Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги самарқанд иқтисодиёт ва сервис инстути

6.4. Овқат ва ичимлик таннархини ҳисоблаш усуллари.
1950 йилнинг бошларига эътиборан мехмонхона хўжаликларида тадбиқ қилина бошланган фаол назорат тизимлари овқат ва ичимлик таннархларининг пасайишига имкон берган, ишчилар маошларидаги аҳамиятли кўпайишига нисбатан кўпайиш кўрсатмокдадир. Овқат таннархи назоратининг 2 та аҳамиятли услуби мавжуд.
1. Хорват and Хорват овқат таннарх тизими:
Бу система меню ҳақидаги ҳар бир нарса таннархининг сотишлар билан алоқасига таянади.
2. Таннархларни пропорциялашга таянган назорат услуби:
Бу услуби таннархларнинг ва овқат сотилишдан кейингисини эмас, олдинги даромадларнинг назорати учун қабул қилинган 2-3 кунлик вақтдаги жами фойда ва таннархни тахминан кўрсатади. Бу тизим 2 та асосий гурухда жамланади.
1 .Сотишларнинг олдиндан тахминий ҳисобланиши.
2.Таннархларнинг олдиндан тахминий ҳисобланиши.
Тахминий сотишларнинг ҳисобланиши учун ҳамиша қайд қилиниши керак бўлган нарсалар қуйидагалар: Эрталабки нонушта, тушлик ва кечки овқатдаги иш ҳажми. Таблодан, махсус овқатлардан ва менюдан сотилган порсе миқдори. Тарих, кун ва қайси салонларнинг қўлланилгани, махсус воқеалар ва доимий мижозлар миқдори.
Овкат таннархини олдиндан назорат қилиш учун; Менюдаги ҳамма нарсанинг маълум жинси, миқдори, сифати кўрсатилиб стандарт буюртмалар юзага келтирилади. Ҳар бир меню учун стандарт рецептлар қилинади. Стандарт ошпазлик ва муомила усуллари қўлланилади. Овқат ва ичимлик таннархининг назорати;
Овқат ва ичимлик назорат бюроси исмини олган ва бошқарувни овқат ва ичимлик назоратчиси томонидан олиб борилган бир жавобгар томонидан қилинади. Назоратчи бевосита озиқ-овқат директорига бўйсунади. Вазифаси, ҳар хил бўлимлардан келган маълумотларни жамлаш, бу маълумотлардан ва олдинги даврлардаги ҳисоб дафтаридан фойдаланиб, келгуси даврлар учун тахмин қилиш, бу тахминларни ва тахминлар бўйича рўёбга чиққан натижаларни солиштириб натижаларини бўлимларга етказишдир. Овқат ва ичимлик назоратида энг аҳамиятли муаммо келгуси қисқа даврларда корхонанинг турли сервис жойларида қанча кишига сервис кўрсатилишини тахмин қилишдир.
Овқат ва ичимлик назоратчиси тахминларнинг (сервис ҳисоби, сотиш даромади, овқат таннархи, таннарх фоизи) ёнида тахмин қилинган даврнинг рўёбга чиққан ҳисоб натижаларининг кунига боғлиқ, бўлимлардан ҳосил қилиб, тахминлар билан рўёбга чиққан сонларни қиёслайди ва келгуси давр учун янгидан тахмин қилади.