114
ихтисослаштирилган қуроль ва
асбоблар вужудга келтириб
ҳамда ишчини тор операцияларни бажаришга боғлаб, йирик
машиналашган ишлаб чиқаришга ўтиш учун зарур шарт-
шароит тайёрлайди. Бу даврда ишлаб чиқаришни
ташкил
этиш, меҳнатнинг мазмуни ва тавсифида, ишлаб чиқаришнинг
бутун технологик усулида, иқтисодий
муносабатларда ва
бутун ижтимоий ҳаётда ҳам туб ўзгаришлар рўй беради.
Меҳнат унумдорлиги анча ўсади. ХVIII асрнинг сўнгги 30
йили ичида бошланган саноат революцияси натижасида йирик
машиналашган ишлаб чиқариш вужудга келди.
Йирик машиналашган ишлаб чиқариш, меҳнат
тақсимотига ва машиналашган меҳнатга асосланган
кооперациядир. Фабрика ичидаги меҳнат тақсимоти
тамомила машиналарнинг вазифалари билан белгиланади.
Фан-техника, технология ва
ахборот тизимидаги
ўзгаришларга қараб Р.Арон, Ж.Гелбрейт, У.Ростоу ва бошқа
олимлар жамият тараққиёти босқичларини уч босқичга:
индустрлашишгача бўлган жамият, индустрлашган жамият,
юқори индустрлашган ёки ахборотлашган жамиятларга бўлиб
ўрганишни тавсия этадилар.
Бунда улар
индустрлашишгача бўлган жамиятнинг
асосий белгилари сифатида қуйидагиларни кўрсатадилар: а)
аҳолининг асосан қишлоқ хўжалиги билан бандлиги; б) қўл
меҳнатининг ҳукмронлиги; в) меҳнат тақсимотининг жуда
саёзлиги (деҳқончилик, чорвачилик, ҳунармандчилик, савдо,
бошқарув ва бошқалар); г) натурал хўжаликнинг ҳукмронлиги.
Жамият тараққиётининг иккинчи муҳим босқичи –
индустрлашган жамиятнинг асосий белгилари: а) ишлаб
чиқаришнинг машиналашганлиги; б) саноатнинг фан-техника
ютуқлари
асосида ривожланиши, унда ишчилар сонининг
кўпайиши; в) шаҳар аҳолисининг қишлоқ аҳолисига нисбатан
тезроқ кўпайиши ва бошқалар.
Тараққиётнинг учинчи муҳим босқичи –
Do'stlaringiz bilan baham: