Ўзбекистон республикаси соғЛИҚни сақлаш вазирлиги тошкент Педиатрия тиббиёт институти

Асоратлар: Кўпинча: орхит, сероз менингит. Камдан – кам ҳолларда: 
офарит, энцефалит, артрит, панкреатит, карлик. 
 
УАШ тактикаси 
 
Симптоматик даво. Иситмалаганда парацетамол берилади. Кўп 
миқдорда суюқлик ва енгил овқат- тавсия этилади. Маҳаллий қуруқ иссиқ 
тайинланади. 
Профилактикаси 
 
Касалликнинг олдини олишнинг усули – фаол иммунизация. Тирик 
аттенуир вакцина қўлланилади. 
 
Кўкйўтал 
 
Кўкйўтал – болалар инфекцияси бўлиб, кўпроқ, нафас йўллари 
зарарланиши билан кечади. Қўзғатувчаси – Bordetella pertussis. 

---

55 
 
Эпидемиологияси 
 
Инфекция - ҳаво-томчи йўли билан ўтади. Кўкйўталга қарши фаол 
иммунизация ва турмуш даражасининг ошиши инфекциянинг тарқалишни 
камайтиради. Иммунизация – бу касалликнинг клиник манзарасини 
ўзгартириб юборди, ҳозирги кунда кўкйўталнинг атипик кечиш шакли 
кўпроқ кузатилади. 
 
Диагностикаси 
 
Инкубацион давр – 7-14 сутка. Кўкйўталда 3 давр фарқланади: катарал, 
спазматик йўтал даври ва тузалиш даври. Беморлар катарал даврда энг 
юқумли бўлади. Катарал давр (7-14 сутка): иштаҳанинг йўқолиши, ринит, 
конъюнктивит, қуруқ йўтал.Спазматик йўтал даври (бир ой атрофида): 
такрорланадиган хуружсимон йўтал, кўпинча тунда, қусиш (одатда хуруж 
охирида), лимфоцитоз. Тузалиш даври (1-3 ҳафта) хуружлар частотаси ва 
оғирлигининг аста-секин камайиши билан характерланади. 
 
УАШ тактикаси 
 
Агар катарал даврда тайинланса антибиотиклар самарали ҳисобланади, 
одатда эритромицин қўлланилади. Йўталга қарши дори-воситаларининг 
фойдаси кам бўлади. Бемор хонасини ҳавоси алмаштирилади, чанг 
бўлмаслиги лозим. Спазматик йўтал даврида тинчлик зарур, тўйиб овқат 
емаслик лозим.
Профилактикаси 
Фаол иммунизация ўтказилад