Zbekiston respublikasi

Mustaqilta’limolishuchunsavollar.
1. Farg‘onaiqtisodiyrayonigata’rifbering.
2. Farg‘onaviloyatihududidaqandaytabiiyresurslarmavjud.
3. Farg‘onaviloyatiaholisi, tabiiyko‘payishi, uningzichligi.
4. Farg‘onaviloyatidakimyosanoatqandayrivojlangan?
5.Farg‘onaviloyatidamevavasabzavotchiliktarmog‘iqandayrivojlangan.
6. Farg‘onaviloyatidatransporttarmog‘igata’rifbering.


18-mavzu: Samarqandiqtisodiyrayoni(Samarqandviloyati) 2soat.
R e j a:
1. Viloyatninggeografiko‘rni, tabiiysharoitivatabiiyresurslari.
2. Aholisivamehnatresurslari.
3. Iqtisodiyoti, uningtarmoqlari.
4.Transportvatashqiiqtisodiyaloqalar.
1.1. Viloyatninggeografiko‘rni, tabiiysharoitivatabiiyresurslari.
Tayanchso‘zlar: yer tuzilishi, landshaftshakllari,tog‘manzarasi, sanoattarmoqlari, ekoturizm, turizmvarekreatsiya, intensiv, oltinvamarmarkoni, MAnvaISUZUavtomobili, SESlarkaskadi, rekreatsiya, tarixiyobidalar, Urguttamakisi, chayqadaqlashfabrikasi.
SamarqandiqtisodiyrayonitarkibinitashkiletuvchiSamarqandviloyatirespublikamizdaengbirinchilarqatoridatashkiletilgan. U 1938 yil 15 yanvardaushbuma’muriymaqomniolgan. Maydoni 16,8 mingkv.kmyokiO‘zbekistonhududining 3,7 foizigateng. Ushbumintaqada, 01.01.2016 yilningma’lumotlarigaqaraganda, 3719.600 kishiyashadi. Bumamlakataholisining 12 foizidemakdir.
Hududiningko‘lamibo‘yicharespublikamizda 7-o‘rinda, aholisigako‘raesabirinchio‘rindaturadi.
1-jadval
Samarqandviloyatitumanlariningmaydonivaaholisi (2016 y.)

t/r	Qishloqtumanlari	Tashkiltopganyili	Tumanmarkazi	Maydoni, mingkvkm	Aholisi, ming kishi	Aholizichligi, 1 kvkm/ kishi
1	Bulung‘ur	29.09.1926	Bulung‘ursh.	0,76	156,8	203,7
2	Jomboy	07.12.1970	Jomboysh.	0,55	140,6	253,8
3	Ishtixon	18.05.1943	Ishtixonsh.	0,72	212,6	292,5
4	Kattaqo‘rg‘on	02.02.1929	Payshanbash-cha	1,39	229,1	164,1
5	Narpay	29.09.1926	Oqtoshsh.	0,44	184,7	415,2
6	Nurobod	26.11.1975	Nurobodsh.	4,86	125,3	25,6
7	Oqdaryo	25.12.1968	Loishsh-cha	0,37	132,2	351,9
8	Payariq	29.09.1926	Payariqsh.	1,29	213,3	163,0
9	Pastdarg‘om	29.09.1926	Jumash.	0,87	297,3	338,3
10	Paxtachi	12.04.1973	Ziyodinsh-cha.	1,38	127,5	90,9
11	Samarqand	29.09.1926	Gulobodsh-cha.	0,48	305,6	624,2
12	Toyloq	09.04.1992	Toyloqsh-cha.	0,28	168,4	590,7
13	Urgut	31.12.1964	Urgutsh.	1,12	416,3	367,2
14	Qo‘shrabot	03.04.1978	Qo‘shrabodsh-cha	2,16	109,4	49,7
	Viloyatbo‘yicha	01.15.1938	Samarqandsh.	16,8	3719.6	198,0

2017 yil 10-11 noyabrkunlariSamarqandshahridaBMTshafeligida “MarkaziyOsiyo: biro‘tmish, birkelajak, barqarorrivojlanishvao‘zarofarovonlikuchunhamkorlik” nomlixalqarokonferensiyasibo‘libo‘tdi.
Samarqandviloyatirespublikayalpiichkimahsulotining 6,5 %, sanoatishlabchiqarishining 5,2 %, xalqiste’molmollarining 11,0 %, kapitalqo‘yilmalarning 6,2 %, qurilishning 5 %, chakanasavdohajmining 8% vapullikxizmatning 9 foizinita’minlaydi.
Samarqandviloyatima’muriyjihatdan 2 tashahar (SamarqandvaKattaqurg‘on ) va 14 tatumanlar (Bulung‘ir, Jomboy, Ishtixon, Kattaqo‘rg‘on, Narpay, Nurobod, Oqdaryo, Payariq, Pastdarg‘om, Paxtachi, Samarqand, Toyloq, Urgut, Qo‘shrabot)daniborat. SHuningdek, viloyatta’sirida 11 shaharva 88 tashaharchamavjud. Buerda 125 taqishloqfuqarolaryig‘inlari, 1871 taqishloqaholipunktlarimavjud.
Viloyathududidagieng “Qadimiy” qishloqtumanlari 1926 yildatashkiletilganBulung‘ur, Narpay, Payariq, Pastdarg‘omvaSamarqandhisoblanadi. Engso‘nggisiToyloqtumanidir (1992 y.).
Maydonibo‘yichaengkattatumanNurobod - 4,86 mingkv. kmyokiviloyathududining 28,9 %. Toyloqtumanihududiatigi 0,28 mingkvkmbo‘libengkichigi.
1.2. Iqtisodiygeografiko‘rni, tabiiysharoitivaresurslari. Samarqandviloyatidamashinasozlik, oziq­-ovqatsanoatlari, paxta, uzum, tamakietishtirish, xalqaroturizmixtisoslashgantarmoqlarhisoblanadi.
Samarqandviloyatiqulaygeografiko‘rinda, respublikamizningmarkaziyqismidajoylashgan. Ug‘arbvashimoli­g‘arbdaNavoiy, shimoli­sharqdaJizzax, janubdaQashqadaryoviloyatlaribilan, janubi­-sharqdaqisqamasofadaTojikistonRespublikasiningSo‘g‘d (Panjakentrayoni) viloyatibilanchegaradosh.
Erustituzilishi,asosan,balandlik, tog‘oldivatog‘liklardantashkiltopgan. NisbatanpastqamjoylarKattaqo‘rg‘onshahridang‘arbroqdahamdachekkajanubi-­g‘arbdabor (Qarnobcho‘li). Viloyatningengbalandnuqtalari 2000-2100 metrgaetadi. UlarZarafshonvaNurotatizmalarida, UrguthamdaQo‘shrabottumanlariningengchekkaqismlaridaqadko‘targan. SHuningdek, viloyatorografiyasidaOqtov, Qaroqchitog‘, G‘o‘bdintovkabitog‘tizmalar, Paxtachitumaniningo‘rtasidaQarnobcho‘liatrofida 1000-1100 metrbalandliklarhamko‘zgatashlanadi.
Viloyattabiiyresurslargaboy. Jumladan, Qo‘shrabottumanidaoltin (Zarmiton), Oqbel, Oltinqozg‘on, Nurobodtumanidavolframvamolibden (Ingichka), Urguttumanidamarmar, Samarqandtumanidaohak (Ohakli), bazaltZarband, granitGurmak, Qo‘shrabot, kaolinvaalunitOqtosh, volframrudalariYAxton, Urgut, turlixilqurilishmateriallariJom, Bulung‘ur, Ishtixondatopilgan.
Iqlimikontinental, namgarchilikqo‘shniNavoiyviloyatigaqaragandabirozko‘proq (300-400 mm). Engko‘pyog‘inOmonqo‘tonatrofida - 870 mm. Asosiydaryo, mintaqaijtimoiy­-iqtisodiyrivojlanishining «o‘qi» Zarafshonbo‘lib, uSamarqanddansalo‘tgandanso‘ngikkiga, ya’niOqdaryovaQoradaryogabo‘linadi, viloyatchegarasidaesa (Xatirchitumanida) ularyanaqo‘shiladi. Ikkidaryooralig‘i “Miyonqal” debataladi.
Zarafshonningtog‘oraliqlaridanvodiygachiqishqismidankanallarboshlanadi. UlardanengmuhimiqadimgiDarg‘omhisoblanadi, aynananashukanaldanEskiAnhorkanalisuvoladivauQashqadaryoviloyatiningCHiroqchitumaninihamsug‘oradi. Kattaqo‘rg‘on, Oqdaryo, Tusunsoysuvomborlari, Narpay, Bulung‘urkanallari, Beshariqarig‘ihamdehqonchilikrivojtopganhududlarnisuvbilanta’minlaydi.
Rekreatsiyaresurslari, xususantog‘etaklarida, soybo‘ylaridajudako‘pvaulardanfoydalanishkattaahamiyatgaega. Ekoturizmnuqtainazaridang‘orlar, Urgutningchorchinorlarivabuloqlarikabidiqqatgasazovorjoylaribordir.
2. Viloyataholisivamehnatresurslari. Viloyataholisisonibo‘yichaO‘zbekistondaengoldindaturadi. Aholisonibo‘yichaUrguttumaniyetakchi, uningaholisiKattaqo‘rg‘ontumaniniviloyatgabo‘ysunuvchishunomlishaharbilanqo‘shibhisoblagandahamko‘proq (411,1 mingkishi). Samarqandtumanida 305.6, Pastdarg‘omda 297.3 mingkishivah.k. EngkamaholisoniQo‘shrabot (109 mingkishi) vaNurobod (125,4 mingkishi) qaydetiladi.
Viloyatda 2010 yildatug‘ilish 23,2, o‘lim 4,4 vatabiiyko‘payish 18,8 promillenitashkiletgan. Samarqandshahriningo‘zidatug‘ilish 16,6; o‘lim 5,6 vatabiiyko‘payish 11,0 ‰.
2010 yildaviloyatbo‘yichahar 1000 kishigakelganlar 4,0, ketganlar 4,7 vamigratsiyaqoldig‘iminus 0,7 gatengbo‘lgan. Kelganlarsonigako‘raQo‘shrabot (6,8 ‰), Bulung‘ur (5,3 ‰) ajralibturadi.
KetganlarSamarqandshahrida 9.4, Paxtachida 8.6, Qo‘shrabotda 7.3, Bulung‘urda 5,8 ‰. Urgutdaesaengpast – 1,8 ‰.
Aholizichligio‘rtacha 1 km²maydonga 195 kishi; engkattako‘rsatkichSamarqandtumani (624), Toyloq (591), Narpay (415) vaOqdaryoda (352 kishi).
Urbanizatsiyaningumumiydemografikko‘rsatkichi 37,4 foiz.
Samarqandshahrida 407 ming, Kattaqo‘rg‘onda 79 ming, Urgutda 61, Oqtoshda 38, Bulung‘urda 28 mingkishidanaholiistiqomatqiladi.
Viloyataholisiningmilliytarkibixilma-xil, uuzoqtarixiyjarayonlarta’siridashakllangan. 2011 yilningdastlabkima’lumotlarigako‘ra, jamiaholining 86,5 foizinio‘zbeklar, 8,0 foizinitojiklar, 1,8 foiziniruslartashkilqiladi. Qolganmillatlarorasidaukrain, arman, qozoq, ozarbayjonvakoreyslarbirmunchako‘proq.
Mintaqao‘ziningdemografikvaziyatigabinoankattamehnatresurslarigaega. 01.01.2011 yilma’lumotlarigaqaraganda, mehnatgalayoqatliyoshdagiaholisoni 1773 mingkishi, iqtisodiyfaolaholi 1296 ming, iqtisodiyotdabandbo‘lganlaresa 123,0 mingkishi. Jamiiqtisodiyotdabandbo‘lganlarning 66,8 foizimoddiyishlabchiqarishsohalarida, shujumladan 9,7 sanoatga, 33,8 % - qishloqxo‘jaligiga, 2,7 % - transportvaaloqaga, 5,4 % - qurilishga, 8,6 foizisavdo, umumiyovqatlanish, moddiytexnikta’minotvaqaytaishlovberishgato‘g‘rikeladi. Nomoddiyishlabchiqarishdanta’lim, madaniyat, san’at, fanvailmiyxizmatko‘rsatish (14,5 %), sog‘liqnisaqlash, jismoniytarbiyavaijtimoiyta’minot (7,3 %) ajralibturadi.
3. Iqtisodiyoti, uningtarmoqlari. Samarqandviloyatiningxo‘jaligiagrar-industrialyo‘nalishdabo‘lib, sanoat, qishloqxo‘jaligi, transportvaijtimoiysohalar, jumladan, turizmhamrivojlanibbormoqda. Mintaqayalpihududiymahsulotitarkibidasanoat 10,7 %, qurilish 5,7 %, qishloqxo‘jaligi 39,3 %, transportvaaloqa 6,1 %, savdovaumumiyovqatlanish 6,4 vasoliqlar 4,7 foiznitashkilqiladi.
3.1. Sanoati. Samarqandviloyatidahamerkiniqtisodiy “Urgut”(Urgut, Pastdarg‘om, Nurobodtumanlarihududida 400 gaatrofida) zonasibarpoetildi.
Samarqandviloyatisanoatiko‘ptarmoqlixususiyatgaega. Buerdaoziq-ovqat, mashinasozlik, engil, kimyo, farforsanoatiyaxshiroqrivojlangan. Mustaqillikyillaridaqurilganog‘iryukvayo‘lovchitashuvchiavtomobilsozlikzavodi (“IZUZU”, “MAN”) viloyatiqtisodiyotiniyuksaltirishdakattaahamiyatgaegabo‘ldi. SHubilanbirga, QKtamaki, farforidishlar, engilsanoatmahsulotlariniishlabchiqirishdahamfaolishtiroketmoqda.
2016 yilma’lumotlarigako‘ra, oziq­-ovqatsanoatijamisanoatmahsulotining 41,9 foizinibergan. Ikkinchio‘rindaengilsanoat-20,1 foiz, uchinchio‘rindamashinasozlikvametalniqaytaishlash-15,4 foiz, to‘rtinchidaun-krupavaomuxtaemishlabchiqarish – 6,3 foiz. Kimyohamdaqurilishmateriallarisanoattarmoqlariningmavqeihamanchasezilarli. Viloyatdashisha-­chinniidishlar (“Samarqandchinnisi”) ishlabchiqarish, engil (pillakashlikvaipgazlamaishlabchiqarish), oziq-­ovqatsanoattarmoqlarininghududiymujassamlashgan.
Samarqandviloyatidamamlakatimizningboshqaviloyatlaridayo‘qyokijudakamuchraydigansanoattarmoqlarimavjud. Ularjumlasigalift, kinoapparaturalari, choyqadoqlash, sovutgichmashinalar”Sino”, avtobusvayukmashinalari, tamaki-fermentatsiyakabizavodlarkiradi.
Biryilda2,5mln. m²ipgazlama, 18,4mingtonnao‘simlikyog‘i, 10-12mingtonnatamakimahsulotlari, 78mingtonnaatrofidapaxtatolasi, 19 mingdonasovutgichvamuzlatkichlarishlabchiqariladi. 2010yilda2100 tazamonaviyyukmashinalarvaavtobuslar“SamAvto”qo‘shmakorxonasiningkonveyerlaridanchiqdi. Buungikundaburaqamyanadako‘paydi.Mazkurkorxonadarespublikamizdailkbormototsiklishlabchiqarishhamyo‘lgaqo‘yilgan.
AsosiysanoatkorxonalariSamarqandningo‘zidajoylashgan. Buerdalift, avtomobil, sovutgich, shisha­chinniidishlar, kimyo, konserva, vinozavodlari, ipakgazlama, tamaki, choyqadoqlashfabrikalarikabikorxonalarmavjud. Kattaqo‘rg‘ondamashinasozlik, yog‘, paxtatozalash (respublikadaengto‘ng‘ich) zavodlari, Jomboydayirikdonmahsulotlarikombinativa «Samteks», Bulung‘urdavinozavodibor. Samarqandning «yo‘ldosh» shaharchalaridaXishrovSES, superfosfatzavodijoylashgan.
3.2. Qishloqxo‘jaligi. Samarqandviloyatidapaxtachilikvag‘allachilikdantashqaribog‘dorchilik, uzumchilik, tamakietishtirishanchayaxshirivojlangan.
Dehqonchilikbilanbirqatordachorvachilikhamrivojlanibbormoqda. Ayniqsa, qo‘ychilik, qorako‘lqo‘ylariniboqish (asosan, Qarnobcho‘lda) kattaahamiyatgaega.
Samarqandviloyatidajamiqishloqxo‘jaligidafoydalaniladigan yer maydoni 1295,0 minggayokiviloyatumumiyhududining 77,2 % demakdir. Sug‘oriladiganerlar 310 minggabo‘lib, ularumumiyqishloqxo‘jaligidafoydalaniladiganerlarning 23,9 foizinitashkilqiladi.
Jamiekinmaydonlari 378 minggabo‘lgan. SHundan 195 minggektaridonliekinlar, 95 minggapaxta, 7,6 minggatamaki, 27,4 minggasabzavotva 33,2 minggektariem-hashaketishtirishbilanband.
Hozirda178 minggektargabug‘doyekilgan, yalpihosil 910 mingtonna, hosildorlik 46,6 s/ga. 2017 yildapaxtamaydonlaridan 211,2 mingtonnapaxtaxomashyosiyokiharbirgektarerdan 26 sentnerdanhosilolindi.
TamakichilikUrguttumanidatashkiletilgan – yalpihosili 12.307 tonna, hosildorligi 16,2 s/ga. Boshqatexnikavamoyliekinlardanmasxar, kungaboqar, shuningdek, zig‘irvakunjuthamekiladi. Kartoshka 10,9 gektarerniegallaydi, yalpihosil 372 mingt., uzum 33,2 minggektarda, o‘rtachabiryilda 360 mingtonnaetishtiriladi.
Viloyatbo‘yichayirikshoxlimollarsonihozirda 1340 mingboshgayaqin (respublikada 1- ­o‘rindaturadi), qo‘yvaechkilar 1850 mingbosh. Biryildaetishtirilganqorako‘lteri 95 mingdonadanziyod, pilla 2690 tonnani, jun 3800 t, sut 820 mingt, go‘sht (tirikvaznda) 220 mingtonnanitashkiletadi.
2-jadval
Samarqandviloyatiqishloqtumanlaridaayrimchorvachilikmahsulotlarinietishtirish (2015 yil, jamiganisbatanfoizda)

t/r	Qishloqtumanlari	Go‘sht	Sut	Tuxum
1	Bulung‘ur	6,8	5,2	2,3
2	Jomboy	2,5	5.6	5,1
3	Ishtixon	7,9	11.7	4.0
4	Kattaqo‘rg‘on	8,7	11,5	3,6
5	Narpay	2,1	4,4	0,5
6	Nurobod	4,8	2,9	0,6
7	Oqdaryo	5,4	5,0	2,0
8	Payariq	9,7	9,8	1,8
9	Pastdarg‘om	8,6	7,5	2,5
10	Paxtachi	5,6	5,5	2,2
11	Samarqand	6,6	6,1	65,3
12	Toyloq	7,2	7,7	2,5
13	Urgut	16,6	11,9	3,9
14	Qo‘shrabot	6,1	4,1	2,4

3.3. Ijtimoiysohalarningrivojlanishivahududiytashkiletilishi.
Samarqandviloyatidanomoddiyishlabchiqarishdajamiishchivaxizmatchilarning 33,1 foizi (407,7 mingkishi) band.
Mintaqaaholisiningtabiiygazbilanta’minlanishdarajasiviloyatdao‘rtacha 84,3 %. Bundanyuqoriko‘rsatkichSamarqand (97,0 %), Toyloq (96,5 %), Kattaqo‘rg‘on (95,6 %), Paxtachi (89,6 %) tumanlaridaqaydetiladi.
Markazlashgansuvta’minotio‘rtacha 84,9 foiznitashkiletganholda, Samarqandtumanida 99,4 %, Toyloqda 97,2 %, Urgutda 95,3 % vaBulung‘urda 94,8 %.
Sog‘liqnisaqlashtizimidajami 94 muassasamavjud, ularningko‘pchiligibyudjettasarrufida. Har 10000 kishigato‘g‘rikeladiganbemoro‘rinlari 44,8 ta. Ambulatoriya-poliklinikamuassasalari 592 ta, har 10 mingkishigato‘g‘rikeladiganquvvatiyokisig‘imibirsmenada 117 qatnovnitashkilqiladi. Bundaynisbiyko‘rsatkichlarvrachlarsonibo‘yicha 28 vao‘rtatibbiyotxodimlarisonibo‘yicha - 84 kishigateng.
Feldsherlik, akusherlikpunktlari 62 ta, qishloqvrachlikpunktlari 400 tabo‘lib, o‘rtachabittaqishloqtumanida 29 tadanQVPjoylashgan. Mintaqadaaholisalomatliginitiklashgaqaratilganko‘plabrekreatsiyaob’ektlari – oromgohvasihatgohlartashkiletilgan. Jumladan, ularKattaqo‘rg‘ontumani (Nagornыy), Nurobod (IbnSinonomidagisanatoriya), shuningdek, Bulung‘ur, Urgutvaboshqatumanlardahambor.
Samarqandviloyatidajami 700 gayaqinmaktabgachatarbiyamuassasalari, umumta’limmaktablari 1218 ta, akademiklitseylar, kasb-hunarkollejlari,8 taoliyo‘quvyurtlarifaoliyatyuritmoqda.
Samarqandviloyatimamlakatimizdaturizmsohasibilanhamajralibturadi. Buhududdajoylashgan, asosansohibqironAmirTemurvauningnabirasiMirzoUlug‘bektomonidanbarpoetilganolamshumulbinolar, masjidu-madrasalar, tarixiyyodgorliklar – Registon (Tillo-kori, Ulug‘bek, SHerdor) , SHohiZinda, Go‘riAmir, Ulug‘bekobservatoriyasi, Bibixonimmadrasasi, ImomMatrudiy, HazratiHizr (uninghududdaO‘zbekistonRespublikasiBirinchiPrezidentiI.A.Karimovmanguqo‘nimtopgan) vaboshqako‘plabqadamjo-yu, ziyoratgohlar, Dahbedqishlog‘idajoylashganMahdumiA’zam,Payariqtumani “Xatlon” qishlog‘idaImomBuxoriyqadamjolarinafaqatmamlakatimizda, balkiIslomolamivabutundunyodahammashhurdir. Bundayqadamjovaziyoratgohlarviloyatningboshqatumanlaridahamko‘p (Samarqand, Nurobod, Qo‘shrabotvaboshqatumanlarda).
SHuningdek, SamarqandshahridaSohibqironA.Temur, Ulug‘bek, A.Navoiy, S.Ayniykabibuyukshaxslargao‘rnatilganhaykallarqatoriBirinchiPrezidentimizI.A.Karimovninghamhaykaliqatko‘taribturibdi.
Samarqandningmashhurnoni, shirinliklarivamilliytaomlari, arxitekturavashaharsozlikyodgorliklarisayyohlaruchunkattaqiziqishtug‘diradi.
Viloyatda 70 gayaqinmehmonxonalar – turistikinfratuzilmaningengmuhimob’ektlaridanbirimavjud, ulardagio‘rinlarsoni 3500 ta. Xususiysektordahammehmonxonalartashkilqilingan. Biryildataxminan 150 mingdanortiqsayyohga, shujumladan90 minggayaqinxorijiyfuqarolargaturistikxizmatko‘rsatilgan.
4. Transportvatashqiiqtisodiyaloqalar.Samarqandviloyatimamlakatimizningmarkazidajoylashganligibois, uqulaytransportgeografiko‘ringaega. Buerdatranschegaraviyahamiyatgamolikxalqarovamilliymaqomdagitemirvaavtomobilyo‘llaribor. RespublikamizdabirinchilarqatoridaToshkent-Samarqandtezyuraryo‘lovchilarqatnoviniamalgaoshirgan “Registon”, keyinchalik “Afrosiyob” elektrlashtirilgantemiryo‘liyo‘nalishlaridatezyurarpoezdharakatqilmoqda. Samarqandshahridagiaeroporthamhalqaroahamiyatgaegadir.
Samarqandviloyatiningtashqisavdoaylanmasi 2016 yilda 520,5 mln. AQSHdollarigayaqin. Eksport 192,7, import 368,9 mln. qoldiqminus 176,2 mln. dollargateng. Eksporttarkibidapaxtatolasi 38,2, oziq-ovqatmahsulotlari 47,5, xizmatlar 8,5 foiznitashkiletagan. Importdaesamashinavauskunalarulushi 48,2, kimyosanoatimahsulotlari 22,8, oziq-ovqat 11,8 foizgabarobar. Mashinavauskunalarhisobidantashqisavdoaylanmasinisbiybo‘lsa, buyomonemas. CHunkisotibolinganzamonaviytexnikjihozlar, mashinalarkeyingiyillartaraqqiyotiuchunzaminhozirlaydi.
2016 yildaviloyattashqiiqtisodiyaloqalarining 58,9 foizi, shujumladan, eksportning 53,5 vaimportning 61,3 foizi “Uzoq” xorijiyvaBoltiqbo‘yidavlatlaribilanamalgaoshiriladi. XorijiymamlakatlarorasidaYAponiyavaYevropadavlatlariyetakchio‘rinlargaega.
Xorijiysarmoyalarishtirokidagikorxonalar 2010 yildajamieksportning 43,4 foizinita’minlagan. UlarningasosiyqismiSamarqandshahri (38,0 %), Pastdarg‘om (35,0 %) tumanihissasigatushadi. ImportdaSamarqandshahriqo‘shmakorxonalari, Nurobod,Toyloqtumanlarifaolishtiroketishadi. SHuningdek, Samarqand, UrgutvaJomboytumanlariningulushlarihamko‘zgatashlanadi.
4.1. Ichkitafovutlarivaiqtisodiyrayonlari. Viloyatningtabiiysharoiti, iqtisodiyvatransportgeografiko‘rni, tarixiyrivojlanishiomillarigaasoslanganholdauningijtimoiy-iqtisodiysalohiyatio‘zigaxoshududiyxususiyatlarkasbetadi. Buerda, engavvalo, viloyatningbirinchivaikkinchimarkazlari - SamarqandhamdaKattaqo‘rg‘onshaharlarimuhimrayonhosilqilishqudratigaega. Binobarin, viloyatdaSamarqandvaKattaqo‘rg‘onguruhrayonlariyokiiqtisodiyrayonlariniajratishmumkin. BirinchisiningtarkibigaSamarqandshahri, Samarqand, Urgut, Jomboy, Bulung‘ur, Toyloq, Pastdarg‘om, OqdaryohamdaPayariqtumanlari, ikkinchisigaKattaqo‘rg‘onshahri, Kattaqo‘rg‘on, Ishtihon, Paxtachi, Narpay, shuningdek, shartliravishdaviloyatningichkicho‘lvatog‘oldihududlariniegallaganQo‘shrabotvaNurobodtumanlarinihamkiritsabo‘ladi. Samarqandshahriningan’anaviyfunksiyasi – “Sayqaliro‘yiZamin” ekanliginikelajakdahamsaqlabqolishzarur. Binobarin, bushaharengavvalo, qadimiyyodgorliklaribilanmashhurligichaqolishikerak.