Ўзбекистон республикаси президенти ҳузуридаги қонунчилик ва ҳУҚУҚий сиёсат институти

74-савол:
Янги таҳрирдаги Конституциямиз 
лойиҳасида болаларни тўлақонли ва бар-
камол вояга етказиш бўйича ота-оналар ва 
уларнинг ўрнини босувчи шахслар зиммаси-
га қандай мажбуриятлар юкланмоқда?
Жавоб:
Ўзбекистонда азал-
азалдан оила ва фарзанд юксак 
қадрланади. Шу маънода ота-
оналар зиммасига болаларни 
жисмонан ва маънан баркамол 
этиб 
тарбиялашга, 
таълим 
беришга 
оид 
масъулият 
юклатилган. 
Шу боис янги таҳрирдаги Конституциямиз лойиҳасининг 
77-моддасида “Ота-оналар ва уларнинг ўрнини босувчи 
шахслар ўз фарзандларини вояга етгунига қадар боқиши, 
уларнинг тарбияси, таълим олиши, соғлом, тўлақонли 
ва ҳар томонлама камол топиши хусусида ғамхўрлик 
қилишга мажбурдирлар”
, деган норма белгиланмоқда. Ушбу 
норма Бола ҳуқуқлари тўғрисидаги конвенция талабларига тўла 
мувофиқдир.
Янги таҳрирдаги Конституциямиз лойиҳасида ота-оналар 
ва уларнинг ўрнини босувчи шахслар зиммасига қуйидаги 
мажбуриятлар алоҳида белгилаб берилмоқда:
биринчидан, ота-оналар ўрнини босувчи шахслар 
тушунчаси киритилиши билан вояга етмаганларга масъул 
бўлган шахслар доираси кенгайтирилмоқда. Вояга етгунга қадар 
етим ва ота-онасининг қарамоғидан маҳрум бўлган болаларнинг 
ҳуқуқларини ҳимоя қилиш ва унга ғамхўрлик кўрсатиш 
мақсадида ҳомий ёки васий этиб тайинланган шахслар ота-
оналар ўрнини босувчи шахслар
ҳисобланади. Уларнинг 
зиммасига болаларга ўз фарзандидек муносабатда бўлиб, 
уларни кўз-қорачиғидек асраш, ҳаётда ўз ўрнини топиши учун 
таълим-тарбия бериш мажбурияти конституциявий жиҳатдан 
мустаҳкамланмоқда;

---

125
иккинчидан, 
ота-оналар 
ва 
уларнинг 
ўрнини 
босувчи шахсларнинг фарзандлари олдидаги вазифалари 
кенгайтирилмоқда. 
Амалдаги 
Конституцияда 
ота-оналар 
фарзандларини вояга етгунларига қадар фақат боқиш ва 
тарбиялашга мажбур эди. Эндиликда ота-оналар ва уларнинг 
ўрнини босувчи шахслар фарзандларини боқиш ва тарбиялаш 
билан бирга, уларнинг таълим олиши, соғлом, тўлақонли