Ўзбекистон республикаси соғЛИҚни сақлаш вазирлиги тошкент тиббиёт академияси

1.2."Спидофобия" ва тиббий этик талаблари
"Спидофобия" ижтимоий ва психологик ҳодисадир. Аксарият одамларнинг ОИТС сўзига муқаррар муносабати - бу қўрқув. Юқумли касалликдан, ўлимдан, ўлимдан, тиббиётнинг ва умуман олганда, жамиятнинг ожизлигидан қўрқиш, оммабоп эотиқодга кўра, ОИТСга қарши самарали воситалар билан курашишга қодир эмас. Афсуски, спидофобиянинг парадоксал кўринишларидан бири бу одамлар онгсиз равишда таҳдид ҳақида "унутиш" мойиллиги, ундан юз ўгиришдир.
Биёмедикал этиканинг яна бир талабини - шифокор, ҳамшира, тиббий психолог ва бошқаларни қабул қилиб бўлмаслигини эсга олиш ўринли. солиш, уларнинг дунёқараши, уларнинг диний ва фалсафий фикр, уларнинг касал устида эътиқодини. Беморнинг автономлигини ҳурмат қилиш, шунингдек, унинг қадриятлар тизимига, шахсий хусусиятларига ҳурмат билан муносабатда бўлишдир. Жаҳон соғлиқни сақлаш ташкилоти, ВМА ва бошқа халқаро ташкилотлар томонидан ОИТС пандемияси кучайиши муносабати билан қабул қилинган биринчи ҳужжатларда ОИВ билан касалланган одамларни, шунингдек, хавфли гуруҳлар деб номланган шахсларни камситмаслик тўғрисида алоҳида таъкидланган талаб марказий ўринлардан бирини эгаллади.
Бироқ, бу нафақат ОИТС билан касалланганларни дискриминациясини маънавий жиҳатдан қоралаш, балки тегишли кафолатларни яратиш ҳам муҳимдир.
Шифокорлар ва тиббиётнинг бошқа аъзолари ОИВ билан касалланган одамларга ёрдам кўрсатишни рад этишлари, тиббий этик нуқтаи назаридан, эҳтимол энг жиддий муаммо ҳисобланади. 90-йилларнинг бошларида Қўшма Штатларда ўтказилган бир тадқиқот шуни кўрсатдики, ОИТС билан касалланган беморларга ёрдам беришдан бош тортганда, шифокорлар этарли тайёргарлик, юқтириш қўрқуви, гомосексуалларга, гиёҳвандларга ёки "ўта хавфли гуруҳлар" нинг бошқа вакилларига нафратланиш, шунингдек қўрқув бошқа беморларни рад этиш.
ОИВ ва ОИТС билан касалланган одамларга ёрдам беришдан бош тортиш билан бир қаторда, касбий тиббий этик қоидаларини қўпол равишда бузилиши тегишли ташхисни ошкор қилишдир. Тиббий ходимларнинг бундай этиксиз ва контрендикатив хатти-ҳаракатлари камситишни, ҳатто вирус ташувчиларга ёки ОИТС билан касалланганларга нисбатан тўғридан-тўғри зўравонликни бошлаганига оид кўплаб мисоллар мавжуд. Шифокорлар томонидан тиббий сирларнинг ошкор этилиши кўпинча жамиятда худди шу "ОИТС фобияси" нинг намоён бўлиши, яъни тиббиёт ходимлари нафақат ўз беморларининг қонуний ҳуқуқларини бузган, балки ўзлари ҳам ОИТСдан қўрқиш кайфиятининг ўтказувчисига айланишган.