Ўзбекистон республикаси санитария қоидалари, меъёрлари ва гигиена нормативлари
Download 0.5 Mb.
|
САНИТАРНЫЕ ПРАВИЛА 0342 17 узбек тилида
- Bu sahifa navigatsiya:
- S 4 = шифт S * + пол S
- Р х К Хз= М --- 365 100
- Дез. Восита номи
- Ҳисоб
- Яроқлилик муддати
- Берилган сана
- Таркибида хлор сақловчи дезинфекция воситаларининг асосий ишчи эритмаларини тайёрлаш қоидалари
- Грамм/литр Эритма фаоллиги % х 1000 концентрат
- Дезинфекция препаратларидан тасодифан заҳарланишда биринчи ёрдам кўрсатиш
- XVIII. Патологоанатомия бўлимидаги санитария-гигиеник ва эпидемияга қарши режим 1. Умумий қоидалар
Х2= 52 S4
100 бунда: X: - мукаммал тозалашлар учун муассасаларда дезинфекция воситаларига бўлган йиллик эҳтиёж (литрда); S2 – мукаммал тозалашлар сони (ҳафтасига бир маротаба ўтказилади); N- 1 кв метрга (л) дезинфекцияловчи эритма сарф-ҳаражат нормаси; К - дезинфекцияловчи эритма қуюқлиги (концентрацияси) (%); S4- дезинфекция қилинадиган майдон S4 = шифтS* + пол S + девор S. ШифтS* = полS= ab; Девор S= 2h(a+ b), бунда а – хона узунлиги, b– хона кенглиги; h– хона баландлиги. * полга ишлов бериш зарур бўлганда ҳисоб-китоб учун инобатга олинади. 118 Тиббий буюмларни дезинфекция қилиш учун дезинфекция воситаларга бўлган эҳтиёж ҳисоб-китоби қуйидаги формулага кўра аниқланади: Р х К Хз= М --- 365 100 бунда: Хз – тиббий буюмларни дезинфекция қилиш учун йил давомида зарур дезинфекция воситалари миқдори (кг, литрда); М – дезифекция қилинадиган анжомлар (тўпламлар) сони; Р – бир анжомга дезинцекция воситаси сарф-ҳаражати (ўрта ҳисобдаги шприц учун 0,1 л; бачадон бўйни кўриги бир тўплами учун 2,5 л; туғдириш бир тўплами учун 3,0 л эритма ва шу каби); К - дезинфекцияловчи эритма қуюқлиги (концентрацияси) (%). Ботириб қўйиш (ивитиб қўйиш) усулида зарарсизлантиришда тиббий буюмлар, боғлаш материаллари, беморнинг қони ва бошқа биологик суюқликлари билан ифлосланган тўшак тўпламлари, идиш-товоқ, бемор чиқиндилари, беморга қараш анжомлари (тувак, тувакча, клеёнка, сувичиргич ва термометрлар), қўлқоплар, тиббиёт ходим махсус кийими, овқат қолдиқлари ва бошқалар зарарсизлантириш объектлари ҳисобланади. Дезинфекция воситаларига бўлган эҳтиёжни ҳисоб-китоб қилишдан аввал зарарсизлантириладиган объектларни тўлиқ қамраб олиш учун ишчи эритма ҳажмини аниқлаб олиш зарур (зарарсизлантириш объектлари устидан қуйиладиган ишчи эритма қатлами камида 1 см бўлиши лозим). Ботириб қўйиш усулида зарарсизлантириш учун идишларда зарарсизлантириладиган тиббий буюмва шу кабилар сонидан келиб чиқилган қайдлар бўлиши керак. Анжомнинг эритмага тўлиқ ботирилиши ва унинг бўшлиқлари тўлдирилиши ҳисобга олинган ишчи эритма сарф-ҳаражати қуйидагиларни ташкил этади: бир дона шприц учун - 0,1 л., бир дона қон қуйиш тизими учун- 0,5 л, бачадон бўйни кўриги бир тўплами учун - 2, 5 л, туғдириш бир тўплами учун- 3 л. гинекология бўшлиғи операцияси тўплами учун - 10 л. акушерлик операцияси тўплами учун (кесар кесиш) - 6 л. чотни тиклаш тўплами (перинеотомия ёки эпизиотомия билан кечган туғишда) - 3 л. Идиш-товоқ бир тўплами учун (тарелка, кружка, ошхона анжомлари) - 2л. Чиқинди ёки овқат қолдиғи 1 кгучун ишчи эритманинг 2 ҳажми зарур, яъни1:2. Биологик суюқликлар билан ифлосланган1 кг боғлаш материалларига4 - 5 л. сарфланади 1кг чойшаб тўпламига - 4 л. 2.12. ДПМ дезинфекция воситаларига бўлган эҳтиёжи қуйидаги формула бўйича аниқланади: 119
Таркибида хлор сақловчи дезинфекция воситаларининг асосий ишчи эритмаларини тайёрлаш қоидалари Ишчи дезинфекцияловчи эритмаларни сифатли тайёрлаш учун препаратда таркибида фаол хлор сақланишини инобатга олган ҳолда 5 фоизли тиндирилган дезинфекцияловчи бошланғич эритмасини марказлаштирилган равишда тайёрлаш зарур. Истеъмол миқдори ҳисоб-китоби қуйидаги формулага кўра амалга оширилади: Грамм/литр Эритма фаоллиги % х 1000 концентрат Кундалик тозалаш ва дезинфекция қилиш учун 5% эритмадан 1 қисм олиниб, 9 қисм сув қўшилади ва 0,5 фоизли олинган эритма кундалик дезинфекция қилиш учун ишлатилади. Қуруқ кукундан хлорли эритма тайёрлаш учун таркибида хлор сақловчи дез.воситанинг қуюқлигини (концентрациясини) текшириш керак. Оқартиргичнинг талаб этиладиган миқдорини 1 литр сув билан аралаштиринг. Мисол: эритилган таркибида хлор сақловчи эритмани тайёрлаш (35%) хлор фаоллигига эга 0,5 фоизи қуюқлашган кукундан) 1-қадам: Грамм/литр ҳисоблаб чиқинг [0,5/35] х 1000 ~ 14,2 г/л 2-қадам: 1 литр сувга 14 грамм қўшинг Дезинфекция қилишда фақат тиндирилган эритмаларни қўлланг. Са гипохлоритининг тиндирилган эритмаларини тайёрлаш учун хлор оҳаги 2 та идиш олиниб, препарат 1-идишда тиндирилганидан сўнг эритма 2-идишга эҳтиётлаб қуйилади, қолган қоришмаси сантехника асбоб-ускуналарини тозалашда ишлатилиши мумкин. Таркибида хлор сақловчи дезинфектантлардаги фаол хлор концентрациясини аниқлаш учун “Хлор-Тест” ва унга ўхшаш ташҳислаш тизими ишлатилиши мумкин. “Хлор-Тест” сув (анолит, натрий гипохлорит, хлорамин, хлор оҳаги ва бошқалар) эритмаларидаги фаол хлор таркиби миқдорини тезкор аниқлаш учун мўлжалланган.Усул тамойили қўлланиладиган эритмага ивитилган оқ рангли индикатор чизиқчасининг оч пушти рангдан тўқ сариқ-қизил ранггача ўзига хос рангга кириши фаол хлор мавжудлигини кўрсатишга асосланади, бунда рангга кириш ранги ва изчиллиги фаол хлор концентрациясига боғлиқ бўлади.Унинг таркиби 100 дан 5000 гача ва ундан ортиқ мг/л миқдорда белгиланади. Ушбу “хлор-тест” қўлланилиши тегишли йўриқномада батафсил баён этилган. 120
Дезинфекция воситалари эритмаларида тўшак тўпламлари, идиш-товоқ ва бошқа буюмларни ивитиш, беморлар ва улар буюмларига инсектицидлар билан ишлов бериш вентиляция тизими мавжуд махсус хоналарда олиб борилади. Бўлимларда дезинфекция ишчи эритмаларни тайёрлаш бўлим ўрта тиббиёт ходимлари томонидан яхши шамоллатиладиган хоналарда амалга оширилади. Эритмалар ва уларда ишлов бериладиган объектлар зич ёпиладиган идишларда сақланади. Препаратлар заҳиралари умумий фойдаланишдан узоқ жойдаги қуруқ, қоронғу ва салқин хонада сақланади. Барча дезинфекция воситалари ва эритмалар номи, қуюқлиги (концентрацияси), тайёрланган санаси кўрсатилган ёрлиққа эга бўлиши керак. Дезинфекция воситалари яроқлилик муддати кўрсатилган ёрлиққа эга бўлиши лозим. Бўлимларда дезинфекция воситалари ва уларнинг эритмалари бола ва дезинфекция билан шуғулланмайдиган шахслар қўли етмайдиган жойда дори препаратларидан алоҳида қулф остида ҳолатда сақланади. Ювиш ва дезинфекция восита қолдиқлари ишлов бериладиган объектлардан максимал даражада тозалашни таъминловчи ювиш ва зарарсизлантириш кетма-кетлиги ва барча босқичларига қатъий риоя этилиши зарур. Дезинфекция, стерилизация, кимёвий воситалар ва инсектицидлар билан боғлиқ барча ишлар яхши шамоллатиладиган хоналарда махсус кийим, резина қўлқоп, герметик кўзойнак ва 4 қаватли дока ниқоб ёки чангга қарши ёки универсал респираторларда олиб борилади. Ишлар тугалланганидан сўнг душ қабул қилиш керак. Дезинфекция препаратларидан тасодифан заҳарланишда биринчи ёрдам кўрсатиш Ишлаш тартиби бузилганда, эҳтиёткорлик чораларига риоя этилмаганда ва авария вазиятларида ходимларда дезинфекция препаратлар туфайли умумий заҳарланиш ёки маҳаллий зарарланиш ҳолатлари юзага келиши мумкин. Қўлланиладиган дезинфекция ва стерилизация воситалар аксарияти учун тери қоплами, кўз шиллиқ қатлами ва нафас йўлларига нисбатан зарарловчи таъсир хосдир. Препаратлар ҳимояланмаган терига тушган тақдирда кўрсатиладиган биринчи ёрдам ўша жойни тоза сув билан дарҳол яхшилаб ювишдан иборат бўлади. Формальдегид билан зарарланиш рўй берганда терига 5 фоизли нашатир спирти билан ишлов бериш мақсадга мувофиқдир. Нафас йўллари зарарланиши юзага келганда жабрланувчи дарҳол хонадан тоза ҳаво ёки яхши шамоллатиладиган хонага олиб чиқилади. Оғиз ва бурун-ҳалқумни сув билан чайиш керак. Формальдегид билан заҳарланишда нашатир спирти бир нечта томчиси томизилган сув буғлари билан нафас олиш тавсия қилинади. Бу ҳолатларда натрий гидрокарбонати (ичиладиган сода) қўшилган илиқ сут ичиш белгиланган. Кўрсатмалар бўйича юрак, тинчлантирувчи, йўталга қарши воситалар, кислороддан нафас олиш буюрилади. Оғир ҳолатларда касалхонага ётқизилади. 122 Ҳар қандай препарат кўзга тушганда кўз дарҳол сув ёки 2 фоизли натрий гидрокарбонат эритмаси билан бир неча дақиқа давомида ювиб ташланади. Кўз зарарланганда альбуцид эритмаси, оғриқда 1-2 фоизли новокаин томизилади. Хлор фаол препаратлар тасодифан ошқозонга тушганда ошқозон 2 фоизли натрий тиосульфат (гипосульфит) билан ювилади ҳамда 5-15 томчи нашатир спирти сув, сут, ичимлик содаси, магнезиали суспензия билан (бир стакан сувга 1-2 ош қошиқ) ичилади. Формальдегид билан заҳарланишда ошқозон сувга нашатир спирти ёки 3 фоизли натрий (аммоний) карбонати ёки ацетати қўшган ҳолда ювилади. Ошқозон ювилгандан сўнг хом тухум, оқсил суви, сут берилади. Фосфор-органик инсектицидлар (ФОИ) билан ишлаш натижасида қоринда оғриқ, кўнгил айниши, баъзан қайт қилиш, ич кетиш, сўлак ажралиши кучайиши, кўзлар ёшланиши, умумий ҳолсизлик, бош оғриғи, кўз қорачиғи торайиши, томир уриши секинлашиши, мушаклар қалтираши кузатилиши мумкин. Инсектицидлар сепиш ҳолатида заҳарланиш аломатлари пайдо бўлган тақдирда, жабрланувчи ишлаш хонасидан олиб чиқилади, ифлосланган кийими ечиб олинади, оғзи қайнаган сув ёки 2% сода эритмаси билан чайдирилади ва тинчлиги таъминланади. Препарат тасодифан ошқозонга тушган тақдирда қайт қилдирилади, бунинг учун бир неча стакан сув (илиқ бўлгани маъқул) ёки оч пушти ранг калий перманганат (1:5000) ичирилади ҳамда томоқ орқа девори қичитилади. Муолажа 2-3 марта такрорланади ёки ошқозон 1-2 фоизли ичимлик суви, аччиқ магнезия сув суспензияси, фаоллаштирилган кўмир эритмасида ювилади. Қайт қилдириш ёки ошқозон ювишдан сўнг бир стакан сувга эритилган 1-2 ош қошиқ фаоллаштирилган кўмир ёки аччиқ магнезия суспензияси ичирилади, сўнгра тузли сурги берилади. Канакунжут мойи бериш мумкин эмас. Эритилмаган инсектицид ёки концентрацияланган эмульсия терига тушган тақдирда улар эҳтиётлик билан,пахта тампони ёки латтача билан артмай, олиб ташланиб, сўнгра тери совунли сув билан ювиб ташланади. Фосфор-органик инсектицид қолдиқлари таъсирини йўқотиш учун тери нашатир спирти ёки 2-5 фоизли хлорамин эритмаси билан артилади ҳамда қайтадан сув билан ювилади. Препарат кўзга тушган тақдирда кўз сув ёки 2 фоизли ичимлик содаси билан яхшилаб ювилади. Кўз шиллиқ пардаси зарарланган тақдирда қовоқ ичига 30% альбуцид, оғриқда – 2% новокаин томизилади. Фосфор-органик инсектицидлар билан заҳарланишнинг ҳар қандай аломатлари пайдо бўлганда беладонна препаратлари (бесалол, бекарбон, белалгин 2-3 таблеткалари) ичилади. ФОИ билан заҳарланиш аломатлари кучайган тақдирда жойида ёки поликлиникада дарҳол тиббий ёрдам кўрсатилади. Ушбу мақсадда мушак остига 0,1 фоизли атропин сульфати эритмаси 1-2 мл, оғир даражада заҳарланишда эса 3-5 мл юборилади. Зарур ҳолатларда атропин 10 дақиқадан сўнг такроран юборилади. 123 XVIII. Патологоанатомия бўлимидаги санитария-гигиеник ва эпидемияга қарши режим 1. Умумий қоидалар Патологоанатомия бўлими хоналари таркиби ва майдонлари амалдаги норматив ҳужжатлар талабларига мувофиқ бўлиши лозим. Мурдалар кеч мурда ўзгаришлари ҳосил бўлишига тўсқинлик қилувчи шароитда 0+2°С хона ҳароратида сақланади. Ўта хавфли инфекцион касалликлар (ўлат, вабо ва бошқалар), вирусли гепатитлар, контагиоз вирусли геморрагик безгаккашубҳа туғилганда ёки бундай касалликлар аниқланганда шифокор ўз ишида патологоанатомик бўлимлар ва суд-тиббиёт экспертиза бюроларида эпидемияга қарши режимни жорий қилишни тартибга солувчи ҳужжатларга амал қилади. Мурдани патологоанатомик текширувдан ўтказиш хоналари ҳар куни ювиш воситалари билан дезинфекция воситалар ёрдамида намлаб тозаланади. Мурдаларни текширувдан ўтказишишлари тугаганидан сўнг мурда ва унинг органларини текширишда фойдаланиладиган секция стол, столча, тоғора ва бошқа буюмлар, полдаги панжаралар, секция залидаги поллар ва мурда сақлаш хонаси, асбоб-анжомлар, қўлқоплар, клеёнкали фартуклар ва енгчалар ҳар куни ювиш ва дезинфекция воситалар ёрдамида ҳолда яхшилаб ювилади. Секция залида ва мурда сақлаш хонаси ҳар ҳафта дераза ва деворлар ювилган ҳолда мукаммал йиғиштирилади. Ҳар ойда ва инфекцион касалликлардан ўлган мурдалар аниқланган ҳолатларда барча хоналар якуний дезинфекция қилинади. Мурдалар сақланадиган хоналарда (мурда сақлаш хонаси, секция хоналари ва бошқалар) дератизация тадбирларини ташкил этиш ва олиб бориш санитария қоидаларига амал қилган ҳолда кемирувчиларни йўқ қилиш бўйича ишлар амалга оширилиши зарур. Дезинфекция, дезинсекция ва дератизация воситаларини, шунингдек, улар билан ишлаш қоидаларини танлашда тегишли санитария қоидалари талабларига амал қилиниши керак. Касаллик қўзғатувчанликнинг 1 ва 2-гуруҳ микроорганизмлариқўзғатадиган ўта хавфли инфекцияларга шубҳа қилинган мурдаларни патологоанатомик текшируви касаллик қўзғатувчанликнинг ушбу гуруҳ микроорганизмлари билан ишлаш хавфсизлиги тўғрисидаги санитария қоидаларига мувофиқ олиб борилиши лозим. ОИТ вируси юққан мурдаларни патологоанатомик текшируви Ўзбекистон Республикаси қонунчилигига мувофиқ олиб борилади. ОИТ вируси юққан материал ва асбоб-анжомларни зарарсизлантириш тегишли санитария қоидалари талабларига амал қилинган ҳолда худди гепатитдагидек амалга оширилади. Мурдани текширувдан ўтказишда ишлатилган секция асбоб-анжомларимаркировкаланган махсус герметик ёпиладиган контейнерга солинади. Такроран фойдаланиш учун ушбу анжоилар тозаланади, қуритилади ва дезинфекцияловчи эритмали идишларда дезинфекция қилинади. 124
Лаборатория таҳлилига юбориладиган секция материали солинган банка ёки бошқа идиш-товоқларда огоҳлантирувчи ёзув қолдирилади. Материал солинган барча банкаларни ташишда уларни резина тиқин ва резина плёнка билан герметик ёпиш ҳамда герметик ёпиладиган иккинчи сув ўтказмас ва шикастланмаган контейнерга жойлаш зарур. Барча материаллар фақат чопар билан юборилади. Қайд қилинган секция материали махсус ажратилган вамуҳрланганёпиқ хонада сақлаш мақсадга мувофиқ. Ушбу материални сақлаш ва у билан кейинчалик ишлаш белгиланган тартибга қатъий риоя этган ҳолда олиб борилиши лозим. Материал билан ишлаш тугаганидан ва ҳимоя кийими ечилганидан сўнг барча тиббиёт ходимлари қўлларини яхшилаб ювиши ва антисептик билан ишлов бериши шарт. Лаборатория текширувларида ишлатилиб, эҳтимол заҳарланган барча материаллар тегишли режимларда зарарсизлантирилиши лозим. Фартукни ечишдан аввал у дезинфектант эритмасига ботирилган докали салфеткада яхшилаб артиб чиқилади, шундан сўнг у ечилиб, ташқи томони ичкарига қилиб тахланади. Дезинфектантга кучли ботирилган алоҳида салфеткалар билан енгчалар, резина қўлқоплар артиб чиқилади. Мурдани текширишда ишлатилган халат, қалпоқ, дока ниқоб инфекция билан зарарланган чиқиндиларни йиғиш ва йўқотиш учун мўлжалланган аниқ огоҳлантирувчи ёзуви бўлган рангли, сув ўтмайдиган қоп ёки пластик халтачага жойланади. 125
Download 0.5 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling