўз кучлари маблағлари ҳисобидан амалга ошириш 
тушунилади. Бундай ҳолда корхона ва ташкилотлар капитал қурилиш бўлими 
(ОКС) ѐки капитал қурилиш бошқармасини (УКС) ташкил этади. Қурилиш 
монтаж ишлари амалга ошириш жараѐнида корхона раҳбарлари ва капитал 
қурилиш бошлиғи ўртасида шартнома тузилади. Йирик ҳажмидаги капитал 
қўйилмаларни амалга оширишда банкларда корхона рахбари номида капитал 
қуйилмаларнинг махсус ҳисоб рақами очилади. Ҳўжалик усулида капитал 
қўйилмаларни молиялаштириш ҳам икки усулда олиб борилади: 
1. Ҳаражат элементлари бўйича; 
2. Бажарилган ишлар бўйича олиб борилади.