‘zbekiston respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi

Kompozitsion bogianish. Yangi gap yoki misra oldingi gap yoki 
misra tugagan so‘z bilan boshlanadi va fikrlar zanjiri vujudga keladi:
64
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Ana o'sha 
to g m id i, tog? 
ativfi 
b o g m id i?
Bogyonida 
uymidi, uy 
atrofx 
gulm idi? Gul 
shoxida bulbulmidi? (Xalq og‘zaki ijodidan)
Takror. 
Bu flgura so'zlovchi aytayotgan gapi o ‘z hissiyotini 
ifodalashga mos emasligini anglab, m iqdom i ko‘paytirish orqali 
sifatni ta'minlashga harakat qiladi. Shunda takror yuzaga keladi. Takror 
hissiyotli nutqni ifodalaydi. Bunda so‘z, so‘z birikmasi, gaplnr aynan 
takrorlanib kelishi mumkin:
— 
Bolam , bolajonim , bolaginam , 
— Bahri xolaning butun vujudi 
titrardi... — Xayr, qizim. 
B axtli b o fg in . B axtli boilinglar.
 
fSaida 
Zunnunova)
Sintaktik parallelizm. 
Bunda tuzilishi bir xil boig an ikki yoki 
undan ortiq gaplar ketma-ket keladi. Bu gaplarda so‘zlaming shakllari 
bir xil b o iib , simmetriya vujudga keltiriladi va ifodalilik kuchayadi. 
Masalan:
Tuproq kulgusidan yasharar olam,
Tuproq yig ‘isidan quriydi hayot.
...Onaning orzusi quchmagan baxt y o ‘q,
Onaning xayoli to ‘xtagan vaqt yo'q. (Saida Zunnunova)
Antiteza
(tazod) 
— grekcha so‘z b o iib , qarama-qarshi qo‘yish 
m a’nosini bildiradi. Antitezadan ifodalilikni kuchaytirish uchun, 
qarama-qarshi tushunchalami, fikr, obraz, narsalami, shaxslaming 
xarakterlarini qiyoslash yoki bir xil narsa-hodisalam ing daraja 
jihatidan qarama-qarshi holatini tasvirlash uchun foydalaniladi. Ikki 
qarama-qarshi holat, belgi yoki xususiyat esa biri ikkinchisini inkor 
etadi. Masalan:
Sen kech turding, lanjsan, senga