Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги ўзбекистон республикаси

Резюме. Илмий техникавий ахборотни излаш ва ишлаб чициш 
(ўрганиш, эслаб қолиш ва таҳлил) илмий тадқиқотнинг муҳим вазифаларидан 
ҳисобланади. Уларнинг натижалари асосида мавзунинг долзарблиги ва 
янгилиги, унинг мақсад ва вазифалари белгиланади. 
 
Ўз-ўзини назорат қилиш учун саволлар ва топшириқлар 
1. Фан нима ва у ўз ичига нималарни олади? 
2. Билишнинг қандай усулларини биласиз? 
3. Таҳлил ва синтез усули нима? 
4. Тадқиқот объектларини ўрганишда дедукция ва индукция нимани 
англатади? 
5. Илмий тадқиқотлар қандай таснифланади ва унинг қандай босқичлари 
бор? 
6. Илмий тадқиқот мавзуи нима ва у қандай танланади? 
7. Илмий техникавий информация нима ва уни излаш қандай амалга 
оширилади? 
8. Илмий техникавий информация таҳлили нимадан иборат? 

---

23
2. НАЗАРИЙ ТАДҚИҚОТЛАР МЕТОДОЛОГИЯСИ 
2.1. Илмий изланишда математик моделлаштириш 
 
2.1.1. Математик моделлаштириш асослари ва вазифалари 
Математик модел – ўрганилаётган объект асосий хоссаларини ифода-
ловчи ва у ҳақдаги кўплаб информацияни қулай шаклда тасвирловчи сунъий 
система. 
Математик модел инсон фаолиятининг турли-туман соҳаларига 
тобора кенгроқ ва чуқурроқ кириб бормоқда, тадқиқотнинг самарали 
воситаларидан фойдаланишга имкон бермоқда. Шунинг учун фан ва 
техниканинг турли соҳаларидаги мутахассисларнинг математик маданияти 
ўсуви кўзга ташланмокда. Улар жиддий қийинчиликларсиз ҳисоблашнинг 
умумий назарий қоидалари ва усулларини ўрганмоқдалар. Бироқ фақат 
математик билимларни эгаллаш амалиётда у ёки бу амалий вазифани бажариш 
учун ҳали етарли бўлмайди, вазифани бошланғич ифодасини математика