¡збекистон республикаси

O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI
OLIY VA O‘RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI
ABU RAYXON BERUNIY NOMIDAGI
TOSHKENT DAVLAT TEXNIKA UNIVERSITETI


ENERGETIKA FAKULTETI


«ELEKTR STANSIYALARI, TARMOQLARI VA TIZIMLARI» kafedrasi
STANSIYA VA PODSTANSIYALARNING ELEKTR QISMI
fanidan
MA’RUZALAR MATNI
5310200 – «Elektr energetika» yo‘nalishi uchun tuzilgan


Toshkent – 2015


УДК. 658.26(075.32)

Tuzuvchilar: ToshDTU, Energetika fakulteti, «Elektr stansiyalari, tarmoqlari va tizimlari» kafedrasi rftta o`qituvchikari R.I Ibragimov, H.F. Shamsutdinov

Ushbu fan bo‘yicha o‘qiladigan ma’ruzalarda zamonaviy stansiya va podstansiyalarda qo‘llanadigan elektr qismlarini tuzilishi, ishlash assoslari va ularning tanlash bo‘yicha yo‘nalish profiliga mos, ta’lim standartida talab qilingan bilimlar, ko‘nikmalar va tajribalar darajasini ta’minlashdir.

Mazkur fan uchinchi bosqich talabalarning elektr stansiya va podstansiyalarni elektr qismini tuzilishi, ishlash assoslari va ularni tanlanishini o‘rgatadi.
Ma’ruzalarning mavzulari va hajmi elektr energetikasi yo‘nalishi bo‘yicha bakalavr tayyorlovchi oliy o‘quv yurtlarning talabalariga mo‘ljallangan.


Mundarija

Ma’ruza–1	Kirish . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	4
Ma’ruza–2	Sinxron generatorlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	7
Ma’ruza–3	Generatorlarning sovitish tizimi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	10
Ma’ruza–4	Sinxron generagorlarni uyg‘otish ( 1-mashg‘ulot) . . . . . . . . . . . . . .	16
Ma’ruza–5	Sinxron generagorlarni uyg‘otish ( 2-mashg‘ulot) . . . . . . . . . . . . . . . .	21
Ma’ruza–6	Sinxron generatorlar maydonini so‘ndirish. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	25
Ma’ruza–7	Generatorlarni parallel ishlashiga ulash. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	28
Ma’ruza–8	Sinxron kompensatorlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	33
Ma’ruza–9	Kuch transformatorlarning turlari va ularning parametrlari . . . . . . . . .	37
Ma’ruza–10	Kuch transformatorlarnig sovitish tizimi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	43
Ma’ruza–11	Avtotransformatorlarning tuzilishi va ularni ish rejiminiig xususiyatlari ( 3-mashg‘ulot) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	48
Ma’ruza–12	Transformatorlarning kuchlanishini rostlash. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	53
Ma’ruza–13	O‘zgaruvchan va o‘zgarmas toklarning elektr yoyi. . . . . . . . . . . . . . . .	57
Ma’ruza–14	Past kuchlanishli apparatlar. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . .	63
Ma’ruza–15	Yuqori kuchlanishli uzgichlar. Havoli uzgichlar. . . . . . . . . . . . . . . . .	72
Ma’ruza–16	Yuqori kuchlanishli uzgichlar. Vakuumli uzgichlar . . . . . . . . . . . . . . .	78
Ma’ruza–17	Yuqori kuchlanili ajratkichlar, uzgichlar va qisqa tutashtirgichlar. . . .	85
Ma’ruza–18	O‘lchov tok transformatorlari. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	91
Ma’ruza–19	O‘lchov kuchlanish transformatorlari. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	96
Ma’ruza–20	Simlar, shinalar va kabellar. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	100
Ma’ruza–21	Asosiy elektrotexnik uskunalarning va o‘tkazuvchi qisimlarni tanlash. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	104
Ma’ruza–22	Elektstansiya va podstansiyalarning ulanish sxemasi (1-mashg‘ulot). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	111
	Adabiyot. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	117