Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги тошкент давлат иқтисодиёт

16.2. Жамғаришнинг моҳияти, омиллари ва самарадорлиги 
Жамғариш иқтисодиётдаги ялпи сарфларнинг таркибий қисмларидан бири ҳисобланиб, 
инвестицион тавсифдаги товарларга талаб даражасини белгилаб беради. Инвестициялар 
жамғаришнинг амалда намоён бўлиш шакли бўлганлиги сабабли дастлаб, таҳлилни 
жамғаришнинг моҳияти, омиллари ва самарадорлигини назарий жиҳатдан асослаш билан 
бошлаймиз. 
Жамғариш – миллий даромаднинг бир қисмининг (жамғарманинг) асосий ва 
айланма капиталларни, шунингдек, эҳтиёт захираларини кўпайтириш учун 
сарфланишидир. 
Бу ерда шуни таъкидлаш жоизки, жамғарма суммаси билан жамғариш (сарфланиш) 
суммаси бир-бирига мос келмаслиги мумкин. Чунки жамғарилган суммадан аҳоли узоқ 
муддатли истеъмол товарларини сотиб олишга, тўй-ҳашамга, уй қуришга ишлатиши мумкин. 
Жамғарма маблағларнинг тўпланишини билдирса, жамғариш унинг сарфланишини 
билдиради.
Ишлаб чиқариш ва ноишлаб чиқариш мақсадидаги жамғариш бир-биридан фарқланади. 
Жамғарилган маблағларнинг моддий ишлаб чиқариш ва хизмат кўрсатиш соҳаларининг 
асосий капиталларини ва айланма маблағларини кенгайтиришга кетадиган қисми ишлаб 
чиқариш соҳасидаги 
жамғариш суммасини ҳосил қилади. Ишлаб чиқариш соҳасидаги 
жамғариш иқтисодий ўсишнинг муҳим омилидир. 

---

508
жамғариш (сарфланиш) суммаси бир-бирига мос келмаслиги 
мумкин. Чунки жамғарилган суммадан аҳоли узоқ муддатли 
истеъмол товарларини сотиб олишга, тўй-ҳашамга, уй қуришга 
ишлатиши мумкин. Жамғарма маблағларнинг тўпланишини 
билдирса, жамғариш унинг сарфланишини билдиради. 
Ишлаб чиқариш ва ноишлаб чиқариш мақсадидаги 
жамғариш 
бир-биридан 
фарқланади. 
Жамғарилган 
маблағларнинг моддий ишлаб чиқариш ва хизмат кўрсатиш 
соҳаларининг асосий капиталларини ва айланма маблағларини 
кенгайтиришга кетадиган қисми ишлаб чиқариш соҳасидаги 
жамғариш суммасини ҳосил қилади. Ишлаб чиқариш 
соҳасидаги жамғариш иқтисодий ўсишнинг муҳим омилидир.