Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги тошкент давлат иқтисодиёт


Download 9.42 Mb.
Pdf ko'rish
bet399/751
Sana31.01.2024
Hajmi9.42 Mb.
#1832394
1   ...   395   396   397   398   399   400   401   402   ...   751
Bog'liq
Iqtisodiyot 16.02.2021 (2)

иррационал нархлар деб атайдилар. Ер участкасининг эгаси уни сотишда олинган суммани 
банкка қўйилганда, у келтирадиган фоиз тарзидаги даромад шу ер участкасидан олинадиган 
рентадан кам бўлмаган тақдирдагина ерни сотади. Бошқача айтганда
ернинг нархи 
капиталлаштирилган рентадир. Бошқа шароитлар тенг бўлганда, худди шу рента миқдори 
ер нархини белгилайди. У рента миқдорига тўғри ва ссуда фоизи нормасига тескари 
мутаносибдир. Шундай қилиб, ернинг нархи иккита миқдорга боғлиқ: 1) ер участкаси эгаси 
олиш мумкин бўлган ер рентаси миқдорига; 2) ссуда фоизи меъёрига. Шундан келиб чиқиб 
ернинг нархи қуйидаги формула бўйича аниқланади:
%
100
×

=
r
R
Н
Е

бунда: Н
Е
– ер нархи;
R – рента;
r

– ссуда фоизи меъёри. 
Фараз қилайлик, R = 15 минг долл., r

= 5%. Бунда ернинг нархи (Н
Е
) 300 минг долл.га 
тенг бўлади. Ер эгаси фақат шу нархдагина ерини сотиши мумкин, чунки муайян миқдордаги 
капиталдан олинадиган фоиз унга банкдан рентага тенг миқдорда йиллик даромад олиш 
имконини беради. 
Рента миқдори ўсиб, ссуда фоизи меъёри пасайиб борган тақдирда ернинг нархи ўсиб 
боради. Ер нархини аниқлашнинг бу усули назарий аҳамиятга эга. Амалда ер нархи ер 
участкасига талаб ва таклифга таъсир кўрсатувчи кўплаб омилларга боғлиқ. Жумладан, ерга 
нархнинг ўсишини, унга ноқишлоқ хўжалик мақсадлари учун фойдаланишга талабнинг ўсиши 
билан тушунтирилиши мумкин. Инфляция ва асосан гиперинфляция шароитида ерга талаб 
кескин ўсади, бу тегишли равишда ер нархининг ўсишига олиб келади. Бозор иқтисодиётига 
бунда:НЕ – ер нархи; 
R – рента; 
r' – ссуда фоизи меъёри.
Фараз қилайлик, R = 15 минг долл., r* = 5%. Бунда ернинг 
нархи (НЕ) 300 минг долл.га тенг бўлади. Ер эгаси фақат шу 
нархдагина ерини сотиши мумкин, чунки муайян миқдордаги 
капиталдан олинадиган фоиз унга банкдан рентага тенг 
миқдорда йиллик даромад олиш имконини беради.
Рента миқдори ўсиб, ссуда фоизи меъёри пасайиб 
борган тақдирда ернинг нархи ўсиб боради. Ер нархини 
аниқлашнинг бу усули назарий аҳамиятга эга. Амалда ер 
нархи ер участкасига талаб ва таклифга таъсир кўрсатувчи 
кўплаб омилларга боғлиқ. Жумладан, ерга нархнинг ўсишини, 
унга ноқишлоқ хўжалик мақсадлари учун фойдаланишга 
талабнинг ўсиши билан тушунтирилиши мумкин. Инфляция 
ва асосан гиперинфляция шароитида ерга талаб кескин ўсади, 
бу тегишли равишда ер нархининг ўсишига олиб келади. 
Бозор иқтисодиётига асосланган ғарб мамлакатларида XX 
аср бошларидан то ҳозирги давргача ер нархи барқарор ўсиш 
тамойилига эга бўлиб, фақат айрим даврлардагина унинг 
пасайиши кузатилади.

Download 9.42 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   395   396   397   398   399   400   401   402   ...   751




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling