Збекистон республикаси олий ва ўрта маҳсус таълим вазирлиги

Эмпирик ифодалар ёрдамнда буғланишни ҳисоблаш.
Ҳозирги вақтда В.К.Давидов, Б.Д.Зайков, А.П.Браславский ва З.А.Викўлина, С.Н.Нургалиев эмпирик тенгламалари энг кенг тарқалган.
1. Б.Д.Зайков тенгламаси:
E=0,15(1+0,72W₂₀₀)(l₀-l₂₀₀);
2. Давиқов



бу ерда - бир ойлик буғланиш миқдори.
- камлик дифицата.
- миамол тезлиги.
3. В.А.Рилина ва Р.В.Донченко тенгламаси:
E=0,104(K,W₂₀₀)(l_o-l₂₀₀);
4. А.Р.Константинов тенгламаси:
E=0,024 (t_n-Q₂) (W₁+0,116 W₁) (1₀-1₂₀₀),
бу ерда, Е-бугланган сув кдтлами (мм/сут);-/у ва 1₂₀₀ Тўйинган буғ ва атмосферадаги бугаинг парциал босими; W₂₀₀-2 м баландликдаги шамол тезлиги.
Қор қоплами ва музликлар устидан буғланишни ҳисоблаш усуллари деярли бир хил, фақат муз зичлиги қор зичлигидан каттарок бўлганлиги учун муз юзасидан буғланиш жадалроқ ўтади. Қор юзасидан буғланиш жараёнини урганишга П.П.Кузмин катта ҳисса қўшган ва Ўзининг қуйидага ифодасини тавсия этган:
E=(0,24+0,05 _l0)d₂ ,
бу ерда, d₂ -2 м баландликдаги ҳавонинг намлик дефицити.
Тупроқ юзасидан, буғланишни асбоблар эмпирик тенгламалар ёрдамида аниқлаш мумкин.
С.Ч.Ҳарченко тенгламаси лизиметрик маълумотларга асосланиб тузилган ва қуйидагича ифодаланади:
Е=Е₀ ехр(-тН),
бу ерда, m-вараметр, ўсимликлар ва тупроқ тўзилишига боғлиқ ҳолда жадвалдан аниқланади, W-грунт сувларининг чук.урлиги,м.
Синов саволлари:

1. 
   Буғланиш жараёнининг физик моҳиятини тушунтиринг.
   
2. 
   Конденсация жараёнининг физик моҳиятини тушунтиринг.
   
3. 
   Буғланишни қандай асбоблар билан ўлчаш мумкин?
   
4. 
   Тупроқ юзасидан буғланишни уандап ўлчанади?
   
5. 
   Транспирация нима?
   
6. 
   Ялпи буғланиш миқдори қандай аниқланади?
   
7. 
   Лизиметр асбобининг иш режимини айтиб беринг.