Zbekiston respublikasi

Mustaqilta’limolishuchunsavollar.
1. Toshkentshahriaholisiningtarkibi.
2. Toshkentshahriaholisiningtabiiyo‘sishivazichligi.
3. Toshkentshahridasanoatiningqaysitormog‘irivojlangan.
4. Toshkentshahridatransporttarmog‘igata’rifbering
13-mavzu. Mirzacho‘liqtisodiyrayoni (Jizzaxviloyati) 2 soat.
R e j a:
1. Viloyatninggeografiko‘rni, tabiiysharoitivatabiiyresurslari.
2. Aholisivamehnatresurslari.
3.Iqtisodiyoti, uningtarmoqlari.
4. Transportvatashqiiqtisodiyaloqalar.
Tayanchso‘zlar: Iqtisodiyrayon, sanoat, intensivrivojlanganlik, oltinkoni, ranglivanodirmetallar, suvombor, kanalvaariqlar, SESkaskadi, rekreatsiya, gidroenergetikimkoniyat, qishloqxo‘jaligi.
1.1. Mirzacho‘liqtisodiyrayoniMirzacho‘liqtisodiyrayonio‘tganasrning 80-yillaridaJizzaxhamdaSirdaryoviloyatlarinegizidatashkiltopgan. Uningmaydoni 25,5 mingkv. km. bo‘lib, respublikahududining 5,7 foizigatengdir. Maydonibo‘yichabuikkima’muriyhududbir-biridankeskinfarqqiladi: Jizzaxviloyatiningmaydoni 21,2 mingkv. km. bo‘lib, Sirdaryo (4,3 mingkv.km.) xududidandeyarli 5 martakatta.
Iqtisodiyrayonaholisi 2104.100 kishi (Jizzax – 1300.1 mingkishi; Sirdaryo – 803.1 mingkishi) yokiO‘zbekistonaholisining 6,6 foizishuhududdayashaydi. Maydonibo‘yichaham, demografiksalohiyatibo‘yichahamSirdaryoviloyatimamlakatimizdaengkichikhisoblanadi. Buerdarayonhosilqiluvchiasossifatidayangierlarnio‘zlashtirishxizmatqilgan. Binobarin, hududiymehnattaqsimotidaMirzacho‘lrespublikamizdaengavvaloo‘ziningagrosanoatmajmuasibilanajralibturadi. Rayonxo‘jaligipaxta, polizekinlarinietishtirishga, g‘allachilikkaixtisoslashgan. UninghissasigaO‘zbekistonyalpiichkimahsulotining 3,8 foizi, sanoatishlabchiqarishining 3,5 % vaqishloqxo‘jalikmahsulotining 9,0 foizito‘g‘rikeladi. Umumanolganda, Mirzacho‘lendishakllanayotgan, hududiyishlabchiqarishmajmuasito‘liqsiklgaegabo‘layotganiqtisodiymakonhisoblanadi.
Mirzacho‘liqtisodiyrayonitabiiyresurslarga, xususanfoydaliqazilmalargaunchaboyemas. Bungauninggeologiko‘tmishi, yer ustihamo‘zta’siriniko‘rsatgan.
Rayonningkuchlitomonlariuningnisbatanqulayiqtisodiygeografiko‘rni, mehnatresurslari, infratuzilmahamdaqurilishvaelektrenergiyaba’zasiningmavjudligidanamoyonbo‘ladi. Zaiftomonlariesaqazilmaresurslariningozligi, iqtisodiy “zanjirining” to‘liqsizligi, qaytaishlashsanoatiningrivojlanmaganligidir.
Mirzacho‘lToshkentvaZarafshoniqtisodiyrayonlario‘rtasidao‘zigaxos “vakuum” hisoblanadi. Aynivaqtda, rayono‘ziningbundayoraliqgeografikmavqesidanhamfoydalanishimumkin.
Jizzaxviloyati. 1. Viloyatninggeografiko‘rni, tabiiysharoitivatabiiyresurslari.
JizzaxviloyatiO‘zbekistonRespublikasi 1973 yil 29 dekabrdatashkiletilgan.
Viloyato‘ziningmaydonigako‘ra, mamlakatimizdao‘rtamavqeniegallaydi (respublikada 13 tama’muriymintaqalarningharbirigao‘rtacha 34,5 mingkvkm yer to‘g‘rikeladi). Uninghududi 21,2 mingkvkmbo‘lib, buboradaSurxondaryoviloyatibilandeyarlitengdoshhisoblanadi. O‘zbekistonganisbatanviloyatmaydoni 4,7 foizgabarobarholdabuerda, Aynikundaviloyatda 1300.1 mingyokimamlakatimizaholisining 4,0 foiziyashaydi. Viloyataholisiningzichligi 1 kv. kmga - 55 kishi, mamlakatimizdaesa - 65 kishi.
Ma’muriyjihatdan, Jizzaxviloyati 12 tatumanivaviloyatmarkazi – Jizzaxshahridaniborat. UlarorasidamaydonijihatidanengkattasiForishtumani - 9,8 mingkv. kmyokiviloyathududining 46,2 %, engkichikmaydonesaZafarobodtumanidaqaydetiladi - 0,33 mingkv. km.
ViloyattumanlariningdastlabkisiSH.Rashidov ( sobiq-Jizzax) vaZomin, engso‘nggisiYAngiobodtumanibo‘lib, u 1999 yildaqo‘shniSirdaryoviloyatiningtutashhududihisobidantashkiletilgan. Jizzaxviloyatimamlakathududiymehnattaqsimotidapaxta, poliz, g‘allavabog‘dorchilikmahsulotlarinietishtirish, chorvachilikningjunvago‘shtyo‘nalishlaribilanajralibturadi. Sanoatidatog‘-kon, engilvaoziq-ovqattarmoqlarirespublikaahamiyatigaega.
Geografiko‘rnivatabiiyresurssalohiyati. JizzaxviloyatiO‘zbekistonRespublikasiningmarkaziyqismidajoylashganligiuningijtimoiy-iqtisodiyrivojlanishidaijobiyta’sirko‘rsatadi. SHubilanbirga, mintaqaninggeosiyosiyo‘rnihamo‘zigaxos: viloyatshimoldaQozog‘iston, janubi-sharqdaTojikistonRespublikasibilanchegaradosh.JizzaxshahriningO‘rtaOsiyoningqadimiymarkazlari - Samarqand, Toshkent, Xo‘jandvaO‘ratepaoralig‘ida, BuyukIpakyo‘lidao‘rnashganligihamhozirgiviloyatmarkazishakllanishvarivojlanishxususiyatlarinibelgilabberadi.
1-jadval
Jizzaxviloyatitumanlarihaqidaba’zibirma’lumotlar

t/r	Qishloqtumanlari	Tashkiltopgansanasi	May-doni, mingkvkm	Ma’muriymarkazi	Aholisi (2011 y.)
					Mingkishi	Zichli-gi, 1 kvkm, kishi
1	Arnasoy	26.12.1975	0,49	G‘oliblarsh-cha	40,1	81,8
2	Baxmal	31.08.1971	1,86	O‘smatsh-cha	128,8	69,2
3	Do‘stlik	16.10.1970	0,45	Do‘stliksh.	55,9	124,2
4	SH.Rashidov	29.09.1926	1,32	Uchtepash-cha	176,8	133,9
5	Zarbdor	04.12.1973	0,51	Zarbdorsh-cha	57,3	112,3
6	Zafarobod	12.07.1973	0,33	Zafarabodsh-cha	42,9	130,0
7	Zomin	29.09.1926	2,87	Zominsh-cha	150,8	52,5
8	Mirzacho‘l	09.01.1967	0,43	Gagarinsh.	41,7	97,0
9	Paxtakor	09.01.1967	0,38	Paxtakorsh.	63,6	167,4
10	Forish	09.12.1935	9,81	Yangiqishloqsh.	79,9	8,1
11	G‘allaorol	22.02.1964	1,95	G‘allaorolsh.	145,7	74,7
12	Yangiobod	15.04.1999	0,72	Balandchaqirsh-cha	24,5	34,0

Hududiningshimoliy, shimoli-g‘arbvajanubiyqismlaritog‘liklardan, o‘rtaqismipasttekisliklardaniborat. BuerdaNurota, Pistalitog‘, TurkistonvaG‘o‘bdintog‘laribor. Tog‘vatog‘oldihududlardaNurotatog‘ - yong‘oq, Zomintog‘ - archadavlatqo‘riqxonasihamdaZominxalqbog‘itashkiletilgan.
Tog‘vatog‘-oldihududlaridachorvachilik, bog‘dorchilik, asalarichilik, lalmikordehqonchilik, rekreatsiyavaturizmrivojlangan, tekislikqismiesaeskivayangio‘zlashtirilgan, ko‘proqpaxtaekiladiganhududlardaniborat.
Mintaqadaturlixilqazilmaboyliklarhambor. Ularjumlasigaoltin, volfram, qo‘rg‘oshin, rux, molibden, ohak, granit, marmarkabilarkiradi. Qo‘ytoshningvolfram, Marjonbuloqningoltin, Uchqulochningpolimetalkonlarisanoatishlabchiqarishidakattaahamiyatgaega. Viloyatdatemirrudasi (Temirkon), sementvag‘ishtxomashyosi (G‘allaorol, Qo‘shkent), bazalt (Osmonsoy) kabiboshqaqazilmaresurslarihambor.
Iqlimikontinental, asosiygidrografikshaxobchasiSangzordaryosibo‘lib, usug‘ormadehqonchilikdafoydalaniladi. SHimoldajoylashganAydarko‘lvaArnasoyko‘llaribaliqchiliknirivojlantirishgaimkonberadi.
1976 yildaZomintumanidayaqin 50 minggektarniegallaganMilliybog‘ (park) tashkiletilgan. SHuhududdaZominqo‘riqxonasihammavjud. Umumanolganda, Zomin, Baxmal, G‘allaorol, Forishtumanlaridarekreatsiyaresurslariko‘pvabuerdaekoturizmuchunhamsharoitlarqulay.
Aholisivamehnatresurslarigeografiyasi.
2-jadval
Jizzaxviloyatiaholisiningo‘sishivahududiytarkibi.

t/r	Qishloqtumanlari	Aholisi, mingkishi			O‘sish, %		O‘rtachabiryillikko‘payish, %
		2001y.	2011 y.
1	Arnasoy	38,4	40,1	104,4		0,45
2	Baxmal	102,1	128,8	126,1		2,35
3	Do‘stlik	49,5	55,9	112,9		1,20
4	SH.Rashidov	142,3	176,8	124,2		2,20
5	Zarbdor	46,4	57,3	123,9		2,15
6	Zafarobod	40,7	42,9	105,4		0,50
7	Zomin	120,0	150,8	125,7		2,30
8	Mirzacho‘l	-	41,7	84,5		-
9	Paxtakor	50,2	63,6	126,7		2,40
10	Forish	72,5	79,9	110,2		1,00
11	G‘allaorol	119,8	145,7	121,6		1,95
12	YAngiobod	21,5	24,5	113,9		1,30
	Jizzaxshahri	132,5	158,7	119,8		1,85
	Jamiviloyatbo‘yicha	991,0	1166,7	117,7		1,65

Viloyataholisiningo‘sishsur’atihamrespublikao‘rtachadarajasiatrofida. Aholiningtabiiyko‘payishibo‘yichaSurxondaryovaQashqadaryoviloyatlaridankeyingi, taxminanXorazm, NamanganvaBuxoroviloyatlaribilanbirqatordaturadi. 2-jadvalma’lumotlaritahlilishuniko‘rsatadiki, so‘nggi 10 yilmobaynidaviloyataholisi 113 foizgao‘sganholda, o‘rtachabiryillikko‘payish 1,40 foizgatengbo‘lgan.
Engyuqoriko‘rsatkichDo‘stlikvaJizzaxtumanida. Arnasoy, ZafarobodvaForishtumanlaridademografikrivojlanishsustroq, Mirzacho‘ltumanidaesaaholisonikamaygan.
Demografikxususiyatlar, o‘znavbatida, aholiningtabiiyhamdamexanikharakatitufayliyuzagakelgan. Viloyatdatug‘ilishvatabiiyko‘payishko‘rsatkichlariyuqori. Jizzaxviloyatiaholisiyiligao‘rtacha20 mingkishigako‘paymoqda.
2016 yildaviloyataholisiningtabiiyko‘payishi 23 mingkishidaniboratbo‘lgan, migratsiyaqoldig‘iesaminus 4470 kishi. SHuyildatashqaridanko‘chibkelganlar 6550 kishi, ko‘chibketganlar 10020 kishi.
3-jadval
Jizzaxviloyatiaholisiningtabiiyvamexanikharakati
(harmingkishiganisbatan, 2016 y.)

t/r	Hududlar	Tabiiyharakat			Mexanikharakat
		tug‘ilish	o‘lim	tabiiyko‘payish	kelgan lar	ketgan lar	migratsiyasaldosi
1	Arnasoy	24,6	3,3	21,3	16,9	21,0	-4,1
2	Baxmal	24,6	4,2	20,4	6,0	5,8	0,2
3	Do‘stlik	23,2	2,8	20,4	10,5	15,7	-5,2
4	SH.Rashidov	26,9	3,8	23,1	7,1	5,7	1,4
5	Zarbdor	25,6	4,1	21,5	5,0	7,3	-2,3
6	Zafarobod	22,2	3,2	19,0	10,3	14,1	-3,8
7	Zomin	24,3	4,3	20,0	1,9	3,6	-1,7
8	Mirzacho‘l	21,6	3,3	18,3	21,3	34,2	-12,9
9	Paxtakor	22,1	3,6	19,5	6,3	11,6	-5,3
10	Forish	25,7	3,9	21,8	6,8	13,7	-6,9
11	G‘allaorol	23,5	4,7	18,8	4,0	6,1	-2,1
12	YAngiobod	20,6	4,0	16,6	4,7	8,1	-3,4
	Jizzaxshahri	17,5	4,0	13,5	8,1	10,4	-2,3
	Viloyatbo‘yicha	23,5	3,9	19,6	7,9	10,7	-2,8

Harmingkishigahisoblaganda, tug‘ilishviloyatbo‘yicha 23 kishini, vafotetganlar 3,9 kishinitashkilqilgan. Tabiiyko‘payish 19.1 kishi.
Jizzaxviloyatidamigratsiyajarayonlarian’anaviyxususiyatgaega. Dastavval, o‘tganasrning 60-70 yillaridaMirzacho‘ldashtinio‘zlashtirishmunosabatibilanbuergarespublikamizningboshqaviloyatlaridanko‘plabaholiko‘chibkelgan.
Viloyatda 2016 yildaurbanizatsiyadarajasi 49,0% . Viloyatda 6 tashahar 43 tashaharcha, 524 taqishloqaholipunktlaribor.
Viloyatdamehnatgalayoqatliyoshdagiaholi 633,3 mingkishi, iqtisodiyfaolaholi 398,8 ming, iqtisodiyotdabandaholi 381,6 mingkishi.
Bandbo‘lganaholining 2/3 qismimoddiyishlabchiqarishsohasigamansub. Sanoatdabandbo‘lganlarulushi 7,8 %, qurilishda 6,7 %, savdo, umumiyovqatlanishsohalarida 8,0 %, transportvaaloqada 2.4 %. Iqtisodiyotdabandbo‘lganlarningengkattaqismiqishloqvao‘rmonxo‘jaligidaqaydetiladi (35,6 %).
Aholiningmilliytarkibidamahalliymillatvakillari, ya’nio‘zbeklarko‘pchiliknitashkilqiladi (87,9 %, 2016y.). SHuningdek, buerdaqozoqlar (Forish, Arnasoy, Mirzacho‘l) vaqirg‘izlar (Do‘stlik, Baxmal, Zomin) hambirozko‘proq. Boshqamillatvakillaritojik, rus, tatarlardaniborat.
Xo‘jaligi. Jizzaxviloyatio‘ziningmintaqaviyiqtisodiyottuzilmasigako‘rarivojlanibborayotganagrar-industrialhududhisoblanadi. Uninghissasigarespublikayalpiichkimahsulotiqiymatining 2,2 foizi, sanoatishlabchiqarishining 1,2, halqiste’molmollarining 1,5, qishloqxo‘jalikmahsulotlarining 5,2, investitsiyahajmining 2,3, qurilishishlarining 2,5, chakanasavdoaylanmasining2,9 vapullikxizmatning 2,1, eksportning 1,5 vaimportning 0,4 foizito‘g‘rikeladi.
YAlpihududiymahsulottarkibiesaquyidagicha (2016 y.): sanoatishlabchiqarishi 6,8 %, qurilish 7,9 %, qishloqxo‘jaligi 42 %, transportvaaloqa 7,9 %, savdovaumumiyovqatlanish 6,9 %, soliqlar 3,9 %, boshqasohalar.
Sanoati. JizzaxviloyatisanoatirivojlanibbormoqdavaJizzaxhamrespublikamizning “Erkiniqtisodiyzonasi” sifatidao‘zfaoliyatiniboshladi. Faoliyatko‘rsatayotganjamisanoatkorxonalariningsoni 800 gayaqin, shujumladan, yiriksanoatkorxonalari 30 ta. Jizzaxdaaynikunda 82 taqo‘shmakorxonafaoliyatolibbormoqda. Bumakroiqtisodiysohalarda 13 mingkishiishlaydi. Tarmoqlartarkibidaengilvaoziq-ovqatsanoatiyetakchilikqiladi. Mazkurikkitarmoqviloyatyalpisanoatmahsulotining 67,1 foiziniberadi.
JizzaxningshimoliyQozog‘istonhududigayaqinidako‘pquvvatli “Neftmahsulotlariniqaytaishlashsanoatkorxonasiqurishishlariolibborilmoqdavamahsulotlarchetdankeltiriladi.
SHuningdek, Jizzaxdahamkelgusidaog‘iravtomobil (avtobusva “MAN” yukkutaruvchimashinalarishlabchiqariladiganzavodqurishrejalashtirilmoqda) sanoatirivojlanadi.
2016 yilda 74 mingtonnapaxtatolasi, 116,8 mingt. chigit, 9,4 mingto‘simlikyog‘i, 60,2 mingtun, 52,3 mingtomuxtaem, 402 mingdonaakkumlyatorlarishlabchiqarilgan. SHuningdek, 21,1 mingtgo‘shtvago‘shtmahsulotlari, 24,4 mingtsutmahsulotlarihamolingan.
AkkumulyatorlarJizzaxakumlyatorzavodida, unmahsulotlariJizzaxvaDo‘stlikshaharlaridajoylashgandonmahsulotlarikombinatlari, shuningdek, plyonkavatrubalar “Jizzaxplastmassa” AJdaishlabchiqariladi.
Viloyatsanoatiakkumulyator, plastmassamahsulotlari, trikotajbuyumlar, ohak, gips, paxtayog‘i, unkabilarniishlabchiqarishgaixtisoslashgan. Aynivaqtdabuerdaelektrenergetikabazasinihoyatdasustrivojlangan;elektrenergiyaniSirdaryoIESdanoladi.
Tog‘-konsanoatiQo‘ytosh (volfram, molibden), Marjonbuloq (oltin), Uchquloch (qo‘rg‘oshin, rux) vaboshqa “resurs” shaharchalardatashkiletilgan. Kimyo, turlihajmdagiplastmassatrubalar, mashinasozlikvametallniqaytaishlash, qishloqvayo‘lxo‘jaligimashinalarinita’mirlash, akkumulyatorlarishlabchiqarishbilanshug‘ullanadi. Viloyatdaqurilishmateriallarisanoatihambirmuncharivojlangan (Jizzax, Dashtobod, G‘allaorol).
Zamintumanidafarmatsevtikavatibbiyotjihozlaritayyorlovchikorxonalarqurilganvadori-dormonxam-ashyosiekilishivaolinishiuchun “Zamin-FARM” erkiniqtisodiyzonasitashkiletildi.
Qishloqxo‘jaligi. Turlitarmoqlargaixtisoslashganqishloqxo‘jaligiJizzaxviloyatiiqtisodiyotiningyetakchitarmog‘ihisoblanadi. Mintaqapaxta, chorvachilik, bog‘dorchilik, lalmikordehqonchilik, asalarichilik, kartoshka, sabzavot, poliz (qovun,tarvuz) mahsulotlarinietishtirishgaixtisoslashgan.
2016 yilma’lumotlarigako‘ra, viloyatdajamiqishloqho‘jaligidafoydalaniladiganerlar 1266,3 minggektargatengbo‘lgan. Uning 22,0 foizisug‘oriladiganerlar.
2016 yilma’lumotlaribo‘yicha, qishloqxo‘jalikekinlariningumumiymaydoni 486,1 minggektarnitashkilqilgan. Jamiqishloqxo‘jalikmahsulotining 62,0 foizidehqonxo‘jaligiga, 37,1 foizifermerxo‘jaliklarigato‘g‘rikeladi.
Fermerxo‘jaliklarigabiriktirilgan yer maydoni 458,2 mingga, ulardaishlaydiganlar 60,0 mingkishidanko‘proq.
2016 yilyakunlaribo‘yichabarchadonliekinlarmaydoni 210,1 mingga, uning 210,5 minggektariboshoqlidonekinlaribilanbandbo‘lgan. SHujumladan, 173,9 minggaergabug‘doyekilgan, umumiyhosil 470 mingt, hosildorlik 27,6 s/ga. Paxtamaydonlari 100 mingga, yalpihosil 220 mingt, hosildorlik 22,0 s/ga. Kartoshka 1,9 minggektarga, sabzavot 9,1 minggektarga, poliz 6,8 minggektargaekilgan. YAlpihosil, mosholda, 38,3; 230,8; 155,8 mingtonnadan. Em-hashakekinlarijami 37,5 minggektaratrofida, ularningaksariyatqismifermerxo‘jaliklarigato‘g‘rikelgan. Bog‘dorchilikesa 8,8 minggektardatashkiletilgan, yalpihosil 56,2 mingt. (asosanolma), hosildorlik 62,4 s/ga.
Viloyatqishloqxo‘jaligida 2016 yildatirikvaznda 150 mingtgo‘sht, 338 mingtsut, 110 mlndonatuxum, 28 mingtonnajun, 27 mingdonaqorako‘lterisi, 600 tonnapillaetishtirilgan. Yirikshoxliqoramollarbarchatoifadagixo‘jaliklarda 625 mingbosh (ko‘pchiligidehqonxo‘jaliklarda), qo‘yvaechkilar 1420 mingbosh, otlar 20 mingboshbo‘lgan.
Masalan, boshoqlidonko‘proqDo‘stlik, Mirzacho‘l, ZominvaPaxtakortumanlarida, poliz - ZarbdorvaMirzacho‘lda, sabzavot - G‘allaorol, BaxmalvaSH.Rashidovtumanlarida, kartoshka - BaxmalvaG‘allaorolda, meva - Baxmaldaetishtiriladi.
Ijtimoiygeografiya. Jizzaxviloyatida, mamlakatimizningboshqamintaqalarisingari, ijtimoiysohalarrivojlanishigaustuvorahamiyatberilmoqda.
2016 yilyakunlarigako‘ra, viloyatdaaholijonboshigato‘g‘rikeladiganchakanasavdoaylanmasi 650 mingso‘mnitashkilqilgan.
Pullikxizmatlarhajmiesa 1866 mingso‘mva 118,1 foizgateng. CHakanasavdohajmi, Jizzaxshahridantashqari, G‘allaorol, Jizzax,ZominvaBaxmaltumanlarida, pullikxizmatSH.Rashidov, G‘allaorol, vaZomintumanlarida.
Markazlashgansuvta’minotibilanaholiningta’minlanishiviloyatbo‘yichao‘rtacha 71,1 %, tabiiygazbilan - 75,2 %.
Viloyatatibbiyotmuassasalarisoni 64 ta, ularningko‘pchiligibyudjettizimida. Bemoro‘rinlarsonihar 10 mingaholiga 97,3 ta, ambulatoriya - poliklinikamuassasalari 264 ta.
Viloyatda 2016 yildajami 2050 vrachlarxizmatko‘rsatgan; har 10000 kishiga - 17,4 tavrachlar, o‘rtameditsinaxodimlari - 91,5 kishi. Har 100 mingaholigahisoblagandakasallanish 39558 kishi. Qishloqvrachlikpunktlari 174 tabo‘lib, harbirqishloqtumanigao‘rtacha 17,5 tadanto‘g‘rikeladi.
Umumta’limmaktablari 558 ta, o‘quvchilar - 230 mingkishi; harbirmaktabdao‘rtacha 400 tadano‘quvchibor.
Viloyatdaakademiklitseylarvakasb-hunarkollejlarimavjud.
Jizzaxshahrida 2 taoliyo‘quvyurti - pedagogikavapolitexnikainstitutlarimavjud. Jamitalabalarsoni 8,8 mingkishidanko‘proq.
Investitsiya, transportvatashqiiqtisodiyaloqalar. 2016 yildaviloyatasosiykapitaliga 29 mlrdso‘mhajmidainvestitsiyalarkiritildi. Jamiinvestitsiyaning 2/5 qismiishlabchiqarishtarmoqlariga, 60,0 foizigayaqininoishlabchiqarishsohalarigayo‘naltirilgan.
InvestitsiyalarhududiytarkibidaJizzaxyetakchi – 34,2 %, G‘allaoroltumanigajamiinvestitsiyahajmining 13,0 % to‘g‘rikeladi. Baxmal, SH.RashidovvaZomintumanlarininghamhissasikatta.YAngiobod, ZafarobodvaMirzacho‘ltumanlaridajudapast.
Xorijiyinvestitsiyalaryordamida 82 taqo‘shmakorxonalartashkiletilgan. Faoliyatko‘rsatganqo‘shmakorxonalarviloyatyalpimahsulotining19,7, eksportining 7,8 % nita’minlagan. Ulardajami 1910 kishiishlagan, importhajmi 14813 mingAQSHdollarigatengbo‘lgan. 2010 yildabukorxonalarmintaqaeksportining 9,2 foizinita’minlagan, ulardajami 4568 nafarishchixizmatqilgan.
Viloyatdatransportningharxilturlarimavjud. YUkvayo‘lovchilartashishasosanavtomobiltransportizimmasigatushadi. 2010 yildatransportdatashilganyuk 23,1 mln. tonnanitashkiletgan.
Jizzaxviloyatiningtransportgeografiko‘rniqulay. BuerdanKattaO‘zbektrakti, elektrlashtirilgantemiryo‘lo‘tgan. Viloyatvauningmarkazi - JizzaxshahriToshkent, Samarqand, Bekobodshaharlaribilanaloqaqilishuchunqulayimkoniyatgaega.
Tashqiiqtisodiyaloqalar, asosanXitoy (33,6% tashqitovaraylanmasi), Rossiya (17,6 %), SHveysariya (11,7 %), Gonkong (8,3 %),Turkiya (8,2 %), Singapur (7,2 %) vaboshqadavlatlarbilanolibboriladi. 2010 yildaviloyatningtashqisavdoaylanmasi 228,3 mln. AQSHdollarigatengbo‘lganvao‘tganyilganisbatan 2,2 martagaoshgan. Eksport 191,0 vaimport37,3 mln. dollarnitashkilqilgan. 2008 yildabuko‘rsatkichlarmostarzda, 131,0; 103,8; va 27,1 mln. AQSHdollarihajmigatengbo‘lgan.
4-jadval
Jizzaxviloyatiijtimoiyvaiqtisodiyrivojlanishining
asosiyindikatorlari(2016 yil, aholijonboshiga)

t/r	Hududlar	Sanoatishlabchiqarish	Qishloqxo‘jalikmahsuloti	XIM	Pudratishlari	CHaka-nasavdo	Pullikxizmat	Kapitalquyil-malar
1	Arnasoy	0,201	1,118	0,409	0,334	0,369	0,697	2,083
2	Baxmal	0,405	1,150	0,844	0,773	0,716	0,478	0,709
3	Do‘stlik	4,659	2,078	3,201	0,849	0,995	0,697	0,677
4	SH.Rashidov	0,515	0,709	0,483	0,775	0,561	0,713	0,571
5	Zarbdor	0,984	1,386	0,373	0,745	0,379	0,676	0,798
6	Zafarobod	1,433	1,552	0,403	0,266	0,173	0,534	0,414
7	Zomin	0,598	0,837	0,368	0,618	0,665	0,541	0,750
8	Mirzacho‘l	0,320	1,810	0,485	0,559	0,906	0,831	0,546
9	Paxtakor	1,570	1,408	0,413	0,895	0,966	0,648	0,593
10	Forish	0,462	0,768	0,435	0,651	1,029	0,455	0,708
11	G‘allaorol	0,209	1,000	0,423	0,502	0,834	0,634	0,897
12	YAngiobod	0,207	1,405	0,436	0,591	0,726	0,297	1,009
13	Jizzaxsh.	2,293	0,159	3,399	3,260	2,949	3,603	2,623
	Viloyatbo‘yicha	1,000	1,000	1,000	1,000	1,000	1,000	1,000

Eksporttarkibidapaxtatolasi 51,4 % (2009 yilda 81,6 %, % (2008 yilda 64,9 %), oziq-ovqatmahsulotlari 43,6 %. Importtarkibidaesamashinavauskunalar 28,3 % (2008 yilda 53,0 %), oziq-ovqatmahsulotlari 19,3 % (13,6 %) foiznitashkiletgan.
TashqiiqtisodiyaloqalargeografiyasidaDo‘stlik (eksportda 34,3%) vaPaxtakor (14,3 %) tumanlarioldindaturadi.
Importdaesa, Jizzaxshahriningulushikatta - 50,7 %. Forishtumanihambuboradaajralibturadi – 34,6 % (2009 y.).
Jizzaxviloyatiningrespublikatashqiiqtisodiyaloqalaridaishtirokijudapast; eksportdaatigi 1,5 vaimportda - 0,4 foiz.