Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги самарқанд иқтисодиёт ва сервис институти “Бухгалтерия ҳисоби” кафедраси

4.4.Марказлаштириш ва маркасизлантириш

Марказлаштириш - бу ташкилот фаолияти, хусусан режалаштириш ва қарор қабул қилиш, стратегия ва сиёсат билан боғлиқ муайян географик жойлашув гуруҳида тўпланиш жараёни. Бу муҳим қарорларни қабул қилиш ва режалаштириш ваколатларини ташкилот марказида ҳаракатга келтиради

Бизнесни ўрганишда марказлаштириш

Аксарият корхоналар қарорларни қабул қилишни марказлаштириш ёки марказсизлаштиришнинг ўзига хос хусусиятлари билан боғлиқ масалаларни ҳал қилишади. Асосий масала - ҳокимият барча ишларни бошқариш марказида (марказлашган) бошқариш керакми ёки уни марказдан узоқда (марказлашмаган) топшириш керакми.

Марказлаштирилган ёки марказлашмаган ўртасида танлов ҳар хил. Кўпгина йирик корхоналар бир нечта жойлардан ёки ҳар қандай янги бирликлар ва бозорлардан ишлай бошлаганда, албатта марказсизлаштириш ва маълум даражада марказлаштиришни ўз ичига олади.

Бошқаришда марказлаштириш хусусиятлари

1. Юқори даражадаги менежерлар қарор қабул қилиш ваколатларини жамлайдилар ва захиралашадилар.

2. Ижро этилиши юқори даражадаги раҳбарият томонидан бошқа бошқарув даражалари ёрдамида қарор қилинган.

3. Қуйи даражадаги менежмент ўз ишларини юқори менежерларнинг бевосита назорати остида бажаради.(БМС жамоаси, 2013 йил)

Ваколатни марказлаштириш ғояси-амалга ошириш учун ҳужжатлар делегациядан кейин керак. Шунинг учун қарорларни қабул қилиш ваколати ваколат делегацияси ёрдамида тарқатилиши мумкин. Ҳокимиятни марказлаштириш ҳар қандай лавозимга қарор қабул қилиш босқичида тўлиқ консентрация берилса дарҳол амалга оширилиши мумкин. Марказлаштириш ташкилотнинг позицияси ёки даражасида амалга оширилиши мумкин. Идеал ҳолда, қарор қабул қилиш ваколатини бир нечта шахс эгаллайди.

Ваколатни марказлаштириш ғояси
Ваколатни марказлаштиришнинг афзалликлари ва камчиликлари
Ваколатни марказлаштиришнинг бир қанча афзалликлари ва камчиликлари мавжуд. Имтиёзларга қуйидагилар киради:

1. 
   Масъулият ва вазифалар марказий бошқарув органида аниқ белгиланган.
   
2. 
   Қарор қабул қилиш жуда тўғридан-тўғри ва аниқ.
   
3. 
   Марказий ҳокимият давлат фаровонлиги учун катта "қамраб олувчи манфаатдорлик" ни сақлаб туради, чунки у давлатнинг бойлиги ва / ёки қудратининг ҳар қандай ўсишидан фойда кўради. Шу маънода давлат ва ҳукмдорнинг рағбатлантирилиши бир-бирига мос келади.
   

Камчиликлари, бошқа томондан:

•