Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги Термиз давлат университети Иқтисодиёт факултети

Marketingni tashkil etish maqsadlari



Sarmoya tarkibi







Xarajatlarni kamaytirish



Sifatni yaxshilash


Маркетингни ташкил этиш мақсадлари
Маркетингни бошқариш унинг маҳсус хизмати оркали олиб борилади.
Маркетинг хизмати ҳар бир корхонада бажарилиши кўзда тутилган ўзига хос
аниқ вазифалари, ишчиларнинг хуқуқ ва бурчлари, корхонанинг бошқа
бўлимлар билан ўзаро муносабати ва бошқалар ҳисобга олинган Низом
асосида ташкил этилади.
Корхона ва ташкилотларда маркетинг хизмати иқтисодий аҳвол
(фойда, баҳо ва конюнктура) ўзгариб бораётганда бозордаги
истеъмолчиларнинг талаби билан корхона ишлаб чиқариши, савдо ва
хўжалик фаолияти муносабатларини мувофиқлаштириш учун ташкил этилади.
Корхоналардаги маркетинг хизмати - бу корхона бошқаруви учун
шундай бир фаолият турики, бу ишлаб чиқариш, молия, савдо-хўжалик,
технологик, кадрлар масаласи ва бошқа соҳаларда бозор захираларини
қондириш ва фойда олишга асосланган йўналишлар жараёнини яратади.
Ҳар қандай корхонанинг иш фаолиятини ташкил этишда энг аввало,
унинг ишлаб чиқариши лозим бўлган товарларига ёки хизматларига
ҳаридорларнинг эҳтиёжи, уларнинг имкониятлари, келажак истиқболи,
тизимли ва ҳар томонлама ёндашилади ва ўрганилади. Бу эса мураккаб
ахборот тўплаш, уни қайта ишлаш ва таҳлил қилиш, илмий тадқиқотлар
ўтказиш, товарлар ва хизматлар ассортиментини режалаштириш, реклама
ишларини бошқариш каби ишлар билан шуғулланувчи маҳсус маркетинг
хизматини ташкил қилишни тақозо қилади.
Маркетинг фаолиятини ташкил этишда унинг маълум функсияларидан
фойдаланилади. Бу функсиялар қуйидагилардан иборат бўлади (5-расм):
-корхона маҳсулотини сотиш, савдо талаб ва конюнктураси,
рақобатчилар сиёсати ҳамда баҳони, бозор тараққиётини олдиндан ўрганиш
ва тадқиқ қилиш.
-корхонада ишлаб чиқарилаётган маҳсулотни рақобатбардошлилиги
баҳоси, унинг ассортиментини шакллантиришга оид таклифлар бериш,
келгусида ишлаб чиқариладиган маҳсулотлар ҳақидаги янги ғояларни топиш;
-бозорга чиқарилган маҳсулотларни тез сотиш йўлларини белгилаш,
сотиш ва сақлашни ташкил этиш;
-реклама тадбирини йўлга қўйиш орқали маҳсулот сотилишини
Бозор муносабатларига асосланган замонавий хўжалик юритиш тизими – корхона ишлаб чиқариш ҳажмларининг ўсиши ва хизматлар сифати ҳамда ишбилармонлик фаоллигини  ошириш учун шароит яратиб беради. Хўжалик юритувчи субъектлар билан ҳокимият тузилмалари, молия-кредит, суғурта институтлари ва бошқалар ўртасида юзага келадиган иқтисодий муносабатлар пул ҳаракати билан тартибга солинади.
Корхонада бошқаришнинг иқтисодий механизмининг самарадорлик
кўрсаткичларини аниқлаш ва ҳисоблаш бўйича анъанавий ёндашувлар
хўжалик юритиш фаолиятининг барча томонларини миқдорий изоҳлашни ўз
ичига олади.
Бошқариш самарадорлиги деганда унинг ташкилот томонидан
белгилаб олинган мақсадларга эришишини таъминлайдиган хусусияти
тушунилади. Миқдор жиҳатдан бошқариш самарадорлиги натижанинг унга
нисбатан талаб этиладиган харажатларининг муносабати сифатида намоён бўлади.
Корхоналарда ишлаб чиқаришни бошқариш самарадорлиги деганда
бевосита бошқарув жараёни, бошқарув фаолияти натижавийлиги
тушунилади. Агарда бошқарув фаолияти якуний натижалари жамоа
фаолияти якуний натижаларига тўғри келиши эътиборга олинса, айтиш 9
мумкинки, бошқарув жараёни самарадорлиги – бу мураккаб, кўп қиррали
ижтимоий-иқтисодий категориядир.
Бошқарув самарадорлигини баҳолашда бошқарувнинг мақсадларини
аниқлаш, шунингдек, уларнинг бажарилишини таъминлашдан иборат
еканлигини ёдда тутиш лозим. Бошқарув самарадорлигининг ўзи ҳам кенг ва
тор маънодаги кўринишга эга бўлиб, ҳисоб-китоб қилишда кўпгина