Ўзбекистон республикаси соғЛИҚни сақлаш вазирлиги тошкент Педиатрия тиббиёт институти

Физикал текширув. Умумий кўрик. Серзардалик, уйқусираш, реакциянинг 
пасайиши қайд этилади. Асосий физиологик кўрсаткичларга тўғри ичакдаги 
ҳароратни ўлчаш киради. Аниқланган тахикардия иситма, гиповолемия, шок 
оқибати бўлади. Тахипноэ пневмония (зотилжам)да юзага келади. 
 
3 ойликдан 36 ойликкача бўлган бола. 
 
Анамнездан айрим аъзолар зарарланиши симптомлари ва умумий 
симптом (аломатлар)ни (тажанглик, уйқусираш, болани овқатлантиришдаги 
қийинчиликлар, рангпарлик, реакциянинг пасайиши) қайд этиш мумкин. 
Физикал текширув. Умумий кўрик. Бактериемияда бола соғлом кўриниши 
ва одатдаги жисмоний фаолиятини сақлаши мумкин. Баъзида иситма 

---

40 
касалликнинг ягона кўриниши бўлиши мумкин. Юрак қисқаришлари 
частотаси, АБ, нафас частотаси ва тана ҳарорати ўлчанади. Менингиал 
симптомлар, йўтал, хириллашлар, ҳуштаксимон нафас, периферик қон 
айланишидаги бузилиш, сувсизлик белгилари, қоринда оғриқ, суяк ва 
бўғимлар шикастланиши қайд этилади. 
Умумий лаборатор ва инструментал текширувлар: Умумий қон (кўпинча 
нейтропения, лейкоцитоз ҳар доим ҳам эмас), сийдик
таҳлили, кўкрак қафаси рентгенографияси. Сийдик, қон орқа мия суюқлиги 
экилади, орқа мия суюқлигида бактериал антигенлар стационар шароитида 
ўтказилади. 
УАШ тактикаси 
 
3 ойликдан кичик бола иситмалаганда зудлик билан мутахассис-
педиатр кўриги зарур. Иситмани ўзбошимчалик билан ҳар доим ҳам даволаб 
бўлмайди. Бола анамнезида фебрил талвасалар бўлганда ҳароратни зудликда 
пасайтириш зурур. Ҳарорат 38
0
С дан юқори бўлса: асосий касалликни 
даволаш, осойишталикни таъминлаш зарур; дегидратацияни олдини олиш 
учун кўп суюқлик ичириш ва ҳавони намлаш лозим. Иссиқлик чиқаришни 
кучайтириш учун бола ечинтирилади ва иссиқ сув билан танаси артилади. 
Танани артиш учун таркибида спирт бўлган суюқликлар ёки совуқ сув 
қўлланилмайди: улар боланинг ҳароратини тезда пасайтиради, бу эса 
томирлар спазми ва иссиқлик чиқаришнинг камайишига олиб келади.