Ўзбекистон республикаси қурилиш вазирлиги тошкент архитектура қурилиш институти бино ва иншоотлар қурилиши факультети

Плитанинг 1 м² юзасига таьсир қиладиган доимий ва вақтли юкларни жадвал асосида аниқлаймиз:

Юкнинг тури	Меьёрий юк кN/м^2	Ишончлилик коэффициенти		Ҳисобий юк кN /м^2
		Юк бўйича γf	Вазифаси бўйича γn
Доимий юклар: Плитанинг хусусий оғирлиги	2	1.3	0.9	2.34
Иссиқлик ҳимоя қатлам (рубероид)	0.09	1.2	0.9	0.0972
Текисловчи қатлам (цемент стяжка)	1.1	1.3	0.9	1.287
Керамик плитка	0.25	1.2	0.9	0.27
Жами юк:	3.44		g =	3.9942
Вақтинчалик юклар: Фойдали юк P = 12 кН	11	1.2	0.8	10.56
Тўлиқ юк:	14.44		q =	14.5542

Эгувчи моментларни қуйидаги формулалардан аниқлаймиз:


Гардиш билан тўсинларга қистириб бириктирилган плиталарда горизонтал зўриқишлар ҳосил бўлганлиги сабабли равоқ ва таянчларда эгувчи моментнинг қиймати 20% га қисқартирилади.

Плита кесим юзасини танлаш.
Дастлаб қабул қилинган плита қалинлигини эгувчи моментнинг энг катта қиймати бўйича аниқлаймиз: M_max = M₁ =
h₀
бу ерда׃ α_m = 0.1 плитанинг иқтисодий жиҳатдан қулайбўлган қалинлигига мос қиймат, у ҳолда жадвалдан = 0.11...0,15, b = 1 м = 100 см.
γ_bc = 0.9 сиқилган ва чўзилган бетон бўйича ишончлилик коэффициенти.
Плита кесишмасининг тўлиқ баландлиги.
h_пл= h₀ + а = 6.8 + 1.5 = 8.3 см ≈ 8.5 см.
а – бетоннинг ҳимоя қатлами.
Плитанинг баландлиги 7 см унда плитанинг ҳақиқий ишчи баландлиги:
h₀= h_пл– а = 8.5– 1.5 = 7 см.
Ишчи бўйлама арматуранинг кесим юзасини аниқлаймиз:
Ораёпмалар учун тўрлар ҳосил қилишда ишлатиладиган симли арматуралар учун ҳисобий қаршилик олинади.
M₁ = 6.23 кН·м

α_m нинг қийматига қараб жадвалдан η нинг қийматини аниқлаймиз: η = 0.95

η = 0.965
Арматуранинг кесим юзасини аниқлаймиз:

2 – 3 пролёт ва “С” таянч гардиши билан бириктирилган плиталар учун:
η = 0.96

Плитани арматуралаш.
С1 – =
С2 – =
С3 – =
С4 – =


Тўрларни танлаш.
С1 – = 2.36 см²

см^2

С2 – = 2.64 см²

см^2

С3 – = 0.98 см²

см^2

С4 – = 0.70 см²

см^2

Сетканинг энини аниқлаш.
7.2 м = 7200 мм


Сетканинг сони n = 2 та.








Ёрдамчи тўсин ҳисоби
Ёрдамчи тўсинга юкларни жамлаш.
Ёрдамчи тўсин кўправоқли узлуксиз тўсинлардек ҳисобланади.

Юкнинг тури	Меьёрий юк кN/м^2	Ишончлилик коэффициенти		Ҳисобий юк кN /м^2
		Юк бўйича γf	Вазифаси бўйича γn
Доимий юклар: Плита (пол) оғирлиги	9.5886	1.3	=	12.4619
Ёрдамчи тўсин оғирлиги	1.62	1.3	0.9	1.8954
Жами юк:	11.2086			14.3573
Вақтинчалик юклар: Фойдали юк	11		=	26.4
Тўлиқ юк:	22.2086		=	40.7573

Бунда тўсиннинг кўндаланг кесими тавр шаклида қабул қилиниб, токчасининг эни плитанинг энига тенг қилиб олинади. Ёрдамчи тўсинлар учун бош тўсин ва девор таянч ролини ўйнайди. Ёрдамчи тўсиннинг деворга ўрнатилган қисми C=250 мм. Бош тўсин ўлчамлари эса қабул қилиб, ёрдамчи тўсин учун ҳисобий узунликларни топамиз. Ёрдамчи тўсиннинг кўндаланг кесим юзаси ва ҳисобий схемасини чизамиз.
<sub>Четки оралиқларда:

Ўрта оралиқларда:</sub>

1. 
   Оралиқлардаги эгувчи моментлар қийматини аниқлаймиз.
   

Ёрдамчи тўсин баландлигини эгувчи моментларининг энг катта қийматини текширамиз:
h₀
Т ўсин кесимида арматурани 2 қатор қилиб жойлаштириб, бетон ҳимоя қатламини а=30 мм қабул қилиб, тўсиннинг тўлиқ баландлигини топамиз: d=20 мм.

Ҳақиқий ишчи баландликни топамиз:

Четки таянчдаги кўндаланг кучнинг қийматини аниқлаймиз:



Тўсин учун мувозанат тенгламасини текширамиз.





Юқоридаги шарт бажарилди демак, тўсин кесимининг ўлчамлари етарли.
Эгувчи моментнинг букувчи эпюрасини қуриш
Юқорида эгувчи моментнинг таянч ва пролётдаги қийматлари аниқланди. Бу кесим юза учун етарли эмас. Шунинг учун ёрдамчи тўсиннинг пролётини 5 қисмга бўлиб, букувчи эпюранинг координаталарини қуйидаги формуладан топамиз:

0.2l оралиқдаги кесим учун β нинг қийматини v/g нисбатига қараб аниқлаймиз. Тўсиннинг схемаси ва унга таьсир қилаётган юклар симметрик бўлгани учун зўриқишлар тўсиннинг 2 ёки 2.5 пролёти учун қурилса етади.


Ҳисобий қийматларни жадвал усулида ҳисобланади ва натижалар қуйидаги жадвалга киритилади.

Юклар		Масофа	(g+p) l^2 kN^.М	Коэффициентлар қиймати		М, Кн/м
T/рр.	Кесим			+ β	- β	max	min
1	0	-	-	-	-	-	-
	1	0.2l	2698.95	0.065		175.4
	2	0.4l		0.090		242.9
	2`	0.425l		0.091		245.6
	3	0.6 l		0.075		202.4
	4	0.8l		0.020		53.9
	5	1.0l		-	-0.0715		192.9
2	6	0.2 l	2658.15	0.018	-0.03	47.8	79.7
	7	0.4 l		0.058	-0.009	158.1	23.9
	7`	0.425l		0.0625	-0.0075	166.1	19.9
	8	0.6l		0.058	-0.006	154.1	15.9
	9	0.8l		0.018	-0.024	47.8	63.7
	10	1.0l		-	-0.0625	-	166.1

Нормал кесим бўйича мустаҳкамликка хисоблаш.
Ёрдамчи тўсиннинг ҳисобий кесим юзаси сифатида тавр кесим юза қабул қиламиз.
Таврнинг энини тўсиннинг қадами ёки плитанинг пролётига тенг қилиб оламиз.



Таянчларда эса тўғри тўртбурчак қабул қиламиз.

1. 
   1 – пролётда
   

Жадвалдан η= 0.985 ни топамиз.

Стерженли арматуралар учун қабул қилинади. (Вариант бўйича олинади).
Сортаментдан 4Ø22 A – III кесим юзаси A_S = 15.2 см² арматурани қабул қиламиз.
Пролётнинг юқори стерженларини конструктив 2Ø12 A – III кесим юзаси
A_S = 2.26 см² арматурани қабул қиламиз.

2. 
   2 – пролётда
   

Жадвалдан η= 0.99 ни топамиз.

Сортаментдан 4Ø18 A – III кесим юзаси A_S= 10.18 см² арматурани қабул қиламиз. K-1 ва K-2 каркасларнинг юқори стерженлари манфий эгувчи момент таъсирига ҳисоб қилинади.
Уларнинг қийматлари 6 ва 7 кесимлардаги момент қийматларнинг ўртачаси сифатида қабул қилинади:


Жадвалдан η= 0.865 ни топамиз.

Сортамент бўйича каркасларнинг юқори стержени сифатида 2Ø14 A – III кесим юзаси A_S= 3.08 см² арматурани қабул қиламиз.

3. 
   Таянч “В”да
   

Жадвалдан η= 0.89 ни топамиз.

Юқорида топилган арматура плитанинг =240 см қисмида 2та сетка кўринишида жойлашади. 1та сетка яьни 1 м дан арматуранинг кесим юзасини аниқлаймиз :n=2

Натижага қараб кўндаланг ишчи арматура 5 Bp-I бўлган 2 та сетка яъни C-5 ни қабул қиламиз.

2. 
   Таянч “С”
   

Жадвалдан η= 0.905 ни топамиз.

2 – сетка учун юзани топамиз n=2


Ҳар бир сетканинг эни
Стерженларни узилиш жойларини аниқлаш
K-1, K-2 каркасдаги стерженларни узилиш жойларини аниқлаш учун қабул қилинган материалларнинг эпюрасини қурамиз.
Четки 1- пролётда 2Ø22 A – III кесим юзаси A_S= 7.6 см² арматуранинг қабул қила оладиган моментларини аниқлаймиз.

Жадвалдан η= 0.995 ни топамиз.

4 – стержен учун момент қийматини аниқлаймиз:
4Ø22 A – III A_S= 15.2 см²

Жадвалдан η= 0.985 ни топамиз.

Ўртадаги 2-пролётларда 4Ø18 A – III A_S= 5.09 см²

Жадвалдан η= 0.995 ни топамиз.

4Ø18 A – III A_S= 10.18 см²

Жадвалдан η= 0.99 ни топамиз.

Оғма кесим бўйича мустаҳкамликка ҳисоблаш.
Хомутларнинг диаметри Ø8 A – I қабул қиламиз (ишчи арматура диаметрига қараб) хомутларнинг кесим юзаси:
A_SW = 0.503 см² R_SW = 175 МПа
Юқорида ҳисобланган кўндаланг кучлар.

Меьёрий хужжатларга асосан хомутнинг қадамини таянчларга яқин жойда пролёт оралиқда S=15 см, хомутлар сони n=2 га тенг бўлганда ҳисоблаймиз.

оғир бетон учун 2 га тенг бўлган коэффициент.
Кўндаланг стерженлар диаметрини конструктив талабга мувофиқ қабул қилиб, улар орасидаги масофани аниқлаймиз:





ни аниқлаймиз׃

Кесим юзасини кўндаланг кучга нисбатан мустаҳкамлигини аниқлаймиз.

Шундай қилиб, таянч яқинида хомутлар орасидаги масофа S=15см, ўрта қисмларда эса

га тенг бўлади.


Устун ҳисоби
4 қаватли саноат биносининг 1- қаватидаги устунини ҳисоблаш талаб этилади. Устунни тасодифий елка ни ҳисобга олган ҳолда ҳисоблаймиз.
Қвадратлардаги устунларнинг бириккан қисми ораёпма сатҳидан 0.6 м юқорида жойлашган. Тўсин устуннинг елка қисмига жойлашади.
Юк ва кучларни аниқлаш
Темирбетон устунга тушаётган юкнинг қиймати том ёпмаси ва ораёпмаларнинг оғирликлари йиғиндисидан иборат. Устунга юк йиғиладиган юк майдонини аниқлаймиз.

Бош тўсин ўлчамлари 72х36 см. Ушбу ўлчамдаги тўсиннинг 1 метр оғирлиги
кн
Ёрдамчи тўсин ўлчамлари 36x18см. Ушбу ўлчамдаги тўсиннинг 1 метр оғирлиги
кн
Устунларнинг ўлчамларини см деб қабул қиламиз. Устуннинг ҳисобий узунлигини 2,3,4 қаватлар учун м деб оламиз, 1 – қават учун эса м деб қабул қиламиз.
Устунларнинг ҳисобий оғирликлари 2,3,4 қават устунлар учун
кн
1 – қават учун
кн