Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги тошкент давлат аграр университети доривор ўсимликлар кафедраси
Aмаий машғулотнинг технологик харитаси
ФИТОТЕХмажмуа (2)
- Bu sahifa navigatsiya:
- Амалий машғулотнинг ташкилий тузилиши ва хронометражи
- Мустақил тайёрлаш учун саволлар 8- AMAЛИЙ МАШҒУЛОТ 57 Индивидуал фитопрепаратларни назорат қилиш усулларининг ўзига хос томонлари
- Maвзунинг мақсади
- Maвзунинг қисқача мазмуни
- Aмаий машғулотнинг технологик харитаси
- Мустақил тайёрлаш учун саволлар
- Фитин – Phytinum
|
Мақсад ва |
|
Талабаларга фитопрепаратлар ва уларнинг таркиби ҳамда уларни |
|
вазифалар |
|
назорат қилишнинг асосий усулларини чуқур ўргатиш. |
|
|
56 | |
|
Ўқув жараёнинг |
Taлабаларга ўсимликларнинг асосий дориворлик хусусиятларини, |
|
мазмуни |
фитопрепаратлар ва биофаол моддаларни ўргатиш |
|
Ўқув жараёнини |
Усул – «ақлий хужум», «мунозара», «тушунтириш», «кичик |
|
амалга ошириш |
гуруҳларда ишлаш». |
|
технологияси |
Шакл – лаборатория машғулоти, гуруҳларда ва якка ҳолда. Восита |
|
|
–доска, жадваллар, тарқатма материаллар. |
|
|
Назорат – ёзма ва оғзаки савол-жавоб, кузатиш, ўз- ўзини |
|
|
назорат қилиш. |
|
|
Баҳолаш - рағбатлантириш, 100 балли рейтинг тизими асосида. |
|
Кутиладиган |
Ўқитувчи: Ўзбекистон халқ табобатида ишлатиладиган ва |
|
натижалар |
Республикада ёввойи ҳолда ўсадиган ўсимликлар асосида |
|
|
олинадиган фитопрепаратларни сифат таҳлили ва кимёвий |
|
|
таркибини ўргатишга эришади. |
|
|
Барча талабаларни баҳолайди ва кейинги ўтказиладиган ўқув |
|
|
ишларига рағбатлантиради. |
|
|
Талаба: янги мавзуни ўзлаштиради, фаоллашади, қизиқиш |
|
|
орттирилади, |
|
|
қисқа вақт ичида кўп маълумотга эга бўлади. |
|
|
Кафолатланган натижа олади, ўз- ўзини назорат қилиш ва |
|
|
бажарилган ишлар натижалари бўйича хулоса чиқаришни ўрганиш. |
|
Keлгуси режалар |
Ўқитувчи: янги педагогик ва ахборот технологияларини |
|
(тахлил,ўзгаришлар) |
ўзлаштириш ва ўқув жараёнига татбиқ этиш, такомиллаштириш. |
|
|
Ўз устида ишлаш, педагогик маҳоратини ошириш. |
|
|
Талаба: мустақил ишлашни ўрганиш. Ўз фикрини ҳимоя қила |
|
|
олиш. Мазкур мавзу бўйича қўшимча маълумотлар топиш, уларни |
|
|
ўрганиш, ўз фикри ва гуруҳ фикрини таҳлил қилиб бир ечимга |
|
|
келиш,билим ва кўникмаларни шакллантириш |
Амалий машғулотнинг ташкилий тузилиши ва хронометражи:
-Талабаларнинг давомати ва дарсга таёрланиш даражасини аниқлаш - 20
дақиқа
- Ўқитувчи томонидан мавзу бўйича бажариладиган ишларни тушунтириш -
дақиқа
Машғулотда талабаларнинг мустақил шуғулланиши - 30 дақиқа
натижаларни умумлаш ва уларни баённама дафтарига тўгри расмийлаштириш назорати - дарс давомида
Мазкур мавзу бўйича талабаларнинг ўзлаштириш даражасини якуний назоратдан ўтказиш - 5 дақиқа
Кейинги амалий машғулоти учун уйга - 5 дақиқа
Мустақил тайёрлаш учун саволлар
8- AMAЛИЙ МАШҒУЛОТ
57
Индивидуал фитопрепаратларни назорат қилиш усулларининг ўзига хос томонлари
Maвзунинг мақсади: Tалабаларга фитопрепаратларни назорат қилиш асосий усуллари тўғрисида тавсиф берилади.
Keракли жиҳозлар: мавзуга оид адабиётлар (дарслик, X вa XI Давлат фармакопеялари доривр ўсимликлари турларининг гербарий наъмуналари .
Maвзунинг қисқача мазмуни: фитопрепаратларни назорат қилиш асосий усуллари ва табиий ҳолда ўсадиган ҳамда ўстирилдиган ўсимликлардан бир қанчасининг сифат тахлили ва кимёвий таркиби чуўур ўрганилади.
|
|
Aмаий машғулотнинг технологик харитаси | |
|
Мақсад ва |
|
Талабаларга фитопрепаратлар ва уларнинг таркиби ҳамда уларни |
|
вазифалар |
|
назорат қилишнинг асосий усулларини чуқур ўргатиш. |
|
Ўқув жараёнинг |
|
Taлабаларга ўсимликларнинг асосий дориворлик хусусиятларини, |
|
мазмуни |
|
фитопрепаратлар ва биофаол моддаларни ўргатиш |
|
Ўқув жараёнини |
|
Усул – «ақлий хужум», «мунозара», «тушунтириш», «кичик |
|
амалга ошириш |
|
гуруҳларда ишлаш». |
|
технологияси |
|
Шакл – лаборатория машғулоти, гуруҳларда ва якка ҳолда. Восита |
|
|
|
–доска, жадваллар, тарқатма материаллар. |
|
|
|
Назорат – ёзма ва оғзаки савол-жавоб, кузатиш, ўз- ўзини |
|
|
|
назорат қилиш. |
|
|
|
Баҳолаш - рағбатлантириш, 100 балли рейтинг тизими асосида. |
|
Кутиладиган |
|
Ўқитувчи: Ўзбекистон халқ табобатида ишлатиладиган ва |
|
натижалар |
|
Республикада ёввойи ҳолда ўсадиган ўсимликлар асосида |
|
|
|
олинадиган фитопрепаратларни сифат таҳлили ва кимёвий |
|
|
|
таркибини ўргатишга эришади. |
|
|
|
Барча талабаларни баҳолайди ва кейинги ўтказиладиган ўқув |
|
|
|
ишларига рағбатлантиради. |
|
|
|
Талаба: янги мавзуни ўзлаштиради, фаоллашади, қизиқиш |
|
|
|
орттирилади, |
|
|
|
қисқа вақт ичида кўп маълумотга эга бўлади. |
|
|
|
Кафолатланган натижа олади, ўз- ўзини назорат қилиш ва |
|
|
|
бажарилган ишлар натижалари бўйича хулоса чиқаришни ўрганиш. |
|
Keлгуси режалар |
|
Ўқитувчи: янги педагогик ва ахборот технологияларини |
|
(тахлил,ўзгаришлар) |
ўзлаштириш ва ўқув жараёнига татбиқ этиш, такомиллаштириш. | |
|
|
|
Ўз устида ишлаш, педагогик маҳоратини ошириш. |
|
|
|
Талаба: мустақил ишлашни ўрганиш. Ўз фикрини ҳимоя қила |
|
|
|
олиш. Мазкур мавзу бўйича қўшимча маълумотлар топиш, уларни |
|
|
|
ўрганиш, ўз фикри ва гуруҳ фикрини таҳлил қилиб бир ечимга |
|
|
|
келиш,билим ва кўникмаларни шакллантириш |
Амалий машғулотнинг ташкилий тузилиши ва хронометражи:
-Талабаларнинг давомати ва дарсга таёрланиш даражасини аниқлаш - 20
дақиқа
- Ўқитувчи томонидан мавзу бўйича бажариладиган ишларни тушунтириш -
дақиқа
Машғулотда талабаларнинг мустақил шуғулланиши - 30 дақиқа
натижаларни умумлаш ва уларни баённама дафтарига тўгри расмийлаштириш назорати - дарс давомида
58
Мазкур мавзу бўйича талабаларнинг ўзлаштириш даражасини якуний назоратдан ўтказиш - 5 дақиқа
Кейинги амалий машғулоти учун уйга - 5 дақиқа
Мустақил тайёрлаш учун саволлар
Рутин – стандарт намунаси (РСН) эритмасининг тайёрланиши
0,1 г 135С да доимий оғирликгача қуритилган рутин (ФС 42 Уз-0137-96) ҳажми 25 мл бўлган ўлчов колбасида сувли
ҳаммом устида 95% ли этил спиртида эритилади, совутилади ва белгисигача 95% ли этил спирти билан етказилади.
Флавоноидлар йиғиндисининг рутинга нисбатан ҳисоблангандаги миқдори қуйидаги формула ёрдамида ҳисобланади:
Бу ерда: а – рутин - стандарт намунасининг оғирлиги, г;
V0 – РИСН эритмасининг умумий ҳажми, мл;
V1 – тиндирманинг эритма тайёрлаш учун олинган ҳажми, мл;
V2 – РИСН эритмасининг аликвот ҳажми, мл;
D0 – РИСН ишчи эритмасининг оптик зичлиги;
D1 – текширилувчи эритманинг оптик зичлиги.
Флавоноидлар йиғиндисининг миқдори 1% дан кам бўлмаслиги керак.
Фитин – Phytinum
Инозитгексафосфор кислотасининг кальций ва магнийли тузлари аралашмасидан иборат. Гуручнинг кепагидан олинади.
Тасвирланиши. Хидсиз, оқ аморф кукун.
Эрувчанлиги. Сувда жуда кам эрийди.
Чинлиги. 0,5 г дори моддасига 20 мл суюлтирилган сирка кислотасидан қўшиб чайқатилади ва фильтрланади. 5 мл фильтратга 1 мл аммоний оксалат эритмасидан қўшилади. Бунда сирка кислотаси ва аммиак эритмасида эримайдиган, суюлтирилган минерал кислоталарда эрийдиган оқ чўкма ҳосил бўлади. Фитин эритмасининг тиниқлиги ва ранглилиги
0,5 г дори моддаси 5 мл суюлтирилган хлорид кислотасида эритилади, 5 мл сув қўшилади. Эритманинг ранги ва тиниқлиги
2,5 мл 16-чи ранглилик эталони ва 7,5 мл 1-чи лойқалик эталонидан ташкил топган эритмадан ошмаслиги керак. Хлоридлар
2 г дори моддаси 5 мл азот кислотасида сувли ҳаммомда қиздириш ёрдамида эритилади, 0,2 мл 0,1 н кумуш нитрат
эритмасидан қўшилади. Эритма фильтрланади ва фильтратга 1 томчи 0,1н хлорид кислота эритмасидан қўшилади; лойқа ҳосил
бўлиши керак.
Фосфатлар
0,1 г дори моддасига 2 – 3 томчи кумуш нитрат эритмасидан томизилади; препарат дархол сариқ рангга бўялмаслиги керак.
Оқсил
10 г дори моддаси 100 мл суюлтирилган хлорид кислотасида эритилади ва қоғоз фильтр орқали фильтрланади. Чўкма хлор – ион қолмагунча совуқ сув билан ювилади, сўнгра чўкма фильтр қоғоз билан биргаликда стаканга солинади, 5 мл 40% ўювчи натрий эритмасидан қўшилади, аралаштирилади ва аста – секинлик билан пробиркага олинади, устига 5 томчи 0,2% ли мис сульфат эритмасидан қўшилади; кўк – бинафша ранг ҳосил бўлмаслиги керак. Қуритилганда оғирликнинг йўқолиши
0,5 г дори моддаси (аниқ тортма) 100 - 105С да доимий оғирликгача қуритилади. Оғирликдаги камайиши 10% дан
ошмаслиги керак.
Оғир металлар
0,5 г дори моддасининг сульфатли кули оғир металларга синовга бардош бериши керак (0,001% дан ошмаслиги керак). Мишьяк
0,25 г дори моддаси арсенга реакция бермаслиги керак.
Миқдорий таҳлил
0,4 г дори моддаси (аниқ тортма) 4 мл 8%-ли хлорид кислотаси эритмасида ҳажми 200 мл бўлган ўлчов колбасида эритилади, сув билан тахминан 120 мл гача суюлтирилади, 25 мл 5% ли мис сульфат эритмаси, 10 мл натрий ацетат эритмасидан қўшиб сув билан белгисигача етказилади ва аралаштирилади. 5 минутдан сўнг суюқлик қуруқ фильтр қоғоз орқали қуруқ колбага фильтрланади, фильтратнинг бошланғич 25 мли ташлаб юборилади.
100 мл фильтрат оғзи зич ёпиладиган колбага ўтказилади, 2 г калий йодид солиб аралаштирилади, 10 минутга қолдирилади ва ажралиб чиққан йодни натрий тиосульфатнинг 0,1 М ли эритмаси билан крахмал индикатори иштирокида титрланади.
Бир вақтнинг ўзида назорат тажрибаси ҳам ўтказилади.
Назорат тажрибаси ва текширилаётган эритмаларни титрлаш учун сарфланган натрий тиосульфат эритмаларининг ҳажми ўртасидаги фарқ фосфор ангидридига нисбатан ҳисобланади.
1 мл натрий тиосульфатнинг (0,1 н ли) эритмаси 0,00782 г Р2О5 га тўғри келади.
Препарат таркибидаги Р2О5 нинг миқдори 39,0% кам бўлмаслиги керак.
Do'stlaringiz bilan baham:
