671
этувчи омилларни аниқлаш ва уларни таққослаш таҳлили учун
ўтказиш тавсия этилади. Бу омиллар билан боғлиқ
вазифаларни
ечишда қуйидаги кетма-кетликка амал қилинади. Аввало, соф жорий
қийматни ҳисоблашга ёрдам берадиган омиллар аниқланади.
Кейин
маълум оралиқларда омиллардан бири ўзгартирилиб,
соф жорий
қиймат ҳисоблаб чиқилади, ушбу йўл ҳар
бир омил учун
такрорланади.
Бундан
сўнг
ҳамма
ҳисоблар
жадвалга
жойлаштирилади, ҳар бир омил ўзгаришига нисбатан лойиҳанинг
сезгирлик даражаси солиштирилади ва лойиҳанинг муваффақиятига
энг кўп даражада таъсир этувчилари аниқланади. Сезгирлик таҳлили
ёрдамида, ҳисоблар учун зарур бўлган турли хил ўзгарувчилар
берилганда, нақд фойда ёки инвестиция
рентабеллигининг энг
зарурий ўзгаришларини аниқлаш мумкин. Турли хил ўзгарувчиларга
ишлаб чиқариш ҳаражатлари, сотиш ҳажми,
инвестиция даври
давомийлиги,
кредит фоизи, хом-ашё ва ёқилғи қиймати, солиқлар
миқдори ва бошқалар мисол бўлади.
"Зарарсизлик нуқтаси"ни аниқлаш усули ёрдамида
маҳсулот сотишдан келган тушум уни ишлаб чиқариш ҳаражатларига
тенг бўлган ҳолдаги сотиш ҳажми аниқланади. Агар сотиш ҳажми бу
нуқтадан паст бўлса, корхона зарарларни қоплаши мумкин, агар пул
кирими ҳаражатларга тенг бўлса,
корхона ишини зарарсиз олиб
бораётган бўлади. "Зарарсизлик" таҳлили лойиҳа қуввати ёки ишлаб
чиқариш ҳажми миқдорини топиш мақсадида қўлланилади. Агар
ишлаб чиқариш ҳажми паст бўлса, корхона зарарга ишлаётган
бўлади. Бу таҳлил лойиҳани баҳолашда турли нарх ва қийматни
672
ҳисобга олишга бир қатор зарарсизлик нуқталарини ҳисоблашга
имкон беради.
Do'stlaringiz bilan baham: 
