Збекистон республикаси олий ва ўрта маҳсус таълим вазирлиги


Сув юзасидан буғланишни ҳисоблаш


Download 0.49 Mb.
bet24/49
Sana17.06.2023
Hajmi0.49 Mb.
#1539887
1   ...   20   21   22   23   24   25   26   27   ...   49
Bog'liq
KITOB Gidrofizika va SBT

Сув юзасидан буғланишни ҳисоблаш .
Сув юзасидан буғланиш бир неча услублар ёрдамида баҳоланади. Энг юқори аниқликка эга бўлган тўғри усул бу инструментал кузатишлардир. Кузатишлар мобайнида сув буглатгич асбоби юзасидан бугланган сув қатлами ўлчанади.
Тўғри усул билан бир қаторда сув ва иссиқлик баланси, турбулент диффузия тенгламалари қўлланилади, шуниигдек метеомаълумотларга асосланиб тузилган эмпирик ифодалар ҳам гидрология амалиётида кенг тарқалган.
Сув юзасидан буғланишни аниқлаш макеадида мамлакатимиз худудида сув буглаткич майдончалари тармоклари яратилган. Улар стандарт буғланишни улчайдиган ГГИ-3000 (юза майдони 0,3 м2 -, баландлити 0,6 м} ва эталон бўлган сув буглаткич бассейнлар (F=20 м2 h=l м) билаи таъминланган. Махсус мавзули изланишлар учун майдони 100 м2 га тенг бўлган суп буглаткич бассейии ишлатилади. Ўлчанган буғланиш миқдоридан хакиқий буғланишни аниқлаш учун тузаткич коэффициентлари киритилади. Мисод учун асбобдан бўлган буғланишни сув ҳавзасидан бўшанишга ўтиш учун Голубеев B.C. қуйидаги тенгламани тавсия этади.
Е=0,43 E0,3+0,9hv-1,2 hv+2,4 дн-8,1 дн -35
бу ерда, Е ва E0,3 ойлик буғланиш миқдори, сув ҳавзасидан ва буглаткич асбоби ГГИ-3000 дан мм/ой; h0 ва дн -уёшнинг туш вақтидаги баландлиги (градус) ва куннинг 15 - санасидаги давомийлиги: h0 ва дн -ойнинг биринчи ва оҳирги саналарида юқоридаги миқдорларининг ўзгариши.
Баъзи холларда, майдони 20 м2 га тенг бўлган бугааткич маълумотларидан фойдаланиб, урганилаётган сув ҳавзасидан буғаанишни аниқлашда А.Р.Констатинов тавсия этган қуйидаги ифода қўлланилади:
E=КНзан
бу ерда, КН -чуқурликнинг буғлатишга таъсирини белгиловчи коэффициент (1.0,92, 1.0,90 гача ўзгаради); Кзан
- сув ҳавзасининг химояланганлик коэффициенти (0,96.0,51); Г-юза майдонининг буғланишга таъсири.
Сув мувозанати усули. Бу усул ёрдамида сув мувозанати тенгламаларидан буғланиш миқдорини колдик сифатида аниқлаш мумкин:
E=Х+Y1+W1 - Y2 –W2 ± Н ,
бу ерда, Х-ёған-сочин миқдори; Y1 ва Y2 - ер усти оқми; W1 ва W2 - ep ости оқими; Н – колдиқ.



Download 0.49 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   20   21   22   23   24   25   26   27   ...   49




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling