Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълими вазирлиги
Download 0.72 Mb.
|
Elmurodov shahriyor 2 bob sa
- Bu sahifa navigatsiya:
- Тарбиячилар учун
|
Биринчи даража - юқори; иккинчи даража - ўрта; учинчиси қуйи даража
Мактабгача ёшдаги болаларладан: 1. Юқори даражага: Ҳайвонот дунёси ҳақидаги тасаввур ва асосий тушунчаларни ўзлаштирган; - уй ва ёввойи ҳайвонларнинг асосий турларини айта оладиган; - ҳайвонларни фаслларга мувофиқ ўзгаришини ажрата оладиган; - қушлар ва уларнинг номини, яшаш тарзини билган; - ҳайвонларни эҳтиёт қилиш, муҳофаза қилиш зарурлигини тушунган болалар киргизилди. 2.Ўрта даражага: ҳайвонлар ҳақида умумий тасаввури бор, уларнинг фаслларга мувофиқ ўзгаришларини нисбатан айта оладиган; уй ва ёввойи ҳайвонларни айрим турларини биладаган; уй ва ёввойи ҳайвонлардан 10 тасини номини, уйи атрофидаги ҳайвонлардан 10 тасини номини биладиган, уларни асраш зарурлиги ҳақида тушунчаси пастроқ болалао кирди. 3. Қуйи даража: - ҳайвонлар ҳақида тасаввурга эга, аммо тушунчалари чала; - ҳайвонларни йил фасилларига қараб ўзгаришини қисман била оладиган; - ҳайвонларни муҳофаза қилиш зарурлигини билмайдиган; - ҳовлидаги ва атрофдаги ҳайвонлардан айримларинигина номини айта оладиган ва фарқлай оламайдиганлар; Тарбиячилар учун 1. Юқори даражага: Ҳайвонлар тури, тузилиши ҳақида тасаввурга эга, уларнинг фаслларга мувофиқ ўзгаришларини биладиган; уй ва ёввойи ҳайвонларнинг асосий турлари, қушлар ва уларнинг яшаш тарзи ҳақида тасаввурга эга; йил фасллари, уларнинг номи ва хусусиятларини биладиган; жонли ва жонсиз табиат, улар ўртасидаги фарқни ажрата олидиган; табиатни, ҳайвонот оламини асраб авайлаш зарурлигини тушунган тарбиячилар киритилди. Худди шунингдек теварак олам ва табиат ходисалари: ер, осмон, қуёш, ой, юлдузлар, ҳаво, сув, булут, ёмғир, қор, туман, шамол, чақмоқ, момақалдироқларга хос хусусиятларни биладиган; 2. Ўрта даражага: - атроф-муҳит, табиат ва унда содир бўладиган табиат ходисалар ҳақида умумий тасаввури бор; - уй ва ёввойи ҳайвонлар номларини биладиган, лекин уларни асосий турларини фарқлай олмайдиган; - ҳайвонларнинг тузилиши, фаслларга мувофиқ ўзгаришини биладиган, лекин уларнинг сабабларини тўла изоҳлай олмайдиган; - қушлар ва паррандаларнинг номини айтиб, изоҳлайдиган, жонли ва жонсиз табиат ўртасидаги фарқни қисман ажрата оладиган; - табиатни авайлаб-асраш ҳақида умумий тасаввурга эга тарбиячилар киритилди. 3. Қуйи даража: - атроф-муҳит, теварак олам, табиат ва унда содир бўладиган ходисалар, уларнинг хусусиятлари ҳақида тасаввур ва тушунчалари кам; - ҳайвонлар тузилиши, фаслларга мувофиқ ўзгаришларини камроқ биладиган, сабабларини изоҳлай олмайдиган; - уй ва ёввойи ҳайвонларнинг асосий тури, қушлар, паррандалар уларни яшаш тарзи ҳақида тушунчаси кам; Жонли ва жонсиз табиат, улар ўртасидаги муносабатларни аниқ билмайдиган; Табиатни авайлаб-асраш зарурлигини-англаб етмаган тарбиячиларни киритдик. Биз мактабгача ёшдаги болаларда табиатга оид тасаввур ва тушунчаларни шакллантиришнинг кўрсаткичларини аниқлашда тажриба майдони қилиб, Termiz шаҳарdagi 28-20-maktabgacha ta’lim tashkilotlarida тажрирба-синов ишларига жалб этилди. Бунда 1 та боғча тажриба гуруҳи 1 та боғча эса назорат гуруҳлари иштирок этди, 66 та боғча боласи қатнашди. Мактабгача ёшдаги болалар билан ўтказилган савол-жавоблар натижалари 1 -жадвалда кўрсатилган. 1 -жадвал
Жадвалнинг таҳлилидан маълум бўлдики, мактабгача ёшдаги тажриба ва назорат гуруҳи болаларида ҳайвонот оламига оид тасаввур ва тушунчалар шаклланиши (ўсиши)да қуйидагича ўзгаришлар рўй берганлиги аниқланди. 1. Уй ва ёввойи ҳайвонлар ҳақидаги нима биласиз саволга тажриба гуруҳларидаги 66 нафар боладан тажрибадан сўнг 34,6 фоизи-тўлиқ, 42,3 фоизи-ўрта, 36,5 фоизи қуйи даражада жавоб берган бўлсалар; назорат гуруҳларида эса 69 нафар боладан тажрибадан сўнг 10,2 фоизи-тўлиқ, 48,9 фоизи-ўрта, 40,8 фоизи қуйи даражада жавоб беришди. 2. Ҳайвонларни фаслларга мувофиқ ўзгаришларига доир саволларга тажрибадан сўнг тажриба гуруҳи болаларидан 28,8 фоизи- тўлиқ, 36,5 фоизи-ўрта, 34,6 фоизи қуйи даражада ва назорат гуруҳдарида эса 16,3 фоизи-тўлиқ, 44,8 фоизи-ўрта, 38,7 фоизи қуйи даражада жавоб беришди. Уй ва ёввойи ҳайвонлар тўғрисидаги саволга тажриба гуруҳи болаларидан 38,4 фоизи-тўлиқ, 36,5 фоизи-ўрта, 25 фоизи қуйи даражада жавоб берган; назорат гуруҳларда эса, 30,6 фоизи-тўлиқ, 36,7 фоизи-ўрта, 22,4 фоизи қуйи даражада жавоб беришди. Ёввойи ҳайвонларнинг яшаш тарзи ҳақидаги саволларга тажриба гуруҳларидан 40,3 фоизи-тўлиқ, 32,6 фоизи-ўрта,26,9 фоизи қуйи даражада ва назорат гуруҳларда эса 30,6 фоизи-тўлиқ, 40,8 фоизи-ўрта, 28,5 фоизи қуйи даражада жавоб беришди. 5. Уйингиз атрофидаги қандай ҳайвон ва қушларни биласиз? Бу саволга тажриба гуруҳи болаларидан 40,3 фоизи-тўлиқ, 32,6 фоизи-ўрта, 26,9 фоизи-қуйи даражада; ва назорат гуруҳларида эса 32,6 фоизи-тўлиқ, 32,6 фоизи-ўрта, 34,6 фоизи қуйи даражада жавоб беришди. 6. Биз нима учун ҳайвонларни севишимиз керак деган саволга тажриба гуруҳлардан 28,8 фоизи-тўлиқ, 48 фоизи-ўрта, 23 фоизи-қуйи даражада; ва назорат гуруҳларда эса 16,3 фоизи-тўлиқ, 38,7 фоизи-ўрта, 44,8 фоизи қуйи даражада жавоб беришди. 7. Нима учун биз ҳайвонот оламини муҳофаза қиламиз деган саволга тажриба гуруҳларининг 36,5 фоизидан-тўлиқ, 50 фоизидан-ўрта, 13,4 фоизидан қуйи даражадаги жавобларни ва назорат гуруҳларининг 26,5 фоизи-тўлиқ, 44,8 фоизи-ўрта ва 28,5 фоизидан қуйи даражадаги жавоблар олинди. Тайёрловчи гуруҳи болаларда табиатга доир тасаввур ва тушунчаларини ўсганлик даражасининг кўрсаткичлари 2-жадвалда келтирилди. 2-жадвал
Download 0.72 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||